معرفی شخصیت حقوقی شرکتهای تجاری
شرکتهای تجاری از یک ویژگی مهم برخوردارند و آن داشتن «شخصیت حقوقی» است. در حالی که شرکتهای مدنی، شخصیت حقوقی ندارند. قانون تجارت ایران، برای شرکتهای تجارتی، شخصیت حقوقی قایل شده است (ماده 583).
دارا بودن شخصیت حقوقی به این معناست که شرکت صلاحیت داشتن حقوق و تکالیف و نیز صلاحیت اجرای آنها را دارد.
شخصیت حقوقی، ویژگی مشترک کلیه شرکتهای تجاری است؛ حتی شرکت‌هایی که به ثبت نرسیده‌اند و مطابق قانون تجارت تشکیل نشده‌اند، بلکه در عمل موجودند (ماده 220 ق. ت). اما قانون گذار ایران مشخص ننموده است، شخصیت حقوقی شرکت از چه زمانی ایجاد می‌شود برعکس قانون گذار ما در ماده 584 برای تشکیلات غیر تجاری، تاریخ دقیق ایجاد شخصیت حقوقی را معین کرده است که از تاریخ ثبت در دفتر مخصوص وزارت دادگستری است.
مؤسسات و تشکیلات دولتی و شهری نیز به محض ایجاد و بدون احتیاج به ثبت، دارای شخصیت حقوقی می‌شوند. (ماده 587 ق . ت)؛ پس به طور مسلم، شرکتهای تجاری همانند مؤسسات و تشکیلات دولتی برای آن که شخصیت حقوقی پیدا کنند نیاز به ثبت ندارند؛ اما از چه تاریخی دارای شخصیت حقوقی می‌شوند؟
پاسخ به این سؤال آسان است و آن این است که در حقوق ایران، شرکت از تاریخی دارای شخصیت حقوقی خواهد بود که ایجاد و به عبارت قانون گذار «تشکیل« شده باشد. اما پاسخ به این که شرکت از چه تاریخی تشکیل می‌شود در مورد شرکتهای مختلف یکسان نیست و هر شرکتی تابع قواعد خود است.
در صورتیکه نیاز به توضیحاتی بیشتر دارید به کارشناس تک نیک ثبت به شماره 09189414281 تماس حاصل فرمایید.
مهمترین اجزای شرکت های تجاری
قبل از تأسیس و ثبت هر شرکت مؤسسین و سهام داران شرکت باید در خصوص تعیین موارد مهمی مثل تعیین موضوع، تابعیت و اقامتگاه قانونی، سرمایه شرکت، مدیران و دارندگان حق امضا و … باید تصمیم‌گیری نمایند. زیرا تعیین این موارد اساس کار شرکت بوده و اصولاً بدون تصمیم‌گیری و تعیین این موارد امکان تأسیس و ثبت هیچ شرکتی وجود ندارد. لذا ذیلاً به شرح هر یک از این موارد می‌پردازیم.
تابعیت و اقامتگاه قانونی شرکت
طبق ماده 591 قانون تجارت اشخاص حقوقی (از جمله شرکتها) تابعیت کشوری را دارند که اقامتگاه آنها در آن کشور میباشد. و در ماده 590 قانون تجارت اقامتگاه اشخاص حقوقی مکانی تعیین شده است. که (اداره امور) شخصی حقوقی آنجا باشد، لذا شرکتی که مرکز اداره امور (دفتر مرکزی) آن در ایران واقع باشد، دارای تابعیت ایرانی است، ولو این که مرکز عملیات آن خارج از کشور باشد. اقامتگاه قانونی شرکت از این لحاظ اهمیت دارد. که تمامی ابلاغ‌های قانونی، اظهارنامه، دادخواست و … باید به آدرس اقامتگاه قانونی شرکت ارسال شود.
موضوع فعالیت شرکت
برای ثبت شرکت، موضوع آن باید از طرف سهامداران یا شرکا مشخص گردد. موضوع شرکت (صرف‌نظر از این که نباید نامشروع و برخلاف قانون باشد) باید عملی و جالب و متضمن منافعی برای شرکا باشد.
موضوع شرکت از اهمیت زیادی برخوردار است زیرا که شخص حقوقی فقط درباره موضوعاتی می‌تواند عمل کند. که در موضوع شرکت تصریح شده باشد به این جهت اصولاً، کلیه شرکتها موضوع شرکت را وسیع تعریف می‌کنند. تا بتوانند کلیه اموری را که لازم باشد انجام دهند. به هر حال تعیین موضوع شرکت بسته به نظر شرکا است حدود عملیات شرکت را تعیین می‌کنند.
مقررات اسم شرکت
شرکتها نیز مانند اشخاص حقیقی دارای نام هستند. و با آن نام شناخته می‌شوند؛ قانون تجارت ایران نیز در مورد شرکتها مقرر کرده که تحت نام خاصی تشکیل شوند. نام شرکت هر چیزی می‌تواند باشد. گاه به فعالیت شرکت بستگی دارد. (مانند «خانه گستر» برای یک شرکت خانه سازی) گاه صرفاً فانتزی است (مانند «خوش‌حساب») و گاه ممکن است از اسم یک یا چند نفر از شرکا تشکیل شده باشد.
قانون تجارت ایران برای تعیین اسم بعضی شرکتها ضوابطی را در نظر گرفته است از جمله برای شرکت با مسئولیت محدود که مقرر داشته است: «اسم شرکت نباید متضمن اسم هیچ یک از شرکاء باشد.
والاّ شریکی که اسم او در اسم شرکت قید شده در مقابل اشخاص ثالث حکم شریک ضامن در شرکت تضامنی را خواهد داشت» (ماده 96 ق . ت). و در مورد شرکت تضامنی و نسبی، ذکر لااقل اسم یک نفر از شرکا و در صورتی که اسم شرکت مشتمل بر اسامی تمام شرکا نباشد. باید بعد از اسم شریک یا شرکایی که ذکر شده است عبارتی از قبیل (و شرکا) یا (و برادران) قید شود. و در شرکتهای مختلط سهامی و غیر سهامی نیز لااقل باید اسم یکی از شرکای ضامن قید شود.
سرمایه شرکت
هر شرکتی که تأسیس می‌شود باید برای انجام کار و فعالیت خود سرمایهای داشته باشد، سرمایه شرکتها از طرف شرکا و سهامداران آن تأمین می‌شود، سرمایه شرکتها اصولاً به وجه رایج کشور تعیین می‌شود. منتهی شرکا می‌توانند برای تأمین سرمایه شرکت حصه خود را به صورت نقدی یعنی به پول یا به صورت غیر نقدی تعیین کنند. در صورتی که مقداری از سرمایه شرکت آورده غیر نقدی باشد. (اعم از اموال منقول مثل خودرو، کامیون و غیره و اموال غیر منقول مثل زمین و ملک) ارائه تقویم نامه (ارزیابی قیمت) توسط کارشناس رسمی دادگستری ضروری است. یعنی ابتدا آن مال باید به وسیله کارشناس رسمی دادگستری ارزیابی و قیمت گذاری شود تا قیمت و ارزش آن مشخص شود. و سپس به عنوان سرمایه شرکت قید شود و در صورتی که اموال غیر منقول جزء سرمایه شرکت قرار گیرد ارائه سند مالکیت آن به اداره ثبت شرکتها ضروری میباشد.
قانون تجارت ایران برای تأسیس برخی شرکتها مبلغی را به عنوان حداقل سرمایه در نظر گرفته است، طبق ماده ۵ ل. ا. قانون تجارت حداقل سرمایه برای تأسیس شرکت سهامی عام پنج میلیون ریال و برای شرکت سهامی خاص یک میلیون ریال تعیین شده است؛ ولی قانون تجارت برای سایر شرکتها حداقل سرمایه در نظر نگرفته است. لازم به ذکر است با توجه به این که تصویب قانون تجارت مربوط به سال‌های خیلی قبل میباشد. لازم است که در بازنگری قانون تجارت با توجه به تورم موجود که دیگر یک میلیون ریال پول ارزش چندانی ندارد مبلغ مزبور افزایش پیدا بکند.
مقررات مدیران شرکت
شرکتها نیز مانند سایر اشخاص حقوقی، برای ادارۀ امور و تحقق بخشیدن به اهداف خود نیاز به مدیر و گرداننده دارند؛ سمت مدیران شرکتها، به وسیله هیئت مدیره شرکت تعیین می‌شود. و خود اعضای هیئت مدیره نیز با رأی‌گیری از سهامداران شرکت انتخاب می‌شوند. هیئت مدیره شرکت اداره امور شرکت را به عهده دارد و تصمیمات مهم در خصوص اداره شرکت منجمله تعیین مدیر عامل و سایر امور شرکت را به عهده دارد، هیئت مدیره در اولین جلسه خود یک نفر را از بین خود یا خارج از شرکت به عنوان رئیس و یک نفر را به عنوان نائب رئیس هیئت مدیره انتخاب می‌کنند. از وظایف مهم هیئت مدیره، تعیین دارندگان حق امضای اسناد رسمی و عادی شرکت (مثل حق امضای چک‌ها، سفتهها، قراردادها و غیره) از طرف شرکت میباشد.
