شرکت سهامی چیست؟
شرکت های سهامی
شرکت سهامی یا به عبارت ساده “شرکت سهامی عام و یا خاص” از انواع شرکتها در قانون تجارت ایران است. تعریف شرکت سهامی این است که شرکتی است که سرمایه آن به چندین قسمت تقسیم شده و هر قسمت که سهم نامیده میشود، میتواند بین شرکا و سهامداران توزیع شود.
فعالیت تجاری در شرکت سهامی
در واقع، شرکت سهامی مجموعهای از سهامداران است که بر اساس تعهدات خود سود و زیان شرکت را تقسیم میکنند. این شرکتها به طور معمول برای انجام فعالیتهای تجاری و صنعتی تشکیل میشوند. و در بسیاری از حوزههای اقتصادی فعالیت دارند. در این نوع شرکتها، سهامداران هیچ محدودیتی در خصوص فروش و خرید سهام خود ندارند. و میتوانند به تناسب سهام خود در سرمایه شرکت، در سیاستگذاری و تصمیمات اصلی شرکت دخالت کنند.
اعتبار سهام سهامداران در مجامع عمومی
در مجمع عمومی سهامداران، هر سهامدار اعتباری دارد که برابر با تعداد سهامی است که دارد. هرچه سهامدار بیشتری سهام داشته باشد، نفوذ و تأثیر بیشتری در جریانها و تصمیمات شرکت دارد. اما در عین حال، تعداد سهامداران در یک شرکت سهامی همیشه محدود نیست. و میتواند افراد و شرکتهای زیادی را در خود جای دهد.
تاریخچه شرکت های سهامی
در خصوص تعریف تاریخچه شرکتهای سهامی باید گفت که ظاهراً این شرکت ها برای اولین بار در اواخر قرن شانزدهم و اوائل قرن هفدهم در همان زمانی که نظام سرمایه داری ورود به استعمار کشورها پیدا کرد پدیدار شدند.
اولین شرکت سهامی در جهان
اولین شرکت سهامی (joint stock company) در بریتانیا به شکل شرکت هند شرقی برای استعمار کشور هند تأسیس شد. و سپس به دنبال آن شرکتهای دیگری به همین منظور در مستعمرات دیگر بوجود آمدند.
نکته قابل توجه در مورد آنها این بود که شرکتهای مذکور حق داشتن ارتش جمع اوری مالیات ضرب نقود و صدور فرامین و اوامر را داشتند. به نحوی که خود دولتی در دولت به حساب می آمدند. اما ماده یک لایحه قانونی قسمتی از قانون تجارت مصوب ۱۳۴۷).
تعریف شرکت سهامی
تعریف شرکت سهامی را اینگونه تعریف میکند: شرکت سهامی شرکتی است که سرمایه آن به سهام تقسیم شده و مسئولیت صاحبان سهام محدود به مبلغ اسمی سهام آنها است.
دیگر تعریف آن : تعریف شرکت سهامی این است که شرکتی است که سرمایه آن به چندین قسمت تقسیم شده و هر قسمت که سهم نامیده میشود، میتواند بین شرکا و سهامداران توزیع شود.
در قانون تجارت تعریف شرکت سهامی، شرکتی است که سرمایه آن به سهام تقسیم شده و مسئولیت صاحبان سهام محدود به مبلغ اسمی سهام آنها است.
ویژگی شرکت سهامی
در ویژگی و شرایط شرکت تجاری خاص این است که سرمایه آن به سهام تقسیم می شود. و نیز مسئولیت شرکا در التزامات شرکت مقصور به ارزش اسمی این سهام است. کما اینکه در ماده ۲۴ لایحه قانونی سهم اینگونه تعریف شده است: «سهم قسمتی است از سرمایه شرکت سهامی که مشخص میزان مشارکت و تعهدات و منافع صاحب آن در شرکت سهامی می باشد.
ورقه سهم چیست؟
در تعریف ورقه سهم سند قابل معامله ای است که نماینده تعداد سهامی است که صاحب آن در شرکت سهامی دارد. این دو خصیصه تقسیم شدن سرمایه به سهام و محدود بودن مسئولیت شرکاء به ارزش اسمی (سهام شرکت سهامی را در زمره شرکتهای سرمایه قرار می دهد. و باید گفت از نظریه عقدی بودن شرکت تجاری به نظریه نظام و سازمانی بودن شرکت انصراف پیدا می کند.
انواع شرکت های سهامی
شرکتهای سهامی به دو نوع تقسیم می گردند. شرکتهای سهامی خاص و شرکت سهامی عام این دو نوع شرکت در ماده چهار لایحه قانونی توصیف شده اند: شرکت سهامی به دو نوع تقسیم می شود.
شرکت سهامی عام چیست؟
در تعریف نوع اول شرکتهایی که مؤسسین آنها قسمتی از سرمایه شرکت را از طریق فروش سهام به مردم تامین می کنند. اینگونه شرکتها شرکت سهامی عام نامیده می شوند.
شرکت سهامی خاص چیست؟
تعریف نوع دوم شرکتهایی که تمام سرمایه آنها در موقع تاسیس منحصرا توسط مؤسسین تامین گردیده است. اینگونه شرکتها شرکت سهامی خاص نامیده می شوند. در تبصره ماده موصوف آمده است که در شرکتهای سهامی عام عبارت ” شرکت سهامی عام و در تحلیل شرکت های تجاری سهامی خاص عبارت شرکت سهامی خاص باید قبل از نام شرکت با بعد از آن بدون فاصله با نام شرکت در کلیه اوراق و اطلاعیه ها و آگهی های یا شرکت بطور روشن و خوانا قید شود.
سرمایه و سهام شرکت های سهامی
در اینجا باید افزود که تعداد شرکاء در ثبت شرکت تجاری سهامی نباید کمتر از ۳ نفر باشد. البته با توجه به ماده ۱۰۷ لایحه قانونی در شرکتهای سهامی عام حداقل سهامداران باید ۵ نفر باشند. همچنین در موقع تاسیس سرمایه شرکتهای سهامی عام از پنج میلیون ریال و سرمایه شرکتهای سهامی خاص از یک میلیون ریال نباید کمتر باشد.
در صورتی که سرمایه شرکت بعد از تأسیس بهر علت از حداقل مذکور در این ماده کمتر شود. باید ظرف یکسال نسبت به افزایش سرمایه تا میزان حداقل مقرر اقدام بعمل آید.
