نحوه انتخاب مدیر عامل شرکت
مدیر عامل
اگر چه در تعریف اداره شرکت مدیر عامل و نحوه انتخاب مدیر عامل شرکت یکی از بخشهای مدیریت تلقی می گردد با این حال همان گونه که در تعریف مدیر گفته شد مدیر عامل در زمره مدیران قرار نمی گیرد. ماده ۱۲۴ قانون اصلاح قسمتی از قانون تجارت ۱۳۴۷ مدیر عامل را از زوایای گوناگون و به شرح زیر توصیف نموده است:
انتخاب مدیر عامل توسط هیات مدیره
هیأت مدیره باید اقلاً یک نفر شخص حقیقی را به مدیریت عامل شرکت برگزیند. حدود اختیارات و مدت تصدی و حق الزحمه او را تعیین کند. در صورتی که مدیر عامل عضو هیات مدیره باشد. دوره مدیریت عامل او از مدت عضویت او در هیأت مدیره بیشتر نخواهد بود.
مدیر عامل شرکت نمیتواند در عین حال رئیس هیأت مدیره همان شرکت باشد مگر با تصویب سه چهارم آراء حاضر در مجمع عمومی
آیا هیات مدیره در هر موقع میتواند مدیر عامل را عزل کند؟
تذکر : هیات مدیره در هر موقع میتواند مدیر عامل را عزل نماید.» بر پایۀ مقررات مادۀ بالا و مقررات بعدی شیوه و شرایط انتخاب و جایگاه حقوقی مدیر عامل از جمله وظایف و اختیارات وی به بررسی گذاشته میشود.
شیوه و شرایط انتخاب مدیر عامل
منظور از نحوه انتخاب مدیر عامل شرکت همه تشریفات و روندی است که با دعوت از هیأت مدیره آغاز و با ثبت صورتجلسه هیات مدیره به انتخاب مدیر عامل پایان می گیرد. شرایط انتخاب مدیر عامل نیز مانند هیات مدیره شامل امور چندی میگردد.
آیا مجمع عمومی می تواند مدیر عامل را انتخاب کند؟
مطابق بخش نخست مادۀ ۱۲۴ انتخاب مدیر عامل در صلاحیت انحصاری هیات مدیره میباشد. با توجه به قید «باید در این بخش از مقرره، به نظر می رسد مجمع عمومی نمی تواند به صورت رسمی مدیر عامل را انتخاب کند.
با این حال مجمع این اقتدار را دارد. تا با اعمال ،نظر هیات مدیره را به انتخاب مدیر عامل موردنظر خود وادار سازد. با توجه به آنکه مدیران همان سهامدارانی هستند که در مجمع مینشینند، باید هیات مدیره را همان ارادۀ غیر مستقیم مجمع عمومی دانست. که در نحوه انتخاب مدیر عامل شرکت رخ می نماید.
صرف نظر از نادرست بودن کاربرد واژۀ «نفر» در کنار عبارت «شخص حقیقی در مقرره مزبور، عبارت اقلاً یک نفر شخص حقیقی به شمار مدیران عامل بیش از یک تن اشاره دارد. از این عبارت بر می آید که دست کم یک مدیر عامل باید انتخاب گردد. در نتیجه انتخاب بیش از یک شخص به عنوان مدیر عامل تجویز شده است.
آیا می توان برای هر شعبه شرکت یک مدیر عامل را انتخاب کرد؟
گاهی امکان دارد که شرکت مورد نظر یک شرکت فراملیتی بوده و در کشورهای مختلف دارای نمایندگی یا شعبه باشد. و برای هر نمایندگی یا شعبه، مدیر عاملی با اختیارات کامل برگزیند، یا آنکه شرکتی بزرگ با بخشهای گوناگون مانند فروش، پخش، بازاریابیو … ترجیح دهد. برای هر بخش یک مدیر عامل انتخاب کند. هم چنین شرکت میتواند برای هر بخش جغرافیایی مثلا برای هر استان به گزینش مدیر عامل با اختیارات محدود یا کامل مبادرت ورزد.
سمت قائم مقامی مدیر عامل در شرکت های ایرانی چیست؟
با آنکه نظام چند مدیریت عاملی در حوزۀ شرکتی ایران با پذیرش روبرو نگردیده، با این حال برخی شرکت ها در عوض به ساز و کار قائم مقامی مدیر عامل روی آورده اند.
صرف نظر از زاید بودن واژۀ «نفر» در کنار شخص حقیقی، مدیر عامل بایستی شخص حقیقی باشد بنابراین شخص حقوقی نمیتواند عنوان مدیر عامل را دارا شود لكن انتخاب نماینده شخص حقوقی در هیأت مدیره به عنوان مدیر عامل منعی ندارد.
شرط حقیقی بودن مدیر عامل
شرط حقیقی بودن به این جهت است که مصوبات و کار کرد هیأت مدیره به ویژه اقدامات اجرایی بایستی توسط شخص حقیقی اجرا و صورت پذیرد.
نحوه انتخاب مدیر عامل شرکت
شرط اینکه مدیر عامل سمت ریاست هیأت مدیره هم داشته باشد چیست؟
قانونگذار برای جمع دو سمت مهم و اجرایی ریاست هیات مدیره و مدیر عامل برانه یعنی شرط موافقت سه چهارم آرای حاضر در مجمع عمومی عادی را قرار داده است چنین حدنصابی بالاترین حدنصاب در هر دو مجمع عمومی عادی و فوق العاده به شمار میرود.
و هیچ تصمیم گیری دیگری منوط به چنین حدنصاب بالایی نگردیده است. دلیل این سخت گیری قابل توجیه می.باشد. چرا که رئیس هیات مدیره بالاترین عنصر مدیریتی در شرکت سهامی به شمار میرود. که اختیارات گسترده ای را دارا میباشد
چنانچه چنین سمتی با شرایط انتخاب مدیر عامل جمع گردد. میتواند موجبات سوء استفاده از اختیارات از سوی چنین مدیری را فراهم آورد.
