وقف چیست؟
معنا و تعریف وقف
بر خلاف سازمانها، مؤسسات و تشکیلات گفته شده در بالا وقف موسسه یا سازمان نیست. بلکه نهادی حقوقی است. در گذشته راجع به اصل اینکه آیا وقف دارای شخصیت حقوقی است یا خیر اختلاف نظر وجود داشت.
لکن، قانون گذار در سال ۱۳۵۴ در ماده ۳ قانون اوقاف با شناسایی شخصیت حقوقی برای وقف عام و در سال ۱۳۶۳ در ماده ۳ قانون تشکیلات و اختیارات سازمان حج و اوقاف و امور خیریه، با پذیرش شخصیت حقوقی برای وقف به طور مفهومی است .به هر گونه ابهام در این زمینه پایان داد.
اگرچه سازماندهی موقوفات از طرف دولت بیشتر متوجه وقف عام است. که به موجب آن این گونه موقوفات در اداره مربوطه در سازمان اوقاف دارای شناسنامه و پرونده هستند. در مقابل موقوفات خاص بیشتر مبتنی بر اعلام اراده شخصی بوده و لزوماً تابع تشریفات مربوط به موقوفات عام نیستند.
به هر حال وقف نسبت به مالی به شرط قبول موقوف علیه و یا قائم مقام وی و نیز قبض آن مال موضوع وقف به خودی خود موجد شخصیت حقوقی برای موقوفه مورد نظر میگردد. اگرچه نهاد وقف خاص حقوق اسلامی است لکن همۀ ادیان با عناوین مختلف تأسیسات مشابه را به رسمیت شناخته است.
مطلبی که در همین رابطه شایسته اشاره است. شناسایی شخصیت حقوقی برای پرستشگاه ها در آیین ها و ادیان گوناگون از گذشته های دور است.
ویژگیهای شخصیت حقوقی اماکن مذهبی
این اماکن همیشه از مزایای شخصیت حقوقی بهرهمند بوده و به عنوان طرف معامله با اشخاص قرار می گرفته است. آتشکده های زرتشتی، کنیسه های یهودی، کلیسا مسیحی و مساجد اسلامی و دیگر پرستشگاه ها در گذر زمان و به وسیله عرف و به تبع آن مراجع قانونی مربوطه برخوردار از ویژگیهای شخصیت حقوقی دانسته شده است.
بسیاری از اماکن مذهبی را میتوان در چهارچوب مفهوم وقف تعریف نمود. با توضیحات بالا موقوفه به محض تشکیل و تحقق شرط ،قبض، واجد شخصیت حقوقی می گردد. با این ،وجود اعطای چنین جایگاهی به موقوفه در بردارنده این ایراد است که آیا همه آثاری که برای اشخاص حقوقی به رسمیت شناخته شده و از جمله اقامتگاه مستقل را واقعاً میتوان متوجه موقوفه هم دانست؟
