| موضوعخلاصه |
| تصفیه شرکت تضامنیپس از انحلال شرکت تضامنی، باید تصفیه شود. تبدیل به شرکت سهامی با تصویب کلیه شرکاء امکان‌پذیر است، اما تغییر نوع شرکت پس از انحلال پیش‌بینی نشده ولی قابل بررسی است. |
| وظایف مدیران تصفیهنقد کردن دارایی، وصول مطالبات، پرداخت دیون، تقسیم دارایی بین شرکاء، و حفظ شخصیت حقوقی شرکت در زمان تصفیه. |
| انتخاب و عزل مدیران تصفیهاگر شرکاء متفق نباشند، دادگاه مدیران تصفیه را انتخاب می‌کند. اسامی مدیران تصفیه باید در اداره ثبت شرکتها ثبت و آگهی شود. قانون درخصوص عزل پیش‌بینی نکرده است. |
| وظایف قانونی مدیران تصفیهاجرای تعهدات شرکت، وصول مطالبات، تقسیم دارایی میان شرکاء، و همچنین تنظیم حساب‌های میان شرکاء. |
| پرداخت دیون و مسئولیت مدنیقانون تجارت ایران درباره نحوه پرداخت دیون و مسئولیت مدنی مدیران ساکت است و نیاز به مراجعه به قوانین دیگر دارد. |
تصفیه شرکت تضامنی
شرکت تضامنی پس از انحلال باید تصفیه شود. در بعضی از کشورها شرکت پس از انحلال و در حال تصفیه میتواند با شرکت دیگری ادغام شده و یا نوع خود را تغییر دهد، بدین ترتیب امر تصفیه صورت نمی گیرد. در قانون تجارت ایران ماده ۱۳۵ تبدیل شرکت تضامنی را به شرکت سهامی با تصویب کلیه شرکاء تجویز نموده است،
در چنین صورتی رعایت تمام مقررات لایحه اصلاح قسمتی از قانون تجارت مصوب ۲۴ اسفند ماه ۱۳۴۷ درباره شرکتهای سهامی عام و خاص (بر حسب مورد) ضروری میباشد.
ملاحظه می شود. که در قانون تجارت ایران تبدیل شرکت تضامنی به شرکت سهامی (اعم از عام و خاص) فقط در زمان حیات شرکت پیش بینی شده است. و ظاهراً چنین تبدیلی پس از انحلال امکان پذیر نمی باشد. ولی به نظر میرسد. که با اصلاح ماده ۱۳۵ مذکور میتوان به شرکاء شرکت تضامنی امکان داد که حتی در زمان انحلال شرکت تضامنی و در طول مدت تصفيه البته پس از پرداخت طلب ،طلبکاران شرکت تضامنی را به شرکت سهامی عام یا خاص بر طبق مقررات مربوطه تبدیل نمایند.
وظایف مدیران تصفیه شرکت تضامنی
تصفیه شرکت تضامنی پس از انتخاب مدیر یا مدیران تصفیه مشتمل بر عملیات زیر خواهد بود.
1- نقد کردن دارائی شرکت منحله
2 – وصول مطالبات شرکت منحله
3 – پرداخت دیون شرکت منحله
4 – تقسیم دارائی باقیمانده شرکت بین شرکاء
تذکر این نکته ضروری است که شرکت در زمان انحلال برای عملیات تصفیه شخصیت حقوقی خود را حفظ می نماید. .
اول – انتخاب مدیر یا مدیران تصفیه شرکت تضامنی
شرکت تضامنی در قانون تجارت ، امر تصفیه با مدیر یا مدیران شرکت مزبور میباشد مگر آن که شرکاء ضامن، اشخاص دیگری را از خارج یا از بین خود برای تصفیه معین نمایند. صورتی که از طرف یک یا چند شریک ضامن تعیین اشخاص مخصوص جهت تصفیه پیشنهاد شده باشد. سایر شرکاء با این امر موافق نباشند .
دادگاه اشخاصی را برای امر تصفیه تعیین خواهد کرد، ضمناً در هر مورد که مدیر یا مدیران تصفیه غیر از مدیران شرکت باشند. باید اسامی آنان در اداره ثبت شرکتها در تهران و در دایره ثبت شرکتها در شهرستانها و در نقاطی که دایره ثبت شرکتها وجود ندارد. در اداره ثبت اسناد و املاک محل وقوع شرکت به ثبت رسیده و آگهی گردد (مستفاد از مواد ۲۰۳ د ۲۰۳ ، ۲۰۴، ۲۰۵ ق.ت).
عزل مدیر یا مدیران تصفیه در قانون تجارت ایران
عزل مدیر یا مدیران تصفیه در قانون تجارت ایران پیش بینی نشده است. همچنین قانون تجارت ایران در مورد تمدید ،تصفیه ،استعفاء ،فوت حجر یا ورشکستگی مدیر تصفیه در شرکتهای تضامنی سکوت اختیار نموده است. ولی با عنایت به ماده (۲۱۸ ق .ت) که مقرر می دارد: (( هر شرکتی مجاز است در اساسنامه خود برای تصفیه ترتیب دیگری مقرر دارد.(( در این مورد میتوان از مواد ۲۱۵ ۲۱۶ ۲ ۲۳۰ ۲۳۱ راجع به شرکتهای سهامی عام و خاص استعانت نمود.
دوم – وظایف مدیر یا مدیران تصفیه
مدیر یا مدیران تصفیه مکلفند به کارهای جاری شرکت خاتمه داده و تعهدات شرکت را اجرا نمایند. در صورت نیاز برای اجرای تعهدات شرکت معاملات جدید بنمایند (مستفاد از مواد ۲۰۷ و ۲۰۸ ق.ت) .
یکی دیگر از وظایف مدیر یا مدیران تصفیه وصول مطالبات شرکت تضامنی است، برای این منظور مدیران مزبور میتوانند در نزد مقامات ذیصلاح قضائی شخصاً یا توسط وکیل از طرف شرکت اقامه دعوی نمایند. ولی حق صلح و تعیین داور را ندارند مگر آن که شرکاء ضامن به آنان اجازه دهند و یا داوری به موجب قانون باشد (مواد،۲۰۷، ۲۰۸، ۲۰۹ و ۲۱۰ ق.ت).
بالاخره تقسیم دارائی شرکت از جمله وظایف مدیر یا مدیران تصفیه است. آن قسمت از دارائی شرکت که در مدت تصفیه مورد نیاز نمیباشد. به طور موقت بین شرکاء تقسیم میشود. اما مدیر یا مدیران تصفیه باید حقوق طلبکاران را ملحوظ و معادل قروضی که هنوز موعد پرداخت آن نرسیده است.
و همچنین معادل مبلغی که در حساب بین شرکاء شرکت تضامنی مورد اختلاف میباشد موضوع نماید. ضمناً مدیر یا مدیران تصفیه، حساب شرکاء را نسبت به هم و سهم هر یک از شرکاء را از نفع و ضرر تعیین مینماید. در صورتی که در تقسیم بین شرکاء اختلاف نظر باشد حل مسأله با دادگاه ذی صلاح میباشد (مواد ۲۱۱، ۲۱۲ ق.ت). ).
در مورد نحوه پرداخت دیون شرکت تضامنی و رعایت حقوق صاحبان مطالبات ممتازه و مسئولیت مدنی مدیران، قانون تجارت ایران ساکت میباشد. در این مورد مراجعه به قوانین متعدد و پراکنده که قبلاً توسط نویسنده گردآوری شده است ضروری به نظر میرسد.
نکات و جمع بندی تصفیه شرکت تضامنی
تصفیه شرکت تضامنی به معنای فرآیند تسویه امور مالی، دارایی‌ها و بدهی‌های شرکت پس از انحلال آن است. این فرآیند میتواند بر اساس اساسنامه شرکت یا به صورت قانونی انجام گیرد. در صورتی که در اساسنامه شرکت تضامنی، نحوه تصفیه به وضوح مشخص شده باشد، این شیوه توافقی مورد استفاده قرار می‌گیرد. در این حالت، ممکن است شرکا به توافقاتی در خصوص نحوه تقسیم اموال، پرداخت بدهی‌ها و انجام سایر امور مربوطه دست یابند. با این حال، باید توجه داشت که برخی از مقررات امری قانون را نمی‌توان تغییر داد و باید در فرآیند تصفیه رعایت شوند.
در صورتی که اساسنامه در مورد تصفیه ساکت باشد. یا ناتوان از پیش بینی شیوه‌های خاص باشد، تصفیه طبق مقررات قانونی انجام میشود. این امر تحت نظارت دادگاه صالح و با رعایت مواد 202 تا 217 قانون تجارت انجام خواهد گرفت. در این روش، مسئولیت‌های مدیر تصفیه و نحوه وصول طلب‌ها، پرداخت بدهی‌ها، و تقسیم دارایی‌ها به‌طور دقیق مشخص میشود. همچنین، در این فرایند، حقوق شرکا و طلبکاران مورد توجه قرار گرفته و اطمینان حاصل میشود که تمام بدهی‌ها پرداخت و دارایی‌ها به درستی تقسیم می‌شوند.
