حدود مسئولیت مدیران شرکت
هیات مدیره شرکت سهامی
طبق ماده 107 لایحه اصلاحی قانون تجارت در خصوص هیات مدیره بیان می‌دارد. شرکت های سهامی به وسیله تعداد 3 یا 5 و یا 5 نفر عضو هیات مدیره که از بین صاحبان سهام انتخاب شده و کلاً یا بعضاً قابل عزل می‌باشند، اداره خواهدشد.
تعداد اعضای هیئت مدیره در شرکتهای سهامی
عده اعضای هیات مدیره در شرکتهای سهامی عام نباید از 5 نفر کمتر و شرکت سهامی خاص از 3 نفر باشد. بر اساس این ماده باید گفت که مدیریت کلی شرکت با هیات مدیره شرکت می‌باشد. اعضای هیات مدیره باید از میان سهامداران شرکت انتخاب گردند. سهامداران شرکت سهامی عام باید حداقل 5 نفر و شرکت سهامی خاص حداقل 3 نفر باشند. همچنین اعضای هیات مدیره شرکت سهامی عام نیز باید حداقل 5 نفر و سهامی خاص 3 نفر باشند.
لایحه اصلاحيه قانون تجارت فقط دو ماده صریح در تعیین حدود مسئولیت مدیران شرکتهای سهامی دارد. در زمان فعالیت شرکت، مدیران مکلفند به ترتیب اهمیت مقررات ،قانون اساسنامه شرکت و مصوبات مجامع عمومی را رعایت کنند.
انواع مسئولیت های هیات مدیره
در صورت تخلف از مقررات آمره قانون تجارت مثل عدم کسر اندوخته قانونی، عدم دعوت مجامع عمومی و یا تخلف از مندرجات اساسنامه مانند اقداماتی مغایر با موضوع فعالیت شرکت و یا مصوبات مجامع عمومی از جمله نحوه پرداخت سود سهام حسب مورد و به صورت انفرادی یا مشترک مسئول جبران خسارات وارده به سهامداران، شرکت و یا اشخاص ثالث هستند. دادگاه با در نظر گرفتن نقش تعیین کننده هر یک از آنان حدود مسئولیت هر یک را تعیین خواهد کرد.
مسئولیت مدیران پس از انحلال شرکت
پس از انحلال یا ورشکستگی شرکت که آغاز دوران احتضار و مرگ شرکت محسوب می شود. مسئولیت مدیران طبق ماده ۱۳۳ «لایحه» باقی است. در صورتی که دارایی شرکت برای تأدیه دیون آن کافی نباشد. این عدم تکافو به نحوی از انحا معلول تخلفات مدیران باشد. دادگاه صلاحیت دار به تقاضای هر ذی نفعی مدیرانی را که ورشکستگی شرکت و یا کافی نبودن دارایی شرکت مستند به تخلفات آنان بوده منفرداً يا متضامناً به تأدیه آن قسمت از دیونی که پرداخت آن از دارایی شرکت ممکن نیست محکوم میکند.
حدود تخلفات از قانون و اساسنامه و مصوبات مجامع عمومی هیات مدیره
حدود تخلفات از مقررات قانون و اساسنامه و مصوبات مجامع عمومی در ماده ١٤٢ لایحه ذکر شده است. چنانچه علی رغم رعایت موارد فوق شرکت ورشکسته شود. یا دارایی ها تکافوی پرداخت دیون شرکت را نکند. محملی برای مسئولیت تضامنی یا انفرادی مدیران شرکت سهامی وجود نخواهد داشت زیرا همان گونه که قبلاً توضیح داده شد.
سودآوری و زیاندهی شرکت
سودآوری و زیاندهی شرکت ها متأثر از عوامل بسیار متعدد و گوناگونی است. که ممکن است مدیران نقش تعیین کننده ای در ایجاد و یا رفع آنها نداشته باشند.
مسئولیت مدیر شرکت در مقابل شرکا
در ماده 51 قانون تجارت تصریح میکند: مسئولیت مدیر شرکت در مقابل شرکا همان مسئولیتی می باشد. که وکیل در مقابل موکل دارد. این نظریه که مدیران شرکت سهامی، وکیل و نماینده صاحبان سهام می‌باشند، امروزه دیگر طرفداران زیادی ندارد.
تنظیم صورت دارایی و بدهی شرکت
از جمله وظایف مهم هیات مدیره شرکت سهامی، تنظیم صورت دارایی و قروض شرکت می‌باشد. هیات مدیره شرکت سهامی باید هر 6 ماه این صورت دارایی شرکت را تنظیم نموده و به بازرسان شرکت ارائه دهد.
برگزاری مجمع عمومی سالیانه
دعوت از مجمع عمومی سالیانه شرکت از وظایف هیات مدیره است. این مسئولیت از طریق رئیس هیئت مدیره صورت می‌گیرد. هیات مدیره باید هر سال، بعد از انقضای سال مالی شرکت، مجمع عمومی شرکت را دعوت نماید. تا عملیات سال مالی قبل و سود و زیان شرکت را تصویب نماید.
مسئولیت جمع‌آوری اندوخته قانونی شرکت
بر اساس ماده 140 لایحه اصلاحی قانون تجارت یکی دیگر از وظایف و مسئولیت های هیات مدیره بیان می‌دارد «هیأت مدیره مکلف است هر سال یک بیستم از سود خالص شرکت را به عنوان اندوخته قانونی موضوع نماید.
منع رقابت هیات مدیره و مدیرعامل با شرکت سهامی
اعضای هیات مدیره و مدیر عامل شرکت نمی‌توانند فعالیتی مشابه فعالیت شرکت انجام دهند. به نحوی که رقیب شرکت محسوب گردند.
در صورتی که مدیری نسبت به رقابت با شرکت بپردازد. خسارت به شرکت وارد گردد، مسئولیت مدیر عامل در شرکت سهامی یا مسئولیت آن عضو هیات مدیره مطرح می‌گردد. که این نوع مسئولیت، از نوع مسئولیت مدنی می‌باشد.
مسئولیت مدنی یا کیفری به چه معنا می‌باشد؟
حدود مسئولیت مدیران و اعضای هیات مدیره شرکت و مسئولیت مدیر عامل شرکت سهامی، باید با انواع مسئولیت آشنا شویم. مسئولیت حقوقی به شکل کلی، به دو نوع مسئولیت مدنی و مسئولیت کیفری هیات مدیره تقسیم می‌گردد.
