شرایط و وظایف عضو در شرکت تعاونی

 

شرایط و وظایف عضو در شرکت تعاونی

تعاونی شکل متفاوتی از تجارت است. شرکت تعاونی: یک شرکت تجاری با مالکیت اعضاء و تحت کنترل دموکراتیک آنها است. و به اعضاء بر حسب درصد استفاده شان از خدمات تعاونی سود می دهد. مشتریان اصلی یک تعاونی همان اعضای یک تعاونی می باشند. که اعضاء در تعاونی نقشهای مختلفی دارند.که شامل مالک یا حامی و یا سهامدار می باشد. که بهترین اصطلاح  برای عضو در تعاونی که بصورت منطقی و کامل است همان سهامدار می باشد.

عضو در شرکت تعاونی

شخصی است حقیقی که واجد شرایط مندرج در قانون بخش تعاونی اقتصاد جمهور اسلامی ایران بوده و ملتزم به اهداف بخش تعاونی و اساسنامه قانونی آن تعاونی باشد.

شرایط عضویت در تعاونیها

عضويت در تعاوني براي كليه واجدين شرايط اعم از اشخاص حقيقي و يا حقوقي غير دولتي كه نياز به خدمات تعاوني داشته باشند آزاد است. موارد ذیل از شرایط عمومی عضویت در تعاونی می باشد.

• تابعیت جمهوری اسلامی ایران
• عدم سابقه ارتشاء، اختلاص و سابقه کلاهبرداری
• درخواست کتبی عضویت و تعهد رعایت مقررات اساسنامه تعاونی
• عدم عضویت در تعاونی مشابه

شرایط اختصاصی عضویت در تعاونی

احراز شرايط عضويت هر متقاضي بعهده هيأت مديره است. ضمن اينكه هيچ گونه تبعيض يا محدوديتي براي عضويت نبايد وجود داشته باشد. مگر به سبب عدم كفايت امكانات و ظرفيت تعاوني و مصوبه مجمع که در شرایط خاص فرد می تواند عضو تعاونی گردد. (برای مثال: تعاونی کارمندی فقط کسانی که کارمند دولت می باشند عضو تعاونی می توانند باشند.) و هيأت مديره مكلف به انجام آن می باشد. در موارديكه متقاضيان فاقد هريك از شرايط مذكور باشند. درخواست عضويت آنها را رد كند.

موارد اخراج عضو از شرکت تعاونی

خروج عضو تعاونی اختیاری بوده و نمی توان آن را منع کرد. اما در این صورتی که خروج نامبرده موجب ضرری برای تعاونی باشد، ملزم به جبران آن خواهد بود.

اعضای تعاونی در صورت پیشنهاد هر یک از مدیران و تصویب مجمع عمومی در موارد زیر اخراج می گردند.

• از دست دادن هر یک از شرایط عضویت موارد عمومی فوق الذکر
• عدم رعایت مقررات اساسنامه و سایر مقررات تعاونی پس از هر اخطار کتبی توسط هیات مدیره به فاصله 15 روز و گذشت 15 روز از تاریخ اخطار دوم با تصویب مجمع عمومی
• ارتکاب اعمالی که موجب زیان مادی تعاونی شود. و وی نتواند ظرف مدت یکسال آن را جبران نماید. یا اعمالی که به حیثیت و اعتبار تعاونی لطمه وارد کند. ویا با تعاونی رقابتی ناسالم بنماید.

شخيص موارد فوق بنا به پيشنهاد هيأت مديره يا بازرسان و تصويب مجمع عمومي عادي خواهد بود.

لغو عضویت به دلیل فوت یا استعفاء، انحلال و اخراج عضو در شرکت تعاونی

درصورت لغو عضويت به سبب فوت، استعفاء، انحلال و اخراج، ارزش سهام وي براساس نرخ روز و یا هر جوری که در اساسنامه تصویب شده است، محاسبه و پس از  منظور نمودن ساير مطالبات وي به ديون تعاوني تبديل مي شود. و پس از كسر بدهي وي به تعاوني، به او يا ورثه اش ظرف مدت سه ماه پرداخت و تسويه حساب خواهد شد.

لغو عضویت در شرکت تعاونی به سبب فوت عضو

* درصورتي كه ورثه تقاضا نمايند كه سهم عضو متوفي از عين اموال تعاوني پرداخت شود. و تراضي يا مصالحه ممكن نباشد. چنانچه عين، قابل واگذاري بوده و به تشخيص هيأت مديره موجب اخلال و ضرر فاحش به اعضاء و تعاوني نگردد. آن قسمت از اموال، تسليم ورثه مي شود.

* درصورت فوت عضو، ورثه وي كه واجد شرايط عضويت با رعايت تبصره ماده 12 اين اساسنامه باشند، عضو شناخته مي شوند. و درصورت تعدد بايستي مابه التفاوت افزايش سهم ناشي از تعدد خود را به تعاوني بپردازند.  اما اگر كتباٌ اعلام نمايند، كه مايل به عضويت در تعاوني نيستند. و يا هيچ كدام واجد شرايط نباشند، عضويت لغو مي گردد.

* اگر تعداد ورثه بيش از ظرفيت تعاوني باشد، يك يا چند نفر به تعداد مورد نياز تعاوني با توافق ساير وراث و به تشخيص هيأت مديره عضو تعاوني شناخته مي شوند.

نقش اعضاء در شرکت تعاونی

اعضای یک شرکت تعاونی می توانند، اشخاص حقیقی، شرکت های تجاری و یا سایر سازمان های تعاونی باشند. عامل پیوند اعضاء در شرکت تعاونی منافع دوجانبه می باشد. در شرکت های تعاونی پیش شرط لازم برای عضویت در تعاونی را باید داشته باشد. که قانون بخش تعاون و اساسنامه شرکت و قوانین دولتی آن را مشخص می سازند.

هدف اولیه یک شرکت تعاونی برآوردن نیازهای اعضای آن می باشد. که باید اعضاء نیازهای خود را در تعاونی منتقل سازند. و تعاونی باید قوانین ش جهت برآورده کردن نیاز اعضاء همسو کند.

اعضاء باید نمایندگان خود را از طریق انتخابات تعیین می کنند. و بدین ترتیب است. که شرکت تعاونی صاحب مدیریت، پرسنل، تجهیزات و وسایل لازم خواهد شد.

همچنین اعضاء باید مهمترین کار لازم برای موفقیت تعاونی را انجام دهند. یعنی از تعاونی و خدمات ارائه شده توسط آن استفاده کنند. بطور خلاصه اعضاء فعالیت های شرکت تعاونی را با تمریت مسئولیت ها ی مالکانه خویش، کنترل دمکراتیک جریان امور، حمایت و پشتیبانی مالی کارآ

می سازند.

اعضاء چرخ های شرکت تعاونی را به حرکت در می آورند با :

• تمرین مسئولیت های مالکانه خویش
• حفظ کنترل و نظارت برروند فعالیت های شرکت
• تامین منابع مالی شرکت
• استفاده از کالاها و خدمات شرکت تعاونی

حداقل و حداکثر تعداد اعضای تعاونی

طبق ماده 6 قانون بخش تعاونی، حداقل و حداکثر تعداد عضو در شرکتهای تعاونی به نسبت سرمایه و فرصت اشتغال و نوع فعالیت و رعایت اصل عدم تمرکز و تداول ثروت به وسیله آیین نامه ای تعیین می شود. که به تصویب وزارت تعاون کار و رفاه اجتماعی برسد. ولی در هر صورت تعداد اعضا نباید کمتر از 7 نفر باشد.
آیین نامه موضوع این ماده که وزارت تعاون آن را تهیه کرده است، در این زمینه چنین مقرر می دارد: در انواع شرکت ها و اتحادیه های تعاونی تعداد اعضاء در زمان ثبت و دوران فعالیت، باید طبق طرح تاسیس و تغییرات بعدی آن که چهارچوب آن توسط معاونت های مربوط ابلاغ شده یا می شود، بوده و در هر حال نباید از حدود زیر تجاوز کند.

( ماده 1) :
* حداقل تعداد اعضاء

حداقل تعداد اعضا در زمان ثبت و دوران فعالیت در شرکت های تعاونی مصرف ، از 200 عضو و در انواع شرکت تعاونی عام ، از 500 عضو و در انواع اتحادیه های تعاونی و سایر شرکت های تعاونی، از 7 عضو نباید کمتر باشد.

( بند الف ماده 1).
در شرکت های تعاونی اشتغال زا که به منظور ایجاد اشتغال تولیدی یا خدماتی برای اعضاء تشکیل می شوند، تعداد اعضاء نباید با رعایت حداقل مذکور در بند فوق، از تعداد فرصت های شغلی دائمی طرح و یا واحد تعاونی کمتر باشد.  افزایش یا کاهش تعداد اعضاء بعد از تاسیس تعاونی نیز تابع تغییرات کمی مشاغل دائمی مورد احتیاج در طول فعالیت آن خواهد بود. 80 درصد مشاغل دائمی این شرکت ها باید به اعضای تعاونی واگذار شود.

( بند ب ماده 1).
ب ) حداکثر تعداد اعضاء

حداکثر تعداد اعضاء در انواع شرکت ها و اتحادیه های تعاونی، تابع هیچ محدودیتی نمی باشد. به استثنای آن دسته از شرکت های تعاونی مسکن که احداث واحدهای مسکونی اعضاء را بر عهده دارند. که حداکثر تعداد اعضای آن ها نباید از 500 100نفر عضو بیشتر باشد. ( بند ج ماده یک ).
بعلاوه بر اینکه برای تشکیل شرکت تعاونی به وجود تعداد حداقل های مذکور نیاز است. و بدون آن تشکیل شرکت ممکن نخواهد بود، در مدت فعالیت شرکت نیز باید این حداقل حفظ شود. و قانون بخش تعاونی، کاهش تعداد اعضاء از نصاب مقرر را در صورتی که ظرف سه ماه تعداد اعضاء به نصاب نرسیده باشد، از موارد انحلال شرکت تعاونی تعیین می کند.

مالکیت اعضای شرکت تعاونی

اعضاء از شرکت تعاونی همچون سایر شرکتهای تجاری دیگر استفاده می کنند.

بنابراین آنها رابطه خود را با تعاونی تشخیص می دهند. با این حال بسیاری از عدم ادراک نقشها به مساله مالکیت و مسئولیت های خاص آن مرتبط است. این مسئولیت های بسیار سنگین تر از وظیفه دارندگان سهام در یک شرکت تجاری انتفاعی است. که در پی بازگشت سرمایه خود هستند.

اعضای تعاونی = نماینده و معرف تعاونی

کنترل و نظارت اعضای شرکت تعاونی

مالکیت یک تعاونی لزوما به این معنی نیست که اعضاء بر شرکت کنترل و نظارت دارند. آنها راه های متعددی برای اعمال کنترل و نظارت در اختیار دارند. برخی معیارهای کنترل به صورت مجموعه ای در شکل اسناد قانونی وجود دارند. که بدون تایید اعضاء قابل تغییر نیستند. برخی دیگر از نظارت ها قابل تفویض هستند.

اعضاء  چهار چوب قانونی را برای شرکت تعاونی در قالب مواد و اساسنامه شکل می دهند. که هیات مدیره و مدیر عامل باید در چهارچوب این اساسنامه فعالیت کنند. و تنها اعضای شرکت هستند که می توانند مفاد این اساسنامه را تغییر دهند.

مهمترین بندهای اساسنامه شرکت تعاونی

بندهای مختلف این اساسنامه بصورت کلی نوع شرکت تعاونی، هدف، رسالت و قلمرو فعالیت تجاری آن را تشریح می کنند. این مواد شامل: نام شرکت تعاونی، موقعیت جغرافیایی آن، ساختار سرمایه، اسامی موسسین، رویه های رای گیری و برگزاری جلسات اندوخته کردن سود برگشتی و یا تقسیم بین اعضاء، شرح وظایف مدیران شرکت، وظایف بازرسان، انحلال و ادغامل شرکت و دیگر اطلاعات اساسی شرکت تعاونی  در این اساسنامه می باشد.

انتخاب هیات مدیره شرکت تعاونی توسط اعضاء

اعضاء نظارت بر فعالیت ها و عملیات شرکت تعاونی را از طریق هیات مدیره دنبال می کنند. انتخاب هیات مدیره یکی از مهمترین مسئولیت اعضاء می باشد. هیات مدیره عموما بین 3 یا 5 یا 7 نفر هستند. که جهت کلی سیاست ها را مشخص کرده و عملکرد تعاونی را مورد ارزیابی و نظارت قرار داده و برنامه های را برای آینده آن ارائه می کنند.

اعضاء در انتخاب هیات مدیره چه کسانی را انتخاب نمایند

در انتخاب هیات مدیره اعضاء باید افرادی را جستجو نمایند. که در امور شرکت تعاونی فعالتر باشند. و از ویژگی های شخصیتی و تجربه مناسبی در امور تجاری برخوردار باشند. روابط عمومی خوبی داشته و برای تبدیل شدن به یک عضو موثر تلاش می کنند. اعضای هیات مدیره طریق مجمع عمومی عادی توسط اعضاء با رای مخفی و کتبی که افرادی که بیشترین رای را بیاورند. به عنوان عضو اصلی و مابقی به عنوان عضو علی البدل هیات مدیره انتخاب می شوند.

مهمترین فعالیتهای هیات مدیره شرکت تعاونی

اعضاء مسئولیت کنترل فعالیت های اساسی شرکت را به هیات مدیره  تفویض کرده و این گروه نظارتی در زمینه های زیر فعالیت می کنند:

• حفظ موجودیت و دفاع از شرکت تعاونی به عنوان یک مجموعه در مقابل قوانین و مقررات تصویبی دولت
• استخدام یک مدیر برای هدایت عملیات روزمره شرکت
• حفظ و نگهداری از دارایی های اعضاء
• توسعه و اصلاح سیاست های کاری
• تعیین نحوه توزیع عادلانه عایدات حاصل از عملیات شرکت تعاونی
• برنامه ریزی برای آینده در جهت ارضاء نیازهای تعاونی

مسئولیت های اعضای شرکت تعاونی

تعاونیها بوسیله اعضاء و برای آنها ایجاد شده اند. تا نیازهایشان را برآورده سازند. به عنوان مالکان یک شرکت تعاونی، اعضاء برخی مسئولیت های قانونی دارند. که عبارتند از:

• تشکیل شرکت تعاونی به عنوان اعضای صاحب امتیاز
• تهیه و تدارک ( و تغییر) مفاد اساسنامه، قانون داخلی شرکت و سیاستهای عمده
• انعقاد موافقتنامه های بازاریابی و سایر قرارداد ها
• انتخاب اعضای هیات مدیره که بر مدیریت شرکت نظارت دارند.

*مشارکت در نظر سنجی ها و رای گیری ها برای تصمیم گیری در مورد فعالیت های خاصی که تاثیری زیادی بر حیات شرکت تعاونی دارند. نظیر خرید تجهیزات جدید، ادغام شرکت، تغییرات عمده در دارایی های شرکت و در صورت لزوم انحلال آن.

• اطمینان از اینکه تعاونی آنها همسو با مقررات تجاری فعالیت کند.

اعضای شرکت تعاونی به عنوان مالکان حقیقی باید به درک روشنی از تعاونی به دست بیارند

• تعریف شرکت تعاونی ( تشریح اصول و عملیات منحصر به فرد آن)
• ماموریت و رسالت شرکت تعاونی
• اسناد و مواد قانونی تعاونی
• محصولات و خدمات آن
• سیاست های عملیاتی

تامین منابع مالی تعاونی توسط اعضاء

اعضای شرکت های تعاونی تمایل دارند تا با سرمایه گذاری در شرکت به برآورده ساختن نیازهای خود بپردازند.

هزینه های راه اندازی شرکت شامل: هزینه های قانونی ثبت آن، هزینه زمین، ماشین آلات، دستمزد پرسنل و مدیریت، هزینه های بیمه، تجهیزات و ابزاری اداری و غیره … می باشد.

بسته به نوع شرکت تعاونی، آورده اولیه سرمایه ممکن است برمبنای تخمین میزان استفاده اعضاء از شرکت یا بصورت درصد ثابتی برای هر عضو تعیین شود.

سرمایه گذاری اعضاء در تعاونی بیشتر برای برآوردن و ارضاء نیازها، خرید کالا و جذب سایر سرمایه گذاران خارجی نظیر بانکها یا مواد اولیه یا بازرایابی کالایشان باشد.

حمایت و پشتیبانی اعضاء از تعاونی

ساده ترین مسئولیت اجرایی اعضاء استفاده از تسهیلات تعاونی است. که بسیار حائز اهمیت است. حمایت و پشتیبانی اعضاء موجب کارآیی فعالیتهای تجاری تعاونی می شود.با استفاده نمودن از محصولات شرکت اعضاء بطور مستقیم به تعاونی کمک می کنند.

استفاده از محصولات شرکت تعاونی باعث: – رسیدن به موفقیت تجاری – برآورده شدن نیاز های اعضاء – سودآوری

سهیم شدن در مالکیت شرکت ایجاد کننده حس موفقیت در اعضاء است.

 

وجه تمایز مدیریت در شرکتهای تعاونی و تجاری چیست

• مدیر یک شرکت تجاری(انتفاعی) اساسا در پی افزایش سود سهامدارانی است که در شرکت سرمایه گذاری نموده اند. * البته مدیر یک شرکت تعاونی نیز، در پی سود رسانی به صاحبان شرکت  یعنی، اعضاء است.
• مطلع نمودن اعضاء از جریان امور و تشویق آنها به مشارکت در تصمیم گیری
• داشتن تماس های روزانه با بسیاری از مالکان حقیقی شرکت تعاونی
• مدیریت شرکت تعاونی مثل مدیریت در تنگ ماهی ( در انظار بودن) است.

در شرکت تعاونی به منظور جلوگیری از بروز تعارض در منافع، مدیریت از مالکیت تفکیک شده است.

• مدیران در مالکیت شرکت سهیم نیستند، یک مدیر همواره یک کارمند است.
• تصمیمات مدیران برمبنای سیاست های شرکت تعاونی اتخاذ می شود.

فرق مسئولیت هیات مدیره با مدیرعامل

هیات مدیره                                       مدیرعامل

تصمیمات بلند مدت                            تصمیمات کوتاه مدت

تصمیمات استراتژیک                           تصمیمات تاکتیکی

کنترل اصول بنیادی                              کنترل عملیات

 

شرایط عضویت در اتحادیه تعاونی

اتحادیه تعاونی: با عضویت شرکتها و تعاونیهای ثبت شده که موضوع فعالیت مشابه می باشند تشکیل می گردد.

در این صورت شرکتهای عضو اتحادیه هر کدام یک نفر به عنوان نماینده تعاونی در اتحادیه حضور دارد. و این نمایندگان پس از برگزاری مجمع عمومی و انتخاب هیات مدیره و بازرسان و مدیر عامل و ثبت اتحادیه بصورت قانونی فعالیت می کند. در اتحادیه اعضای اصلی آن همان شرکتهای تعاونی می باشند. قبل از تاسیس اتحادیه باید شرکتهایی که قرار است عضو این اتحادیه درآیند لازم است که مجمع عمومی فوق العاده جهت مجوز عضویت در اتحادیه و انتخاب نماینده تعاونی و میزان سرمایه تعیین نمایند.

شرایط اخذ پروانه تاسیس شرکت تعاونی و یا اتحادیه ها

پس از ثبت تعاونی یا اتحادیه مراحل اخذ پروانه تاسیس طبق دستورالعمل وزارت تعاون کار و رفاه اجتماعی به شرح ذیل می باشد:

• درخواست کتبی شرکت یا اتحادیه
• ارائه مدارک ثبت شرکت یا اتحادیه تعاونی و آگهی تاسیس مندرج در روزنامه رسمی
• تعیین شماره مخصوص از طرف وزارت تعاون کار و رفاه اجتماعی یا اداره کل تعاون استان  برای شرکت یا اتحادیه ثبت شده
• بالاخره صدور پروانه تاسیس برای متقاضی توسط وزارت تعاونی یا اداره کل تعاون استان

 

 

شرکت تعاونی تک نیک با هدف تسهیل در امور اداری شرکتها و موسسات، حسابداری و مالیاتی و مشاوره کسب و کار فعالیت خود را از سال 94 آغاز نموده است. ثبت تک نیک همواره کوشیده است خدمات خود را به بهترین شکل ممکن در سریعترین زمان به انجام برساند و مشاوری امین برای مدیران و کارآفرینان عزیز کشورمان باشد.

آدرس :

ایلام، شهرستان دهلران، منطقه 3 ، خیابان خبرنگار ، پلاک 7

تلفن: 09184220933  — 09189414281