شرایط حق تقدم سهامداران در افزایش سرمایه
حق تقدم خرید سهام چیست؟
بر اساس قانون تجارت ایران، هنگامی که یک شرکت تصمیم بر افزایش سرمایه از “محل آورده نقدی” و “مطالبات حال شده” سهامداران داشته باشد، اولویت بندی شرکت در تغییرات در افزایش سرمایه با سهامداران فعلی (قبلی) شرکت می باشد. با این وجود، در این روال افزایش سرمایه، شرکت اوراقی را به عنوان ((حق تقدم خرید سهام)) انتشار می‌کند. سپس با توجه به درصد مالکیت هر یک از سهامداران و نیز درصد افزایش سرمایه، تعداد مشخصی از سهام شرکت را به عنوان حق تقدم سهام در اختیار سهامداران می گذارد.
ضوابط حق تقدم در افزایش سرمایه
طبق مواد ۱۶۶ و ۱۶۷ ل.ا. قانون تجارت، در خرید سهام جدید صاحبان سهام شرکت به نسبت سهامی که مالکند حق تقدم دارند. و این حق قابل نقل و انتقال است. مهلتی که طی آن سهامداران میتوانند حق تقدم مذکور را اعمال کنند کمتر از شصت روز نخواهد بود. این مهلت از روزی که برای پذیره نویسی تعیین می گردد شروع می شود.
حق تقدم خرید سهام در افزایش سرمایه به چه کسانی تعلق دارد؟
اوراق حق تقدم شرکت، تنها به سهامدارانی تعلق دارد که در تاریخ برگزاری مجمع فوق العاده، به عنوان سهامدار شرکت بوده‌اند. اعضایی که قبل از برگزاری مجمع عمومی، سهام خود را فروخته باشند. و یا بعد از برگزاری مجمع سهام شرکت را خریداری کرده‌اند، مشمول افزایش سرمایه شرکت نمی‌شوند.
اختیار سلب حق تقدم صاحبان سهام بر عهده کیست؟
مجمع عمومی فوق العاده که افزایش سرمایه شرکت سهامی را از طریق فروش سهام جدید تصویب می کند. یا اجازه آن را به هیئت مدیره می دهد. میتواند حق تقدم صاحبان سهام را نسبت به پذیره نویسی تمام یا قسمتی از سهام جدید از آنان سلب کند. به شرط آنکه چنین تصمیمی پس از قرائت گزارش هیئت مدیره و گزارش بازرس یا بازرسان شرکت اتخاذ گردد و گرنه باطل خواهد بود.
توجيه لزوم افزایش سرمایه و سلب حق تقدم از سهامداران
گزارش هیئت مدیره مذکور در این مورد باید مشتمل بر توجيه لزوم افزایش سرمایه و سلب حق تقدم از سهامداران و معرفی شخص یا اشخاصی که سهام جدید برای تخصیص به آنها در نظر گرفته شده است. و تعداد و قیمت این گونه سهام و عواملی که در تعیین قیمت در نظر گرفته شده است باشد. گزارش بازرس یا بازرسان باید حاکی از تأیید عوامل و جهاتی باشد که در گزارش هیئت مدیره ذکر شده است.
لزوم تعیین اشخاص ذینفع از سلب حق تقدم سهام
از شرایط تبصره بالا چنین به دست می آید که سلب حق تقدم سهامداران مستلزم تعیین و معرفی اشخاصی است که قرار است جایگزین سهامدارانی شوند که حق تقدم آنها سلب شده است. با این وجود، ناگزیر باید بر آن بود که در صورتیکه شخص یا اشخاصی برای این منظور مشخص و معرفی نگردیده باشد. باید سلب حق تقدم سهامداران را موضوعا منتفی دانست. زیرا که هدف از سلب حق تقدم سهامداران، چیزی جز جذب سرمایه است. بنابراین، لزوم تعیین اشخاص ذینفع از سلب حق مزبور قابل درک می نماید.
در مورد ماده ۱۶۷ چنانچه سلب حق تقدم در پذیره نویسی سهام جدید از بعضی از صاحبان سهام به نفع بعض دیگر انجام می گیرد.
شرایط سهامداران جدید در تصمیم سلب حق تقدم سهام و نصاب جلسه چیست؟
سهامدارانی که سهام جدید برای تخصیص به آنها در نظر گرفته شده است. حق ندارند در اخذ رأی درباره سلب حق تقدم سایر سهامداران شرکت کنند.
در احتساب حدنصاب رسمیت جلسه و اکثریت لازم جهت معتبر بودن تصمیمات مجمع عمومی سهام سهامدارانی که سهام جدید برای تخصیص به آنها در نظر گرفته شده است به حساب نخواهد آمد.
معایب حق تقدم سهام چیست؟
مراحل پذیره نویسی عرضه حق تقدم زمانبر است. و اگر این احتمال رخ دهد که سمت قیمت در بازار تغییر کند. و از صعودی سیر نزولی داشته باشد. سهامداران زیان سنگینی را متحمل می شوند. بنابراین خرید یا عدم خرید حق تقدم سهام به آگاهی، اطلاعات کافی، تجربه کارشناسان مرتبط در این حوزه و استراتژی سهامداران بستگی دارد. و در حالت کلی نمی شود توصیه‌ای در خصوص خرید حق تقدم را داشت.
اگر سهامداران از پذیره‌نویسی حق تقدم خبردار نگردند. و یا به دلیل ناتوانی مالی در پذیره‌نویسی شرکت نکنند، در اکثر مواقع موجب ضرر آنها خواهد شد.
مزایای عرضه حق تقدم
الف- مزایای عرضه حق تقدم برای سهامداران
ب- مزایای عرضه حق تقدم برای شرکت
مزایای عرضه حق تقدم برای سهامداران
انتشار سهام جدید به قیمت کم، قیمت بازار سهام را کاهش خواهد داد. ولی اگر سهامداران از حق خرید خود استفاده نمایند، زیانی از این لحاظ به آنها وارد نمی گردد.
حق تقدم باعث حفظ تأثیرگذاری سهامداران فعلی بر روی مدیریت و تصمیمات شرکت، از طریق حق رأی در مجامع عمومی می گردد.
مزایای عرضه حق تقدم برای شرکت
عرضه حق تقدم سهام موجب کاهش قیمت و درنتیجه باعث افزایش تقاضا برای سهام شرکت می گردد.
بدلیل پایین بودن قیمت خرید حق تقدم، سهامداران از این قیمت استقبال می کنند. و باعث جذب سرمایه بیشتری برای شرکت می گردند.
انتشار حق تقدم، باعث کاهش نسبت اهرمی و افزایش ظرفیت استقراض شرکت می‌شود.
تامین مالی از طریق فروش حق تقدم نسبت به فروش سهام عادی، هزینه بسیار کمتری را دارد.
