شرایط عمومی بازرسان | ایمان و تعهد به اسلام، نداشتن منع قانونی، عدم عضویت در گروههای محارب، عدم سابقه محکومیت به جرائم مالی و امنیتی |
انتخاب بازرسان | انتخاب توسط مجمع عمومی برای مدت یک یا دو سال مالی، با امکان انتخاب مجدد |
وظایف بازرسان | نظارت بر انطباق عملکرد با قوانین، بررسی حسابها و اسناد، رسیدگی به شکایات، ارائه گزارش به مجمع عمومی |
حق دخالت | بازرسان مستقیم در اداره امور دخالت ندارند، ولی میتوانند بدون حق رأی در جلسات هیأت مدیره شرکت کنند |
گزارش به مجمع عمومی | در صورت بروز تخلفات و عدم ترتیب اثر به تذکرات بازرسان |
بررسی تخلفات مدیران | در صورت تعیین تخلف توسط بازرسان، درخواست تشکیل مجمع عمومی فوقالعاده |
بازرسان شرکت تعاونی
بازرسان شرکت تعاونی باید از شرایط عمومی و اختصاصی خاصی برخوردار باشند. از جمله شرایط عمومی میتوان به ایمان و تعهد به اسلام یا وثاقت و امانت در اقلیتهای دینی، نداشتن منع قانونی، محجور نبودن، و عدم سابقه محکومیت به جرائمی نظیر ارتشاء، اختلاس و کلاهبرداری اشاره کرد. همچنین، شرایط اختصاصی شامل انتخاب بازرس یا بازرسان توسط مجمع عمومی برای یک سال مالی و امکان انتخاب مجدد آنان است.
وظایف بازرسان شامل نظارت بر انطباق امور تعاونی با اساسنامه و قوانین، رسیدگی به حسابها و شکایات اعضا، ارائه گزارش به مجمع عمومی و مراجع ذیربط، و تذکر تخلفات به هیأت مدیره میباشد. بازرسان حق دخالت مستقیم در اداره امور را ندارند اما میتوانند در جلسات هیأت مدیره بدون حق رأی شرکت کنند. در صورت مشاهده تخلفات مدیران و بیتوجهی به تذکرات، بازرس مکلف است درخواست برگزاری مجمع عمومی فوقالعاده را ارائه کند. مسئولیت بازرسان در قبال تخلفات خود نیز طبق قواعد مسئولیت مدنی تعیین میشود.
شرایط عمومی بازرسان شرکت تعاونی
اعضاي بازرس یا بازرسان شرکت تعاوني بايد واجد شرايط زير باشند:
الف- شرايط عمومي
- ايمان و تعهد به اسلام (در تعاونيهاي متشکل از اقليتهاي ديني شناخته شده در قانون اساسي، شرط وثاقت و امانت)
- نداشتن منع قانوني و محجور نبودن
- عدم عضويت در گروههاي محارب و عدم ارتکاب جرائم عليه امنيت کشور و عدم محکوميت به جعل اسناد
- عدم سابقه محکوميت به ارتشاء، اختلاس، کلاهبرداري، خيانت در امانت، تدليس، تصرف غيرقانوني در اموال دولتي و ورشکستگي به تقصير.
ب- شرايط اختصاصي
اعضاي هيأت مديره، مدير عامل و بازرسان تعاونی علاوه بر شرايط عمومي فوق بايستي داراي شرايط اختصاصي زير باشند :
نتخاب بازرسان شرکت تعاونی
مجمع عمومی عادي و یا بطور فوق العاده يک نفر از اشخاص حقيقی يا حقوقی را براي مدت يک سال مالی به عنوان بارزس/بازرسان انتخاب مي کند. انتخاب مجدد آنان بلامانع است. (تعداد بازرسان عدد فرد باشد. مثلا يک يا سه نفر).
مقررات بازرسان شرکت تعاونی
1- مجمع عمومی عادی بازرس یا بازرسانی را برای مدت دو سال مالی انتخاب می کند.
2- انتخاب مجدد بازرسان شرکت بلامانع است.
حق الزحمه و پاداش بازرس یا بازرسان با تصویب مجمع عمومی تعیین می گردد:
جایگزینی بازرس علی البدل بجای بازرس اصلی
در صورت فوت یا ممنوعیت قانونی و یا استعفای بازرس یا بازرسان اصلی هیأت مدیره مکلف است. ظرف ده روز بازرس یا بازرسان علی البدل را به ترتیب اولویت آراء برای بقیه مدت دعوت نماید.
وظایف بازرسان در شرکت تعاونی
وظایف بازرس یا بازرسان شرکت به شرح زیر است:
نظارت مستمر بر انطباق نحوه اداره امور تعاونی و عملیات و معاملات انجام شده با اساسنامه
قوانین و مقررات و دستورالعملهای مربوطه رسیدگی به حسابها، دفاتر، اسناد، صورتهای مالی از قبیل ترازنامه و حسابهای عملکرد و سود و زیان،بودجه پیشنهادی و گزارشات هیأت مدیره به مجمع عمومی
- رسیدگی به شکایات اعضاء
- ارائه گزارش به مجمع عمومی و مراجع ذیربط
تذکر کتبی تخلفات موجود در نحوه اداره امور تعاونی به هیأت مدیره و مدیر عامل و تقاضای رفع نقص
چگونگی حق دخالت بازرسان در اداراه امور تعاونی و حضور در جلسات مدیران
بازرس یا بازرسان حق دخالت مستقیم در اداره امور تعاونی را نداشته ولی می توانند بدون حق رأی در جلسات هیأت مدیره شرکت کنند. و نظرات خود را نسبت به مسائل جاری تعاونی اظهار دارند.
بازرسان شرکت تعاونی
در چه مواقعی بازرس گزارش خود را به مجمع عمومی میرساند؟
در صورتی که بازرس یا بازرسان تشخیص دهند. که هیأت مدیره و یا مدیر عامل در انجام وظایف محوله مرتکب تخلفاتی گردیده است. و به تذکرات آنان ترتیب اثر نمی دهند.
باید موضوع را به مجمع عمومی برای رسیدگی و اتخاذ تصمیم لازم گزارش دهند.
نحوه رسیدگی به تخلفات مدیران تعاونی توسط بازرسان
در صورتيکه هر يک از بازرس یا بازرسان تشخيص دهد که هيئت مديره و يا مديرعامل در انجام وظايف محوله مرتکب تخلفي شده و به تذکرات ترتيب اثر نمي دهند، مکلف است از هيئت مديره تقاضاي برگزاری مجمع عمومی فوق العاده براي رسيدگی به گزارش خود را بنمايد.
بازرس/ بازرسان نسبت به تخلفاتی که در انجام وظايف خود مرتکب مي شود. طبق قواعد و شرایط عمومی مربوط به مسئوليت مدنی مسئول است.
مقاله جامع شرایط انتخاب بازرسان شرکت سهامی خاص و عام پیشنهاد می شود. مطالعه کنید.