موسسات غیر تجاری در قانون تجارت
موسسات غیر تجاری
موسسات غیر تجاری بزرگترین دسته از اشخاص حقوقی غیر تجاری یا شرکتهای غیر تجاری به شمار می روند. برخلاف شرکتهای تجاری برای مؤسسات غیر تجاری قانونی وضع نشده و تنها مقررات موضوعه در این باره ماده ۵۸۵ قانون تجارت و آیین نامه اجرایی اصلاحی ثبت تشکیلات و مؤسسات غیر تجاری ۱۳۳۷ می باشد.
در راستای ماده بالا تهیه شده است. در این مبحث دسته بندی تعریف و کار کرد موسسات غیر تجاری در قانون تجارت مورد بررسی قرار می گیرد.
تعریف و انواع موسسات غیر تجاری
موسسات غیر تجاری از انواع گسترده و متنوعی تشکیل می شوند. که بسیاری از آنها به شرکت تجاری از جهت هدف تشکیل یعنی انتفاع نزدیک می باشند. برخی دیگر تنها غیر انتفاعی می پردازند. به امور غیر ماده یک آیین نامه اصلاحی ثبت تشکیلات و موسسات غیر تجارتی مصوب سال که بیشتر بر هدف و نوع فعالیت نظر دارد.
مقصود از تشکیلات و مؤسسات غیر تجاری
در همین زمینه مقرر میدارد مقصود از تشکیلات و موسسات غیر تجاری مذکور در ماده ۵۸۴ قانون تجارت كلية تشکیلات و مؤسساتی است که برای مقاصد غیر تجارتی از قبیل امور علمی و ادبی یا امور خیریه و امثال آن تشکیل می شود. اعم از آنکه مؤسسین و تشکیل دهندگان قصد انتفاع داشته و یا نداشته باشند.
عناوین موسسات غیر تجاری
تشکیلات و مؤسسات مزبور می توانند عناوینی از قبیل انجمن، کانون یا بنگاه و امثال آن اختیار نمایند. ولی اتخاذ عناوینی که اختصاص به تشکیلات دولتی و کشوری دارد. از طرف موسسات مزبور ممکن نخواهد بود.
موسسات غیر تجاری در قانون تجارت
ویژگی موسسات غیر تجاری
همان گونه که از بخش اخیر ماده مزبور بر می آید قصد انتفاع به خودی خود موجب تجارتی شناخته شدن موضوع شخصیت حقوقی نیست در حقیقت موسسه غیر تجاری با سه ویژگی شناسایی می شود :
نخست آنکه در زمره شرکتهای تجاری ماده ۲۰ قانون تجارت و یا شرکت تعاونی سهامی عام نیست.
دوم آنکه در مرجع ثبت شرکتها و موسسات غیر تجاری به ثبت می رسد.
سومین ویژگی آن وجود شخصیت حقوقی برای این دسته از اشخاص است.
شرکت های غیر تجاری
در حالیکه شرکت های تجاری هم به ثبت می رسند. و هم شخصیت حقوقی دارند. ولی برای هدف تجاری یا در قالب شرکتهای تجاری موضوع ماده ۲۰ بالا تشکیل می شوند.
شرکت های غیر تجاری در برگیرندۀ زنجیره گسترده ای از اشخاص حقوقی غیر تجاری می باشند. که بیشتر شرکت های تعاونی و موسسات غیر تجاری در قانون تجارت را شامل می گردد.
اهداف مؤسسات غیر تجاری
ماده ۲ آیین نامه یاد شده، هدف مؤسسه غیر تجاری را بدین شرح به انتفاعی و غیر انتفاعی تفکیک نموده است. تشکیلات و مؤسسات مزبور از لحاظ انطباق با مقررات این آیین نامه به دو قسمت می شوند.
1: موسساتی که هدف از تشکیل آن جلب منافع و تقسیم آن بین اعضای خود نباشد.
2: مؤسساتی که هدف از تشکیل آن ممکن است جلب منافع مادی و تقسیم منافع مزبور بین اعضای خود یا غیر باشد. مانند کانونهای فنی و حقوقی و غیره.
اگرچه بند الف ماده ۲ بالا به مصادیق مؤسسات با هدف غیر انتفاعی اشاره ننموده لكن همان گونه که در بالا گفته شد. موسسات خیریه و مؤسسات آموزشی نمونه های مناسبی برای این دسته از مؤسسات به شمار می روند. در حالی که بند ب ماده مرقوم کانونهای فنی و حقوقی را به عنوان مؤسسه غیر تجاری انتفاعی برشمرده است.
