تمایز شرکت مدنی و تجاری
معنای عام شرکت
در معنای عام شرکت به هر نوع شراکت در امری میان دو یا چند شخص اطلاق می گردد. در این تعریف مشارکت مفهومی فراتر از دخالت عنصر مال دارد. و حتی می توان ازدواج و زندگی مشترک را در این مفهوم قرار داد. با این حال همانگونه که خواهیم دید اساتید حقوق مدنی ایران در شرکت در معنای عام وجود مال و یا حق مالی را می جویند.
انواع شرکت از دیدگاه حقوق مدنی
شرکت دارای عناوین و مصادیق گوناگون می باشد به نحوی که همه اشکال مشارکت را در برگیرد. اساتید حقوق مدنی تنها دو نوع شرکت را به رسمیت می شناسند. که عبارتند از شرکت مدنی و شرکت تجاری.
نوع دیگر شرکت ها کدام است؟
چنین دسته بندی از شرکت جامع نبوده و بخش بزرگی از شرکت های موجود را در خود جای نمی دهد. چرا که بسیاری از شرکتها وجود دارند که نه شرکت مدنی و نه تجاری اند. برخی شرکتهای تعاونی و مؤسسات غیر تجاری در این دسته قرار می گیرند. به همین جهت ضرورت دارد تا در کنار شرکتهای مدنی و تجاری، نوع سومی از شرکت نیز شناسایی نمود که عبارت از شرکت غیر تجاری می باشد.
تعریف شرکت تجاری
شرکت تجاری، اجتماع 2 یا چند شخص حقیقی یا حقوقی به جهت انجام عملیات تجاری و کسب سود را می گویند. شرکت هایی که هدف از تاسیس آن ها تجارت نباشد. و اعمال تجاری انجام نمی دهند، شرکت های حقوقی یا مدنی گفته می شوند.
تمایز شرکت مدنی و تجاری
مفهوم شرکت مدنی چیست؟
شرکت مدنی مفهوم و مصادیق گسترده دارد این شرکت را می توان هم در قانون مدنی و هم قانون تجارت شناسایی نمود شرکت مدنی در قانون مدنی شامل هر نوع مشارکت مالی و مشارکت موضوع مادۀ ۵۷۱ قانون مدنی بوده و مشارکت مدنی در قانون تجارت را می توان شرکت موسوم به شرکت عملی موضوع ۲۲۰ قانون تجارت دانست.
شرکت مدنی در قانون مدنی
شرکت مدنی همانند شرکت تجاری در قوانین تعریف نشده با این حال در نوشته های حقوقدانان شرکت مدنی با وجوه تمایز از شرکت تجاری شناخته میشود. اساتید حقوق مدنی چنین شرکتی را به دو دسته شرکت مدنی به معنای عام و شرکت مدنی به معنای خاص تقسیم نموده اند.
تمایزهای دو شرکت مدنی و تجاری
تمایزهای دو شرکت مدنی و تجاری را می توان بدین شرح خلاصه کرد:
۱ – در شرکت ،تجاری قانون گذار توجه خاصی به تنظیم روابط میان شخصیت حقوقی (شرکت) با شرکا مبذول داشته است. بدین منظور ضمانت اجراهای ویژه ای مقرر گردیده تا ضمن تنظیم بهینۀ این روابط حقوق اشخاص و به ویژه حقوق اشخاص ثالث تأمین و تضمین گردد.
بسیاری از مقررات شرکت تجاری برخلاف شرکت مدنی برای همه طرفها لازم الاجرا بوده و توافق خلاف آنها فاقد اعتبار است. مثلاً، تشریفات تشکیل حداقل سرمایه لازم برای تأسیس و ادامه فعالیت شرکت و مقررات توقف و ورشکستگی عمدتاً آمره بوده و توافق خلاف آنها بی اثر است. در حالی که در شرکت مدنی بسیاری از شرایط تابعی از اراده و خواست طرفین محسوب می گردند.
–۲ – در شرکتهای تجاری به محض انجام تشریفات و ثبت شخصیت جدیدی به نام شخصیت حقوقی مستقل از اعضاء متولد می شود. که حقوق وظایف و اموال مخصوص به خود را دارد.
در حالی که در شرکت مدنی چه در معنای عام و چه در معنای خاص موجودیتی به نام شخصیت حقوقی پدید نمی آید. و مال مشترک چیزی جز مال مستقیم شر کا تلقی نمی شود.
3 – در صورت ناتوانی شرکت مدنی از پرداخت دیون مربوط به مشارکت بستانکاران علاوه بر مال موضوع مشارکت نسبت به سایر اموال شرکا نیز بدون رعایت ترتیب اعمال حق خواهند نمود. و به سراغ شرکاه و اموال شخصی آنها خواهند رفت.
در حالی که در شرکت تجاری بر اساس اصل استقلال اموال شرکاء از اموال شرکت بستانکاران حق رجوع به شرکاء را ندارند. در مورد شرکتهای اشخاص نیز تا زمانی که شخصیت حقوقی شرکت باقی است ممنوعیت گفته شده حاکم است.
۴ – در شرکت مدنی در صورت کافی نبودن مال موضوع مشارکت و ناتوانی شرکا از پرداخت دیون مقررات اعسار نسبت به آنان اعمال می.گردد. در صورتی که اگر شرکت تجاری ناتوان از پرداخت دیون خود باشد شرکت مشمول مقررات توقف خواهد گردید.
