ویژگی شرکت های شخص و انواع آن
اقسام شرکتهای تجاری با توجه به مسئولیت شرکا
شرکت های تجاری را با توجه به مسئولیت شرکا می توان به سه دسته شرکتهای شخص، سرمایه و مختلط تقسیم نمود. که هر کدام ویژگیهای خاصی داشته و از احکام خاصی پیروی می نمایند. که برای تمایز آنها از یکدیگر مباحث در سه قسمت جداگانه از هم می شود.
تعریف شرکتهای شخص
شرکت های شخص شرکتهایی هستند که شخصیت شرکا در آن از اهمیت بسیاری برخوردار بوده به طوری که اعتبار شرکت بیشتر از آنکه به سرمایه شرکت بستگی داشته باشد به شخصیت شرکا و اعتبار آنها بستگی دارد. مطالب راجع به شرکتهای شخص تحت دو عنوان ویژگی شرکت های شخص و انواع آن قابل ارائه است.
ویژگیهای شرکتهای شخص
شرکتهای شخص از دو ویژگی عمده برخوردار هستند. که عبارتند از:
مسئولیت نامحدود شرکا در شرکت های شخص
منظور از نامحدود بودن مسئولیت این است که مسئولیت آنان محدود به آورده خود به شرکت نبوده بلکه با اموال و داراییهای خود نیز در قبال تعهدات و بدهی های شرکت مسئول می باشند. بر همین اساس چنانچه طلبکاران شرکت نتوانند مطالبات خود را از محل اموال و داراییهای شرکت وصول نمایند. بعد از انحلال شرکت و پایان شخصیت حقوقی شرکت می توانند به شرکای شرکت مراجعه نموده و مطالبات خود را از آنان مطالبه نمایند. البته مسئولیت نامحدود شرکا در شرکتهای شخص با توجه به نوع شرکت به در نوع مسئولیت تضامنی و مسئولیت نسبی تقسیم می شود. که در بحث شخص به آنها اشاره خواهد شد.
دوم – اهمیت شخصیت شرکا
در شرکتهای شخص شخصیت شرکا از اهمیت بسیاری برخوردار است. به طوری که ملاک اعتبار شرکت بیشتر از سرمایه شخصیت شرکا می باشد. بنابراین به هر میزان شرکای شرکت از شخصیت قابل قبولی برخوردار باشند اعتبار شرکت بیشتر می شود. اگرچه از حيث سرمایه نقدی از کمیت بیشتری برخوردار نباشد. اهمیت شخصیت شرکا هم از جهت رابطه شرکا با اشخاص ثالث و هم در رابطه شرکا با یکدیگر قابل توجیه است. اهمیت شخصیت شرکا در ارتباط با اشخاص ثالث مبتنی بر مسئولیت نامحدود شرکا و حق مراجعه طلبکاران به شرکا می باشد.
ویژگی شخصیتی شرکای شرکت شخص
بدین معنی که چون طلبکاران در صورتی که نتوانند مطالبات خود را از شرکت وصول نمایند. حق مراجعه به شرکای شرکت را دارند. لذا برای آنها مهم است. که شریک شرکت از نظر شخصیتی چگونه شخصی است. مثلاً از نظر مالی شخص متمکن و متمولی می باشد. یا از نظر مالی وضعیت مناسبی ندارد. یا از نظر اخلاقی توجه به حقوق مردم و طلبکاران دارد. آیا شخصی است که خود را در قبال بدهیهای شرکت به اشخاص ثالث مسئول می داند. یا نه؟
مسئولیت تضامنی شرکای شرکت های شخص
اما اهمیت شخصیت شرکا در ارتباط با یکدیگر از این جهت است که مسئولیت تضامنی که سنگین ترین نوع مسئولیت می باشد. اقتضاء می کند. اشخاصی که به عنوان شریک در شرکت قرار می گیرند. نسبت به هم آشنایی داشته و به یکدیگر اعتماد کامل داشته باشند. بر همین اساس در این شرکتها هیچ یک از شرکا نمی تواند بدون رضایت شرکای دیگر سهم الشرکه خود را به دیگری انتقال دهد ماده ۱۲۸ و ۱۸۹ ق. ت. نکته قابل توجه در مورد شخصیت ،شرکا معیار و ملاک آن می باشد.
معیار سنجش شخصیت شرکا
آیا معیار سنجش شخصیت شرکا عبارت از میزان دارایی و اموال شریک است؟ تا هر شخص از دارایی بیشتری برخوردار باشد. از شخصیت بهتری نیز بهره مند گردد. یا باید معیار دیگری را نیز در نظر گرفت؟
به نظر می رسد اگرچه امکانات مالی شریک در توجه اشخاص ثالث و حتی خود شرکا به شخصیت او مؤثر است. اما در این خصوص باید به معیارهای اخلاقی نیز توجه نمود. که شخص مزبور به هر میزان از ارزشهای اخلاقی برخوردار بوده و به آنها متعلق باشد. می تواند بیشتر قابل اعتماد باشد. مانند شخصی که احترام به حقوق اشخاص ثالث را برای خود خود را در جهت پرداخت آنها و برائت ذمه خود به کار می گیرد.
خود را در قبال بدهیهای شرکت به آنها مسئول می شناسد. تمام سعی توجه به ارزشهای اخلاقی حتی از توجه به ارزشهای مالی بیشتر اثر گذار بوده به طوری که در زندگی اجتماعی اشخاص در تزاحم انتخاب بین اشخاص متحلق با دارایی کم و اشخاص متمکن بدون تخلق به اخلاق مانند انسانهای کلاهبردار و مرتکبین ارتشاء اختلاس و خیانت در امانت اشخاص دسته اول را انتخاب می کنند. بنابراین اخلاق حرفه ای در حقوق تجارت نیز کارساز بوده و تجارت مبتنی بر اخلاق می تواند اعتمادهای عمومی را به قشر تاجر افزون نماید.
