تعریف سهم یا سهام در قانون تجارت
الف – سهام
سهام در قانون تجارت
تعريف سهام
ماده ۲۴ ل.ا.ق.ت سهم را چنین تعریف مینماید: (( سهم قسمتی است. از سرمایه شرکت سهامی که مشخص میزان مشارکت و تعهدات و منافع صاحب آن در شرکت سهامی میباشد. ورقه سهم ، سند قابل معامله ای است. که نماینده تعداد سهامی است که صاحب آن در شرکت سهامی دارد.))
سهام ممتاز چیست؟
تبصره ۱ ماده مذکور مقرر میدارد: (( سهم ممکن است با نام و یا بی نام باشد.)) و تبصره ۲ اضافه مینماید: (( در صورتی که برای بعضی از سهام شرکت با رعایت مقررات این قانون مزایایی قائل شوند. اینگونه سهام، سهام ممتاز نامیده میشود. ))
سهم معرف چیست؟
از ماده مذکور مفاهیم زیر استنباط میشود:
– در تعریف سهم یا سهام در قانون تجارت معرف قسمتی از سرمایه شرکت سهامی است .این حصّه ممکن است آورده نقدی و یا آورده غیر نقدی باشد، در صورتی که آورده نقدی باشد صاحب آن با پرداخت پول نقد پذیره نویسی نموده است ، و در صورت دوم مقنن تشریفات خاصی برای آورده های غیر نقدی پیش بینی کرده است،
و این تشریفات در مرحله اول برای حمایت از پذیره نویسان آورده های نقدی میباشد. در مرحله دوم طلبکاران شرکت را در مورد سرمایه واقعی شرکت اطمینان میبخشد.
ارزش اسمی سهام
مجموع ارزش اسمی سهام ، سرمایه شرکت را تشکیل میدهد. و پس از انحلال شرکت هر سهامداری حق دارد مبلغ اسمی سهام خود را ( در صورتی که مستهلک نشده باشد) دریافت نماید. در اینجا اختلاف سهم سرمایه ای با سهم انتفاعی یا مؤسس مشخص میگردد.
زیرا سهم انتفاعی جزو سرمایه شرکت نبوده صاحب آن حق مطالبه مبلغ اسمی را پس از انحلال شرکت ندارد. و فـ فقط به دارنده اش منافعی از سود شرکت ، که معمولا کمتر از سود متعلقه به سهم سرمایه ای است تعلق میگیرد.
دوم – سهام یک شرکت، حقوق مساوی به دارندگان آن تفویض مینماید. اصولاً همه سهامداران در شرکت سهامی از تساوی حقوق برخوردارند و این حقوق شامل میزان مشارکت، تعهدات و منافع صاحب سهم در شرکت سهامی میباشد. و برای استفاده از این حقوق دارنده سهم مکلف است.
مبلغ اسمی سهامی را که پذیره نویسی نموده در مهلت قانونی پرداخت نماید. و برابر ماده ۳۴ ل…ق.ت حتی در موقع که قسمتی از مبلغ اسمی پرداخت نشده باشد. منتقل الیه به قائم مقامی ناقل عهده دار تأدیه آن خواهد بود. از طرف دیگر تبصره ۲ ماده ۲۴ ل . ا . ق.ت به شرکت اختیار می دهد که بتواند سهام ممتاز صادر نماید. چنین سهامی ممکن است. در بدو تأسیس و یا در طول حیات شرکت ( به خصوص به هنگام افزایش سرمایه ) ایجاد شود.
امتیاز سهام ممتاز نسبت به سهام عادی
سهام ممتاز امتیازاتی نسبت به سهام عادی به دارندگان اعطا می نماید.
سوم – تعریف سهم یا سهام در قانون تجارت ممکن است با نام و یا بینام باشد ( تبصره ۱ ماده ۲۴، ل.ل.ق.ت) شرکت می تواند سرمایۀ خود را به سهم با نام ، یا بی نام و یا به هر دو نوع ( تعدادی بانام و تعداد دیگری بی نام) تقسیم نماید.
سهم با نام سهمی است .که به شخص معینی تعلق داشته به موجب آن شخص مزبور دارای حقوق و تعهداتی می.شود. حقوق وابسته به سهام عبارتنداز:
حق حضور در مجامع عمومی شرکت ، حق رأی، حق استفاده از سود سالیانه و ذخایر قابل تقسیم ، حق اولویت در نقل و انتقال سهام، حق اقامه دعوی علیه شرکت تحت شرایطی و بالاخره حق استفاده از دارایی شرکت پس از ختم تصفیه شرکت و غیره. اما در سهم بی نام ، نام صاحب سهم در روی آن درج نمیشود .ولی متصرف ورقه سهم بی نام، مالک حقوق وابسته به آن می باشد.
در هر حال به طوری که گفته شد .سهم ، مال منقولی است .که به اعتبار آن نمی توان سهامدار را مالک مشاع در اجزای دارایی شرکت دانست و نیز نمی توان ادعا ا نمود چون در ترازنامه تنظیمی شخص حقوقی ، شرکت بدهکار سرمایه میشود.
سهامدار طلبکار محسوب میگردد .بلکه میتوان گفت که سهامدار دارای حقوق یا تعهداتی است .که وابسته به سهم بوده ورقه سهم ایجاد شده وسیله شرکت ، معرف این حقوق و یا تعهدات میباشد.
