قانون ثبت موسسه غیر تجاری
همان گونه که پیشتر گفته شد قانون خاصی برای تاسیس و تشریفات و شرایط تشکیل موسسه غیر تجاری وجود ندارد. به همین دلیل مواد ۵ تا ۹ آیین نامه ۱۳۳۷ و نیز دستورالعمل های مرجع ثبت شرکت ها و مؤسسات غیر تجاری که در اساسنامه نمونه منعکس گردیده ملاکها و شرایط و قانون تاسیس چنین مؤسساتی را در دسترس قرار می دهد.
هدف از تاسیس موسسه غیر تجاری
قانون تشکیلات و موسسات مزبور از لحاظ انطباق با مقررات این آیین نامه به دو قسمت می شوند:
الف) مؤسساتی که مقصود از تشکیل آن جلب منافع و تقسیم آن بین اعضای خود نباشد.
ب موسساتی که مقصود از تشکیل آن ممکن است جلب منافع مادی و تقسیم منافع مزبور بین اعضای خود یا غیر باشد.
خصوصیات تشکیل موسسه غیر تجاری
در قانون ثبت موسسه غیر تجاری با سه خصوصیات شناسایی می شود :
نخست آنکه در زمره شرکتهای تجاری ماده ۲۰ قانون تجارت و یا شرکت تعاونی سهامی عام نیست.
دوم آنکه در مرجع ثبت شرکتها و موسسات غیر تجاری به ثبت میرسد.
سومین ویژگی آن وجود شخصیت حقوقی برای این دسته از اشخاص است.
قانون ثبت موسسه غیر تجاری
محتوای اظهارنامه موسسه غیر تجاری
به موجب ماده ۵ آیین نامه: اظهارنامه قانون ثبت تشکیلات و موسسه غیر تجاری مزبور باید در دو نسخه به زبان فارسی تنظیم شده و دارای تاریخ و امضاء حاوی نکات ذیل باشد:
الف – اسم و اقامتگاه و تابعیت و موضوع مؤسسه و مراکز و شعب آن
ب- اسم و اقامتگاه و شهرت اشخاصی که برای اداره کردن مؤسسات و تشکیلات معین شده اند
ج – اسم و اقامتگاه و تابعیت وکیل در صورتی که اظهارنامه وسیله وکیل تنظیم شده باشد.
د- تاریخ ثبت و محل و شماره ثبت نام کشوری که موسسه در آن به ثبت رسیده در صورتی که مؤسسات یا تشکیلات مذکور در خارج از ایران به ثبت رسیده باشد.
تعیین ضمائم اظهار نامه
ماده ۶ آیین نامه مدارکی را که بایستی به پیوست اظهار نامه به مرجع ثبت شرکت ها موسسات غیر تجاری ارائه شود. به شرح زیر بر شمرده است:
الف – نسخه اصلی یا رونوشت وکالتنامه در صورتی که تقاضا به توسط وکیل داده شده باشد.
ب رونوشت گواهی شده تصدیق کشوری که موسسات یا تشکیلات مزبور در آنجا به ثبت رسیده بانضمام ترجمه مصدق آن به فارسی
ج دو نسخه اساسنامه و دو نسخه ترجمه مصدق آن در صورتیکه اصل اساسنامه به زبان خارجی باشد.
د – دو نسخه صورت مجلس مجمع عمومی مبنی بر انتخاب هیأت مدیره و معرفی کسانیکه حق امضاء دارند.
هـ – یک نسخه اجازه نامه حاصله از شهربانی در صورتیکه موضوع ثبت طبق مدلول ردیف الف از ماده ۲ این آیین نامه باشد.
ز – رسید پرداخت حق الثبت
ملاحظه می شود اطلاعات و مدارک لازم برای قانون ثبت موسسه غیر تجاری عمدتاً مانند شرکت تجاری می باشد.
اداره ثبت شرکت ها و تایید یا رد اظهارنامه موسسات غیر تجاری
چنانچه طی پانزده روز پس از دریافت اظهار نامه معلوم گردد که اظهارنامه ثبت دارای ایرادات و کاستی می باشد. دفتر اداره ثبت شرکتها به متقاضی اخطار می کند. که ایرادات را ظرف مدت پانزده روز برطرف کند. در غیر این صورت و یا اگر درخواست ثبت غیر قابل قبول باشد. رئیس اداره ثبت شرکتها اقدام به رد آن خواهد کرد. در شهرستانها این اقدام بر عهده ادارات ثبت می باشد.
ثبت نهایی موسسه و روزنامه آن
در صورت کامل بودن اطلاعات و تکمیل مدارک و رفع ایرادات احتمالی درخواست ثبت موسسه غیر تجاری پذیرفته می شود. و مراتب در دفتر مخصوصی ثبت و گواهی ثبت به متقاضی داده می شود. و خلاصه آن نیز در روزنامه رسمی و یکی از روزنامه های کثیرالانتشار برای آگاهی همگان منتشر خواهد گردید.
اهداف اساسی اساسنامه
همانطور که قبلاً گفته شد، هر موسسه غیر تجاری به اساسنامه خود احتیاج دارد تا از نظر حقوقی و قانونی بهترین حالت را داشته باشد. هر اساسنامه ممکن است الزامات متفاوتی داشته باشد، ولی با این حال هدف عمده‌ای که همه آن‌ها نسبت به آن کار می‌کنند تعیین وضعیت مالی و مرجع قانونی موسسه است. در این اسناد انجام این امور صورت می‌گیرد.
روابط مؤسسین
قسمتی از اساسنامه به موسسان تعلق دارد که در آن، نقش و تکلیف هر یک از مؤسسین به طور کامل تعیین شده است. این بخش شامل تشریفات تصمیم‌گیری، تقسیم وظایف، حقوق و تعهدات هر یک از مؤسسان است. این کار می‌تواند کشمکش‌هایی را که ممکن است میان مؤسسین پیش بیاید مدیریت کند و در نتیجه روابط را به ثبات برساند.
ساختار مدیریتی موسسه غیر تجاری
ساختار مدیریتی در اساسنامه تعیین می‌شود تا نحوه تصمیم‌گیری در موسسه ویژگی‌های مدیران و روابط آن‌ها با هم و حقوق و تعهداتشان را تعریف می‌کند. همچنین، این ساختار کارکرد درست سازمان را فراهم کرده و به تصمیمات مؤثر و موفقیت در عملکرد کمک می‌کند.
