شرایط سرمایه شرکت تعاونی
سرمایه شرکت تعاونی
تأسیس شرکت تعاونی یکی از راه‌های مؤثر برای دستیابی به اهداف اقتصادی و اجتماعی مشترک است. یکی از اولین و مهم‌ترین پرسش‌ها برای مؤسسان، میزان و نحوه تأمین سرمایه اولیه شرکت تعاونی است. برخلاف بسیاری از شرکت‌های تجاری، قوانین ایران برای سرمایه شرکت‌های تعاونی انعطاف‌پذیری قابل توجهی قائل شده‌اند که فرآیند تأسیس را برای گروه‌های مختلف آسان‌تر می‌کند.
در این راهنمای جامع، به تفصیل به بررسی تمام جوانب مربوط به سرمایه، نحوه تأمین و افزایش آن در شرکت‌های تعاونی می‌پردازیم.
حداقل سرمایه برای ثبت شرکت تعاونی چقدر است؟
یکی از بزرگترین مزیت‌های ثبت شرکت تعاونی، عدم وجود حداقل سرمایه معین در قانون تجارت است. این یعنی «هیئت مؤسس» با توجه به طرح توجیهی، اهداف، اندازه و نوع فعالیت تعاونی، میزان سرمایه اولیه را تعیین کرده و آن را در «اساسنامه» شرکت قید می‌کنند.
با این حال، یک شرط اساسی برای ثبت شرکت وجود دارد:
نکته کلیدی: در زمان تأسیس و ثبت شرکت، حداقل یک‌سوم (1/3) از کل سرمایه تعهد شده توسط اعضا باید به صورت نقدی پرداخت (تأدیه) شود. گواهی پرداخت این مبلغ از بانک مربوطه، یکی از مدارک اصلی برای ثبت شرکت است.
منابع اصلی تأمین سرمایه شرکت تعاونی
تأمین سرمایه در شرکت‌های تعاونی ساختاری مشارکتی دارد و حداقل ۵۱ درصد آن باید توسط خود اعضا فراهم شود. این امر استقلال و هویت تعاونی را تضمین می‌کند. مابقی سرمایه (تا ۴۹ درصد) می‌تواند از منابع دیگر تأمین گردد.
1. سهم اعضا (تأمین حداقل ۵۱٪ سرمایه)
سرمایه اصلی شرکت از آورده‌های نقدی و غیرنقدی اعضا تشکیل می‌شود که به آن «سهم» می‌گویند. هر عضو موظف است مبلغ سهمی را که در اساسنامه تعهد کرده، پرداخت نماید. دو‌سوم باقیمانده مبلغ تعهد شده نیز باید طبق زمان‌بندی مشخص شده در اساسنامه واریز گردد.
2. حمایت‌های دولتی و نهادهای عمومی (تأمین تا ۴۹٪ سرمایه)
قانون برای حمایت از بخش تعاون، امکان استفاده از منابع مالی زیر را برای تکمیل یا افزایش سرمایه شرکت تعاونی فراهم کرده است:
- وام‌های بدون بهره: از طریق وزارتخانه‌ها، سازمان‌های دولتی و نهادهای وابسته.
- مشارکت مالی: بانک‌ها، شهرداری‌ها، شوراهای اسلامی، بنیاد مستضعفان و سایر نهادهای عمومی می‌توانند در پروژه‌های تعاونی سرمایه‌گذاری کنند.
- سرمایه‌گذاری بخش خصوصی: اشخاص حقیقی یا حقوقی خصوصی نیز می‌توانند در تأمین سرمایه تعاونی مشارکت نمایند.
ماهیت متغیر و نامحدود سرمایه
یکی دیگر از ویژگی‌های منحصربه‌فرد شرکت‌های تعاونی، متغیر بودن سرمایه آن است. این بدان معناست که سرمایه شرکت ثابت نیست و می‌تواند به راحتی از طریق دو راهکار اصلی افزایش یابد:
- پذیرش اعضای جدید: با ورود هر عضو جدید، سرمایه شرکت به میزان سهم او افزایش می‌یابد.
- افزایش تعداد سهام اعضای فعلی: اعضای کنونی می‌توانند با خرید سهام جدید، سرمایه شرکت را بالا ببرند.
این ویژگی به تعاونی‌ها اجازه می‌دهد تا به مرور زمان و با گسترش فعالیت‌های خود، توان مالی‌شان را بدون نیاز به فرآیندهای پیچیده ثبت تغییرات، تقویت کنند.
آیا همه تعاونی‌ها شرایط یکسانی دارند؟
پاسخ منفی است. اگرچه قانون، حداقل سرمایه تعیین نکرده، اما برخی نهادهای نظارتی برای انواع خاصی از تعاونی‌ها، با توجه به حساسیت و حجم فعالیتشان، کف سرمایه مشخصی را الزامی می‌دانند.
- تعاونی‌های مسکن: «اداره کل تعاون، کار و رفاه اجتماعی» استان مربوطه، با بررسی طرح و ارزیابی اهلیت و توانمندی مدیران، ممکن است حداقل سرمایه‌ای را برای شروع فعالیت ضروری بداند.
- تعاونی‌های اعتبار: این نوع تعاونی‌ها به دلیل فعالیت در حوزه پولی و مالی، تحت نظارت مستقیم «بانک مرکزی جمهوری اسلامی ایران» قرار دارند و این نهاد حداقل سرمایه بسیار مشخص و قابل توجهی را برای صدور مجوز تعیین می‌کند.
سرمایه اولیه شرکت های تعاونی
حداقل سرمایه اولیه شرکت های تعاونی به مبلغ 200،000،000 ریال می باشد. که در بدو تاسیس به هر مقدار می توان آن را تقسیم کرد. بشرطی که مبلغ ارزش هر سهم بصورت اعشار نشود. سهام اعضای تعاونی در بدو تاسیس باید مساوی باشد.
مقررات سهام و انتقال آن در شرکت های تعاونی
سهام شرکت با نام و غیر قابل تقسیم است. و انتقال آن به اعضای شرکت با موافقت هیئت مدیره مجاز است. در این صورت نقل و انتقال در دفتر شرکت ثبت می گردد.
- انتقال سهام شرکت به غیر عضو ممنوع است .
- ميزان سهام هر عضو را مي توان در اساسنامه به نسبت امكان معاملات او با شركت تعيين نمود. و در هر حال ميزان سهام يك عضو نبايد از يك هفتم كل سرمايه تجاوز كند.
- به موجب اساسنامه مي توان پرداخت بهاي سهام خريداري شده هر عضو را به استثناي نخستين سهم خريداري از شركت كه نقدي است. به اقساط با مدت معين كه هر قسط از يك دهم مبلغ تعهدي كمتر نباشد مجاز دانست. در اين صورت پرداخت سود سهام به نسبت مبلغ پرداختي و مازاد برگشتي از بابت معاملات عضو كه موافق مقررات اين قانون از تاريخ عضويت تعلق مي گيرد. موكول است به تصفيه تمام اقساط تعهدي او بابت سهام خريداری شده است.
سرمایه تعاونی و حدود مسئولیت سهامداران
سرمایه تعاونی ,اموال و دارایی‌هایی است كه برای تأسیس تعاونی یا افزایش سرمایه قبلی در اختیار آن قرار می‌گیرد. و مسئولیت هر عضو محدود به میزان سهمی است که از سرمایه شرکت خریداری و یا تعهد نموده است.
مقاله راهنمای تشکیل شرکت تعاونی مرتبط با این نوشته می باشد. پیشنهاد می کنم آن را مطالعه فرمایید.
افزایش و کاهش سرمایه شرکت تعاونی
سرمایه شرکت متغییر و نامحدود است. و می توان با فروش سهام به اعضاء شرکت و یا قبول اعضاء جدید، سرمایه را افزایش داد. و یا با بازپرداخت بهای سهام به اعضاء , سرمایه شرکت را کاهش داد.
ثبت تغییرات سرمایه شرکت در هر موقع از سال با تصویب هیئت مدیره شرکت و تائید اداره تعاون کار و رفاه اجتماعی شهرستان، در اداره ثبت بلامانع است.
شرایط سرمایه شرکت تعاونی
سرمایه تعاونی و عضو شرکت
کسیکه از عضویت شرکت استعفا داده و سهام به او بازپرداخت شده است. در صورت تقاضای مجدد عضویت. عضویت او علاوه بر شرایط مقرر در این اساسنامه، مشروط به خرید لااقل متوسط سهام فعلی اعضاء است .
در آئین نامه های شرکت می توان انواع خدمات و معاملات و همچنین عملیات اعتباری شرکت را با هر یک از اعضاء متناسب با سهام خریداری همان عضو معین نمود.
نحوه فروش و انتقال سهام شرکت تعاونی
فروش و انتقال سهام در شرکت‌های تعاونی، فرآیندی مشخص و قانون‌مند است که با هدف حفظ ساختار و منافع جمعی اعضا طراحی شده است. برخلاف شرکت‌های سهامی خاص، انتقال سهام در تعاونی‌ها نیازمند نظارت و تأیید هیئت مدیره است تا اطمینان حاصل شود که خریدار جدید واجد شرایط عضویت بوده و این انتقال با اهداف شرکت هم‌راستاست.
مراحل قانونی فروش سهام شرکت تعاونی
انتقال مالکیت سهام در یک شرکت تعاونی باید طبق یک فرآیند دقیق انجام شود تا از نظر قانونی معتبر باشد. این مراحل عبارتند از:
گام 1: توافق اولیه خریدار و فروشنده
نخستین قدم، دستیابی به توافق دوجانبه میان سهامدار فعلی (فروشنده) و شخص خریدار است. خریدار می‌تواند یکی از اعضای فعلی شرکت یا فردی جدید باشد که شرایط عضویت در تعاونی را مطابق با اساسنامه داراست. این توافق شامل مواردی مانند قیمت هر سهم و تعداد سهام مورد معامله است.
گام 2: کسب موافقت هیئت مدیره (شرط لازم)
مهم‌ترین مرحله در این فرآیند، اخذ تأییدیه رسمی از هیئت مدیره شرکت تعاونی است. فروشنده باید درخواست کتبی خود را برای فروش سهام به هیئت مدیره ارائه دهد. هیئت مدیره صلاحیت خریدار و انطباق این انتقال با اساسنامه و مصالح شرکت را بررسی کرده و در صورت موافقت، مجوز کتبی را صادر می‌کند.
گام 3: تنظیم و امضای قراردادهای رسمی
پس از موافقت هیئت مدیره، نوبت به تنظیم اسناد حقوقی می‌رسد. قراردادی تحت عنوان «توافق‌نامه نقل و انتقال سهام» بین طرفین امضا می‌شود. در این قرارداد، جزئیات معامله، مشخصات خریدار و فروشنده، تعداد سهام و تعهدات طرفین به وضوح ذکر می‌گردد.
گام 4: ثبت انتقال در اداره تعاون
برای رسمیت بخشیدن به این جابجایی، جزئیات فروش باید به اداره تعاون، کار و رفاه اجتماعی شهرستان مربوطه اعلام شود. مدارک لازم، از جمله صورت‌جلسه موافقت هیئت مدیره و قرارداد انتقال، به این اداره تحویل داده می‌شود تا تغییرات در دفاتر رسمی ثبت و اعمال گردد.
گام 5: معرفی سهامدار جدید
با تکمیل فرآیندهای قانونی و ثبت رسمی، خریدار به عنوان سهامدار جدید شرکت شناخته می‌شود. هویت و میزان سهام او به صورت رسمی به سایر اعضای شرکت اعلام شده و از تمام حقوق و تکالیف یک عضو برخوردار خواهد شد.
نکات حقوقی بسیار مهم در انتقال سهام تعاونی
برای جلوگیری از مشکلات آینده، به این نکات توجه ویژه‌ای داشته باشید:
- حاکمیت اساسنامه شرکت: تمام مراحل، از شرایط خریدار گرفته تا نحوه انتقال، باید دقیقاً مطابق با مفاد اساسنامه شرکت تعاونی شما انجام شود. هرگونه مغایرت با اساسنامه می‌تواند فرآیند را از اعتبار ساقط کند.
- اثرات قانونی انتقال: به یاد داشته باشید که این انتقال صرفاً یک جابجایی مالی نیست. این فرآیند برای شرکت، سهامدار جدید و اشخاص ثالث، حقوق و تعهدات قانونی جدیدی ایجاد می‌کند.
- ضرورت رعایت تشریفات قانونی: عدم رعایت هر یک از مراحل ذکر شده، به خصوص کسب موافقت هیئت مدیره و ثبت در اداره تعاون، می‌تواند موجب زوال اثرات قانونی انتقال شود و مالکیت خریدار را در آینده با چالش مواجه کند.
نتیجه‌گیری: انعطاف‌پذیری در تعیین سرمایه اولیه، شرکت‌های تعاونی را به گزینه‌ای ایده‌آل برای کسب‌وکارهای کوچک و متوسط تبدیل کرده است. با این حال، مؤسسان باید با در نظر گرفتن نوع فعالیت، اهداف بلندمدت و الزامات احتمالی دستگاه‌های نظارتی، سرمایه‌ای واقع‌بینانه و کافی برای شروع و پایداری فعالیت خود در اساسنامه پیش‌بینی کنند. استفاده هوشمندانه از حمایت‌های دولتی و ظرفیت اعضا می‌تواند مسیر رشد و موفقیت تعاونی را هموارتر سازد.
در صورتیکه نیاز به مشاوره در خصوص انواع شرکت های تعاونی را دارید. به شماره 09189414281 تماس حاصل فرمایید. کارشناس تک نیک ثبت آماده پاسخگویی به سوالات ثبتی شما عزیزان پیمانکار و مدیران شرکت می باشند.
