سوء استفاده هیات مدیره از اختیارات
سوء استفاده از اختیارات
نه تنها قصور و اهمال مدیر موجب مسئولیت وی می گردد. بلکه به طریق اولی اگر وی اقدام به سوء استفاده کند. این مسئولیت سنگین تر می.شود. از باب تبیین مطلب شرح مختصری پیرامون سوء استفاده در اینجا می آوریم. حالت سوء استفاده ممکن است به دو شکل بروز کند.
نخست سوء استفاده در استعمال حق abus de droit به این معنا که صاحب حق در حدود و مضمون آن عمل میکند. یعنی) عمل آن فى ذاته قانونی و مشروع است. لکن از غایت و هدف حق خارج می گردد. که همین موجب غیر قانونی بودن آن می گردد. مانند اینکه در استعمال ،حق قصد اضرار به منافع غیر را داشته باشد.
نظریه سوء استفاده از حق یک نظریه قدیمی است. که ریشه در حقوق رم دارد. که بعداً به حقوق فرانسه راه یافت لکن در قرون وسطی در کشور فرانسه به دلیل مکتب فردی Individualisme) و مکتب آزادی خواهی Liberalisme متروک گردید.
آیه قرآنی درباره سوء استفاده از حق
سپس در اواخر قرن نوزدهم و اوائل قرن بیستم بار دیگر مورد حمایت واقع شد. آنچه که درباره سوء استفاده از حق باید بگوییم اینکه در حقوق اسلام نیز این نظریه پذیرفته شده است.
مثلاً آیه ۱۲ سوره نساء قرآن کریم بیان می دارد. همن بعد وصية يوصى بِمَا أَوْ دَيْنِ غَيْرَ مُضَارُ وَصِيَّةً مِّنَ اللَّهِ وَاللَّهُ عَلِیمٌ حلیم» که موضوع عدل در وصیت سفارش نباید بگونه ای وصیت کند. یا دین ایجاد کند که زیان رسان باشد یعنی وصیت موسی بیش از یک سوم نباشد. از روی غرض اقرار به وایی نکند. که بر عهده او نیست. یا صرف نظر از وامی نکند. که بر دیگران دارد. در پایان برای تاکید آمده است. که این توصیه ای است. الهی به عبارت دیگر خداوند موصی را از سوء استفاده از حق خویش در ایضاء منع کرده است.
استعمال اختیار و تجاوز از حدود آن
دوم سوء استفاده در استعمال اختیار و تجاوز از حدود آن در سوء استفاده از حق صاحب حق به قصد بر آوردن منفعت شخصی مبادرت به آن میکند. در حالیکه در حالت دوم یعنی سوء استفاده از اختیارات شخصی که از سوی غیر بوی اختیاراتی واگذار شده است از این اختیارات سوء استفاده. کند.
محور بحث در اینجا سوء استفاده اعضای هیات مدیره می.باشد اعضای هیئت مدیره در صورت سوء استفاده از اختیارات خود در مقابل شرکت و اشخاص ثالث مسئول هستند. از این رو سوء استفاده از اختیارات توسط مدیران شرکت را باید یکی از اسباب مسئولیت مدنی تلقی، و نوعی تخلف از قانون محسوب کرد.
حوزه اختیارات هیات مدیره که مسئولیت آنرا برعهده دارند کدامند؟
لکن در لایحه قانونی این اقدام حائر جسه جزائی نیز می باشد. اعضای هیئت مدیره با توجه به ماده ۱۱۸ لایحه قانونی دارای اختیارات وسیع و گسترده هستند. که این اختیارات به منظور تسهیل تحقق اهداف شرکت به آنان داده شده است. زیرا هدف از اداره شرکت همان تحقق اهداف شرکت است. لکن همانطور که در ماده مار الذکر آمده است. باید این اختیارات در حدود موضوع شرکت اعمال شوند. کما اینکه باید رعایت محدودیتهایی را که بر روی اختیارات آنان توسط اساسنامه و مصوبات مجمع عمومی ایجاد شده بکنند. ولو اینکه این محدودیتها در مقابل اشخاص ثالث باطل وكان لم يكن است.
سوء استفاده مدیران بطور خاص در خصوص شرکت سهامی
سوء استفاده از اختیارات هیات مدیره ممکن است در انحراف مدیران از غرض شرکت یا از وظیفه ای که بر عهده دارند حادث شود. لكن ممکن است این سوء استفاده بطور خاص در خصوص شرکت سهامی در موارد زیر پیش آید.
* جدا کردن سهامدار از شرکت و اجبار وی به فروش سهامی که دارد مگر از مورد استفاده قرار دهند.
- موردی که سهامدار در پرداخت اقساط سهام خودش در مواعید تعیین شده اقدام نکنند. اموال یا اعتبارات شرکت را برخلاف منافع شرکت برای مقاصد شخصی یا برای شرکت یا مؤسسه دیگری که خود بطور مستقیم یا غیر مستقیم در آن ذینفع می باشد.
- با سوءنیت از اختیارات خود بر خلاف منافع شرکت برای مقاصد شخصی با بخاطر شرکت با مؤسسه دیگری که خود بطور مستقیم یا غیر مستقیم در آن ذینفع می اشند استفاده کنند.
