ارکان شرکت های تعاونی

ارکان شرکت های تعاونی

شرکت تعاونی دارای ارکان زیر هستند.

۱ مجمع عمومی

۲- هیات مدیره

3- بازرس یا بازرسان

رکن مجمع عمومی

ماده 30: مجمع عمومی شرکت تعاونی اولین رکن از ارکان شرکت های تعاونی می باشد. که براساس این قانون بالاترین مرجع اتخاذ تصمیم و نظارت در امور شرکتهای تعاونی می باشد، از اجتماع اعضای تعاونی یا نمایندگان تام الاختیار آنها به صورت عادی و فوق العاده تشکیل می شود.  هر عضو بدون در نظر گرفتن میزان سهم فقط دارای یک رأی است.

تبصره 1- در شرکت های تعاونی هر یک از دستگاهها و شرکتهای دولتی بانکها، شوراهای اسلامی کشوری و سازمانهای عمومی که در تعاونی مشارکت یا سرمایه گذاری کرده اند. می توانند نماینده ای برای نظارت و بازرسی در تعاونی و شرکت در جلسات مجمع عمومی و هیات مدیره به عنوان ناظر داشته باشند.

انحلال، ادغام یا تغییر موادی از اساسنامه تعاونی که مغایر شروط و قراردادهای منعقده با منابع تأمین کننده اعتبار و کمک مالی و امکانات مختلف و سرمایه گذاری و مشارکت باشد، موکول به موافقت مراجع مذکور خواهد بود.

مجمع عمومی عادی

مجمع عمومی عادی حداقل سالی یک بار پس از پایان سال مالی جهت انجام وظایف قانونی خود با دعوت هیئت مدیره تشکیل گردیده و وظایفش به شرح زیر می باشد:
انتخاب هیئت مدیره و بازرس یا بازرسان برای مدت ٢ سال رسیدگی و اتخاذ تصمیم درباره ترازنامه و حساب سود زیان سایر گزارشهای مالی هیئت مدیره تعیین خط مشی و برنامه تعاونی و تصویب بودجه جاری و سرمایه گذاری و اعتبارات وامهای درخواستی و سایر عملیات مالی به پیشنهاد هیئت مدیره و …. (مواد ٣٣ و ٣٤ و ٣٧).

مجمع عمومی فوق العاده

مجمع عمومی فوق العاده بنا به تقاضای کتبی حداقل یک سوم اعضای تعاونی و یا اکثریت مطلق اعضا هیئت مدیره و یا بازرس و یا بازرسان با حضور حداقل دو سوم اعضا کل مجمع تشکیل می شود . در تعاونی های دارای بیش از پانصد نفر عضو در صورتی که بار اول مجمع با دو سوم اعضا تشکیل نشود. بار دوم با نصف به علاوه یک رسمیت خواهد داشت.
در صورت عدم تشکیل مجمع عمومی فوق العاده توسط هیات مدیره ظرف مدت حداکثر یک ماه وزارت تعاون اقدام به این کار می نماید. وظایف مجمع عمومی فوق العاده تغییر در مواد اساسنامه (درحدود قانون) تصمیم گیری نسبت به عزل یا قبول استعفای هیات مدیره و انحلال یا ادغام تعاونی خواهد بود.

وظایف مجمع عمومی عادی

ماده 34 قانون بخش تعاونی اقتصاد جمهوری اسلامی وظایف و اختیارات مجمع عمومی عادی را به شرح ذیل مقرر کرده است.
1-انتخاب هیات مدیره و بازرس یا بازرسان
2-رسیدگی و اتخاذ تصمیم درباره ترازنامه و حساب سود و زیان و سایر گزارش های مالی هیات
3- مدیره پس از قرائت گزارش بازرس یا بازرسان
4- اتخاذ تصمیم نسبت به ذخایر و پرداخت سود و مازاد درآمد و تقسیم آن طبق اساسنامه
5- اتخاذ تصمیم نسبت به افزایش و یا کاهش سرمایه در حدود قوانین و مقررات
6- تصویب مقررات و دستورالعمل های داخلی تعاونی
7- سایر وظایفی که قوانین و مقررات بر عهده مجمع عمومی قرار می دهد.
8- تعیین روزنامه کثیرالانتشار برای درج آگهی های ثبت شرکت
9- اتخاذ تصمیم در مورد عضویت شرکت تعاونی در شرکت ها و اتحادیه ها و اتاق های تعاون و میزان سهام و یا حق عضویت سالانه پرداختی براساس موازین مقرر در این قانون.

هیأت مدیره در ارکان شرکت تعاونی

دومین ارکان شرکت های تعاونی، هیات مدیره می‌باشد که اداره امور تعاونی براساس اساسنامه بر عهده هیات مدیره‌ای مرکب از حداقل ۳ نفر و حداکثر ۷ نفر عضو اصلی و تا یک سوم اعضا اصلی، اعضا علی‌البدل می‌باشد ولی برای تعاونی‌های بزرگ در مقابل افزایش هر چهار صد نفر، یک نفر می‌تواند به اعضا اصلی هیات مدیره و یک نفر به اعضا علی‌البدل اضافه کند. به شرط آنکه تعداد از پانزده نفر بیشتر نشود. که برای مدت دو سال و با رأی مخفی انتخاب می‌شوند. اخذ رای برای انتخاب اعضا اصلی و علی‌البدل در یک نوبت به عمل می‌آید.

نحوه انتخاب رکن هیات مدیره شرکت تعاونی

حائزین اکثریت بعد از اعضا اصلی به تربیت اعضا علی‌البدل شناخته می‌شوند.  انتخاب مجدد هریک از اعضا اصلی و علی‌البدل بلامانع است.
انتخاب اعضا هیات مدیره با اکثریت مطلق آرا مجمع عمومی بوده و در صورتی‌ که در دوره اول رأی گیری تمام و یا بعضی از داوطلبان حائز اکثریت مطلق نگردند. بلافاصله از بین دارندگان بیشترین آرا به تعداد دو برابر مورد نیاز برای تکمیل هیأت مدیره و علی‌البدل با اکثریت نسبی رأی گیری به عمل می‌آید.

هیات مدیره در اولین جلسه از میان خود یک نفر را به عنوان رئیس هیات مدیره و یک نفر را به عنوان نایب رئیس هیات مدیره و یک یا دو نفر را به عنوان منشی انتخاب خواهد نمود.

شرایط اعضا هیات مدیره تعاونی

اعضای هیات مدیره علاوه بر داشتن شرایط عضو باید واجد شرایط زیر باشند:

1- تجربه یا اطلاعات لازم برای انجام وظایف متناسب با آن تعاونی.
2- ایمان و تعهد و التزام عملی به اسلام (در تعاونی‌های متشکل از اقلیت‌های دینی شناخته شده در قانون اساسی تعهد عملی به دین خود)
3- عدم سو سابقه مالی و یا محکومیت در دادگاه‌های اجرای اصل ۴۹ قانون اساسی.
4- عدم عضویت در گروه‌های محارب و عدم ارتکاب جرائم بر ضد امنیت و جعل اسناد.
5- عدم شهرت به فساد اخلاقی و امور مالی.

رکن بازرسان شرکت تعاونی

بازرسان از ارکان شرکت های تعاونی می باشد که رکن دیگری از ارکان سه گانه شرکت تعاونی اند. تعداد بازرسان را که ممکن است یک نفر یا بیشتر باشد ، اساسنامه تعیین می کند. بازرس یا بازرسان برای مدت یک سال مالی انتخاب می شوند. انتخاب مجدد آنان بلامانع است. مجمع عمومی عادی بازرس یا بازرسان را انتخاب می کند ، ولی اولین بازرس یا بازرسان را مجمعی که با حضور داوطلبان عضویت در بدو تاسیس شرکت تعاونی تحت عنوان “ اولین مجمع عمومی عادی ” تشکیل می شود ، انتخاب می کند.

علاوه بر اشخاص حقیقی ، اشخاص حقوقی نیز می توانند به سمت بازرسی انتخاب شوند، همچنین هیات بازرسی اتحادیه ها نیز می تواند به تقاضای مجمع عمومی شرکت تعاونی عضو و اتحادیه و با تصویب مجمع عمومی اتحادیه ، وظایف بازرسی آن شرکت را انجام دهد. در قانون و نمونه اساسنامه به لزوم انتخاب بازرسان از بین اعضای شرکت تعاونی اشاره نشده است؛ بنابراین بازرس یا بازرسان را می توان از بین اعضا یا خارج از آن ها انتخاب کرد.

وظایف و اختیارات بازرسان شرکت تعاونی

وظایف و اختیاراتی بازرسان شرکت تعاونی  به شرح ذیل دارند :
الف) نظارت مستمر بر نحوه اداره امور شرکت تعاونی و عملیات و معاملات انجام شده از نظر انطباق آن ها با قوانین و اساسنامه و دستورالعمل های مربوط ؛
ب) رسیدگی به حساب ها ، دفاتر ، اسناد ، صورت های مالی از قبیل ترازنامه و حساب های عملکرد و سود و زیان ، بودجه پیشنهادی و گزارش های مالی هیئت مدیره به مجمع عمومی ، بازرس ، در صورت لزوم می تواند برای رسیدگی به حساب ها ، دفاتر ، اسناد و صورت های مالی از کارشناس استفاده کند ؛ در این صورت پرداخت هزینه کارشناس با تصویب مجمع عادی بر عهده شرکت تعاونی خواهد بود. همچنین بازرس می توانند به دارایی نقدی ، برگ های بهادار و موجودی کالا ، شخصاَ یا با استفاده از کارشناس – در صورت تصویب مجمع عمومی عادی – رسیدگی کنند.
ج) رسیدگی به شکایات اعضا و ارائه گزارش به مجمع عمومی و مراجع ذی ربط ؛
د ) تذکر تخلفات موجود در نحوه اداره امور شرکت تعاونی به هیئت مدیره و مدیر عامل به شکل کتبی و تقاضای رفع نقص یا نقایص؛
ه) نظارت بر انجام حسابرسی و رسیدگی به گزارش های حسابرسی و گزارش نتیجه رسیدگی به مجمع عمومی شرکت و مراجع ذی ربط .