آثار شخصیت حقوقی شرکت
آثار شناسایی شخصیت حقوقی
از آنجا که هدف از شناسایی و ایجاد شخصیت ،حقوقی، تسهیل مناسبات در حوزه های گوناگون روابط انسانی مانند اقتصاد سیاست و فرهنگ می باشد، پیامدهای چنین شناسایی در حقیقت هدف از ایجاد شخصیت حقوقی را برآورده می سازد که مورد بررسی قرار می گیرند.
۱ ماده ۴۳۸ شرکتهای تجاری بر چهار نوع می باشند:
۱ – شرکت سهامی عام) و (خاص)
3- شرکت تضامنی
۴ – شرکت تعاونی
نام مستقل از اعضا
از آنجا که هر شخص با نام قانونی خود مخاطب مناسبات و اظهارنامه های حقوقی قرار می گیرد. بنابراین نخستین پیامد شناسایی شخصیت حقوقی برای یک ماهیت اعم از انسان شیء یا تشکیلات اعطای نام به چنین ماهیتی است.
این اثر از آن چنان اهمیتی برخوردار است. که خطاب قرار دادن چنین شخصی برای مطالبه حقی و یا محکومیت وی از سوی مراجع قضائی با دادنامه قطعی در صورت کاستی در نام منتسب به وی رای قطعی دادگاه را غیر قابل اجرا و بی اثر می سازد.
این ویژگی در مورد اشخاص حقوقی از آن جهت اهمیت دو چندان می یابد که بایستی میان آثار ناشی از بهره گیری از نام شخص حقوقی و نام اشخاص عضو شخص حقوقی تمایز قائل شد. به عبارت دیگر نام شخص حقوقی از نام اشخاص عضو آن مستقل می باشد.
دارایی مستقل از اعضاء
پیامد مهم دیگر شناسایی شخصیت مستقل برای اشخاص حقوقی، داشتن اموال و دارایی مجزا از اعضاء برای چنین شخصیت حقوقی می باشد.
نخستین اثر چنین استقلالی قطع رابطه سهامدار مالک پیشین با مالی می باشد. که به عنوان آورده وارد شرکت ساخته است. بدین معنی که چنانچه یکی از مؤسسین در هنگام تأسیس شرکت آپارتمان خود را به عنوان آورده تسلیم نموده باشد.
پس از ثبت تأسیس شرکت آپارتمان رابطه ای با آن دیگر پیوند مالکیت میان مؤسس مزبور و آن آپارتمان وجود ندارد. آپارتمان تبدیل به مالی شده که سهام نام دارد. همین حکم در صورتی که شرکت منحل گردد نیز جاری .است.
بدین معنی که اگر شرکت منحل شود. آپارتمان یادشده همچنان موجود باشد؛ آورنده آن هیچ حقی بیش از دیگر سهامداران نسبت به ملک مورد بحث ندارد. آن مال مانند سایر اموال شرکت باید فروخته شده و پس از تسویه بدهیها و تعهدات شرکت چنانچه و جهی باقی بماند میان شرکاء به نسبت سهم تقسیم گردد.
اهلیت مستقل از اعضاء
اهلیت که عبارت است از دارا شدن حقوق و تکالیف در برگیرنده صفات بلوغ عقل و رشد برای انسان است. لکن از آنجا که شخص حقوقی اراده خود را از طریق اشخاص حقیقی اعمال می کند.
اهلیت برای شخص حقوقی را نمی توان با سه وصف بلوغ، عقل و رشد شناخت به همین جهت اهلیت برای چنین اشخاصی را باید دارا شدن حق و تکلیف و اجرای این حقوق تعریف نمود.
با این توضیح، شخص حقوقی هم دارای اهلیت تمتع و هم اهلیت استیفاء می باشد. اهلیت مهمترین پیامد شناسایی شخصیت حقوقی به شمار میرود. شاید بتوان گفت اهلیت علت بنیادین ابداع شخصیت حقوقی بوده است.
به همین دلیل در قانون تجارت درمیان پیامدهای شناسایی شخصیت حقوقی بیشترین تأکید بر اهلیت شخص حقوقی و شرکت به چشم می خورد. قانون گذار، از ویژگی بالا به عنوان قاعدۀ دارا شدن کلیه حقوق و تکالیف شخص حقوقی همانند شخص حقیقی به شرح زیر در ماده ۵۸۸ قانون تجارت یاد نموده است.
آثار شخصیت حقوقی شرکت
مسئولیتهای مستقل از اعضاء
همان گونه که شخص حقیقی بابت ایراد آسیب و زبان به اموال و حقوق دیگران دارای مسئولیت بوده و مشمول الزامات قانونی و عرفی به جبران خسارت می گردد. شخص حقوقی نیز در صورت خودداری از انجام تعهدات قراردادی و قانونی خود دارای مسئولیت خواهد بود. هم چنین است اگر تصمیمات و اقدامات ارکان یا کارکنان شخص حقوقی که قابل انتساب به آن شخص حقوقی ،باشد. موجب مسئولیت چنین شخصی خواهد شد. بدون آنکه مسئولیت حاصله متوجه اعضای آن گردد.
مسئولیتهای مستقل از اعضاء
همان گونه که شخص حقیقی بابت ایراد آسیب و زبان به اموال و حقوق دیگران دارای مسئولیت بوده و مشمول الزامات قانونی و عرفی به جبران خسارت می گردد. شخص حقوقی نیز در صورت خودداری از انجام تعهدات قراردادی و قانونی خود دارای مسئولیت خواهد بود.
هم چنین است اگر تصمیمات و اقدامات ارکان یا کارکنان شخص حقوقی که قابل انتساب به آن شخص حقوقی ،باشد. موجب مسئولیت چنین شخصی خواهد شد بدون آنکه مسئولیت حاصله متوجه اعضای آن گردد.
معیار اقامتگاه مرکز عملیات
حقوقدانان دارای این دیدگاه مرکز عملیات را مناسبترین ملاک برای تعیین اقامتگاه شخص حقوقی به شمار می آورند. مهمترین دلیل این گروه برای تأیید دیدگاه خود استناد به اصل «قانون مؤخر، قانون مقدم را نخ می نمایده می باشد. چرا که باب چهارم قانون مدنی از جمله ماده ۱۰۰۲ در سال ۱۳۱۳، یعنی دو سال پس از تصویب قانون تجارت وضع گردیده، لذا مؤخر بر قانون تجارت بوده و بنابر این مرکز عملیات به عنوان اقامتگاه شخص حقوقی به حساب می آید.
آثار شخصیت حقوقی شرکت
