| ```موضوع | شرح |
| تعریف شرکت تعاونی | شرکتی است که با هدف تأمین نیازهای مشترک اعضا و بهبود وضعیت اقتصادی و اجتماعی آنها از طریق یاری و همکاری متقابل تشکیل می‌شود. |
| انواع شرکتهای تعاونی | شامل تعاونی‌های کشاورزی، مسکن، مصرف‌کننده، اعتبار، تولیدی، توزیعی، و تعاونی‌های خاص و عام است. |
| عضویت در تعاونی‌ها | عضویت در تعاونی‌های عام برای همه آزاد بوده و در تعاونی‌های خاص محدود به گروه‌هایی خاص نظیر کارگران و دانشجویان است. |
| فعالیت‌های اقتصادی | شامل تولید، توزیع کالا، ارائه خدمات و تأمین مواد مصرفی برای اعضا، همراه با حذف واسطه‌ها و کاهش هزینه‌ها. |
| قوانین مرتبط | شامل مواد 190 و 192 قانون تجارت و قانون بخش تعاونی اقتصاد مصوب 1370. |
| ویژگی‌های اساسنامه | شامل نام با قید کلمه تعاونی، هدف، موضوع فعالیت، اعضا، ارکان، و مقررات مالی و کاری. |
| ``` |
تعریف شرکت تعاونی در قانون تجارت
شرکت تعاونی در قانون تجارت
اگر چه در مورد شرکتهای سهامی (( لایحه قانونی اصلاح قسمتی از قانون تجارت)) مصوب 1347 به طور روشن مرجع اصلی قوانین ناظر بر این نوع از شرکت ها محسوب می شود.
لیکن در مورد شرکت های تعاونی این شفافیت قانونی لازم در رابطه با اینکه کدام قانون حاکم است، وجود ندارد. این موضوع در نحوه اداره شرکت های تعاونی که جنبه فراگیر داشته و طیف وسیعی از اقشار مردم با زمینه های تحصیلی و کاری مختلف را پوشش می دهد اخلال ایجاد کرده است.
شرکت تعاونی متعارف
شرکت تعاونی چیست؟ شخص حقوقی است. که با رعایت قانون بخش تعاونی اقتصاد جمهوری اسلامی ایران مصوب 1370 مجلس شورای اسلامی و مواردی از قانون شرکت های تعاونی مصوب 1350 که نسخ نشده است. و اصلاحات بعدی آن ها تشکیل شده باشد. این نوع شرکت تعاونی متعارف نیز نامیده می شود.
همچنین به موجب تفسیر قانون مورخ 4/6/1371 مجلس شورای اسلامی سازمان های مشروحه ذیل از شمول قانون بخش تعاونی اقتصاد صریحا مستثنی شده اند:
الف- سازمان مرکزی تعاون روستایی
ب- سازمان شرکت های سهامی زراعی
ج- تعاونی های تولید روستایی
تعریف شرکت تعاونی
یکی از موضوعات اساسی در رابطه با شرکت های تعاونی، تفکیک این گونه شرکت ها از سایر شرکت های تجاری است.
طبق ماده 20 قانون تجارت، شرکت های تعاونی یکی از اقسام هفتگانه شرکت های تجاری بوده که عبارتند از:
شرکت سهامی، شرکت با مسئولیت محدود، شرکت تضامنی، شرکت مختلط غیر سهامی، شرکت مختلط سهامی، شرکت نسبی و شرکت تولید ومصرف.مواد 190 و 192 قانون تجارت نیز هر یک از شرکت های تعاونی تولید و مصرف را تعریف کرده است:
در ماده (190) قانون تجارت آمده است: (( شرکت های تعاونی تولید شرکتی است. که بین عده از ارباب حرف تشکیل می شود. و شرکاء مشاغل خود را برای تولید و فروش اشیاء یا اجناس به کار می برند)).
انواع شرکت های تعاونی
تعداد زیادی از شرکتهای تعاونی بر اساس ویژگی‌های مختلف آنها قابل دسته‌بندی هستند. در قانون شرکتهای تعاونی مصوب ۱۶ خرداد سال ۱۳۵۰، ۹ نوع شرکت تعاونی شامل شرکتهای تعاونی کشاورزی روستایی، صیادان، مصرف‌کنندگان، مسکن، اعتبار، آموزشگاه‌ها، کار، صاحبان حرفه‌ها و صنایع دستی، صنایع کوچک و تهیه و توزیع و صاحبان مشاغل آزاد پیش‌بینی شده است.
این شرکت‌ها در قانون اجرای سیاست‌های کلی اصل ۴۴ قانون اساسی به عنوان “شرکتهای تعاونی متعارف” شناخته می‌شوند. علاوه بر این، دو نوع دیگر از شرکتهای تعاونی به نام‌های شرکت تعاونی سهامی عام و شرکت تعاونی فراگیر ملی نیز وجود دارند.
شرکتهای تعاونی بر اساس عضویت در قانون تجارت
شرکت تعاونی مصرف برای چه مقاصدی تشکیل می گردد؟
و در ماده (192) قانون تجارت شرکت تعاونی مصرف این چنین تعریف شده است:
(( شرکت تعاونی مصرف شرکتی است که برای مقاصد ذیل تشکیل می شود:
1-فروش اجناس لازمه برای مصارف زندگانی اعم از اینکه اجناس مزبوره را شرکاء ایجاد یا خریده باشند.
2-تقسیم نفع و ضرر بین شرکاء به نسبت خرید هر یک از آن ها)).
ماده 2 قانون شرکت های تعاونی (1350) آمده است: (( شرکت تعاونی شرکتی است که از اشخاص حقیقی یا حقوقی که به منظور رفع نیازمندی های مشترک و بهبود وضع اقتصادی و اجتماعی اعضا از طریق خود یاری و کمک متقابل و همکاری آنان موافق اصولی که در این قانون مصرح است تشکیل می شود.))
تعریف تعاونی در قانون بخش تعاونی
در ماده 2 قانون بخش تعاونی اتصاد(1370) تعریف مشخصی ازشرکت تعاونی ارایه نشده است. و صرفا این عبارت درج شده است : (( شرکت هایی که با رعایت مقررات این قانون تشکیل و به ثبت برسند تعاونی شناخته می شود.))
لذا یکی از شاخص های تشخیص یک شرکت تعاونی اساسنامه آن است: در ماده 5 قانون بخش تعاونی اقتصاد (1370) آمده است :
(( اساسنامه هر یک از تعاونی ها باید با رعایت مقررات این قانون شامل نکات زیر باشد. نام با قید کلمه تعاونی، هدف، موضوع، نوع، حوزه عملیات، مدت، مرکز اصلی عملیات و نشانی، میزان سرمایه، مقررات مربوط به عضو، ارکان، مقررات مالی و کار، انحلال و تصفیه.
فعالیت شرکتهای تعاونی در قانون تجارت
لزوم درج کلمه تعاونی
تبصره: تابعیت تعاونی ها باید ایرانی باشد.))
اکثر موضوعات فوق الذکر در اساسنامه سایر اقسام شرکت های تجاری نیز درج می شود .و لذا طبق این تعریف تنها ملاک تفکیک یک شرکت تعاونی از سایر شرکت های تجاری، لزوم درج کلمه (( تعاونی)) در عنوان شرکت می باشد.
همین ملاک قبلا در ماده 22 قانون شرکت های تعاونی (1350) نیز به عنوان شرط ضروری برای درج در اساسنامه شرکت های تعاونی قید شده بود.
7 دیدگاه. Leave new
آیا می‌دانید که لزوم درج کلمه “تعاونی” در اساسنامه شرکت‌ها چه تأثیری بر شناخت این نهادهای حقوقی دارد؟ چه رابطه‌ای بین این موضوع و رسمیت شرکت‌ها وجود دارد؟
درج کلمه “تعاونی” در اساسنامه شرکت‌ها نشان‌دهنده نوع و ماهیت حقوقی آن شرکت است. این امر به وضوح مشخص می‌کند که شرکت بر اساس اصول و قوانین تعاون تشکیل شده و فعالیت می‌کند. از نظر حقوقی، این موضوع به شفافیت بیشتر در شناخت ماهیت شرکت کمک کرده و نشان‌دهنده این است که شرکت در چارچوب قوانین مرتبط با تعاونی‌ها فعالیت می‌نماید. همچنین، این درج به رسمیت یافتن شرکت از سوی مراجع قانونی کمک می‌کند، زیرا یکی از الزامات ثبت رسمی شرکتهای تعاونی، ذکر صریح این کلمه در اساسنامه است. بنابراین، این موضوع نه تنها به شناخت بهتر نهادهای حقوقی کمک می‌کند، بلکه شرطی اساسی برای رسمیت و قانونی بودن فعالیت آنها نیز محسوب می‌شود.
سلام و درود
لزوم درج کلمه “تعاونی” در اساسنامه شرکت ها به طور مستقیم به شناسایی ماهیت حقوقی این نوع شرکت ها مرتبط است. شرکت های تعاونی به عنوان نهادهایی که هدف اصلی آنها برقراری عدالت اجتماعی و تأمین منافع اعضا از طریق همکاری و مشارکت است، نیازمند تمایز مشخصی از سایر انواع شرکت ها هستند. درج این کلمه در اساسنامه، به عنوان یک عنصر شناسایی کننده، نه تنها به شفافیت فعالیت های شرکت کمک می‌کند، بلکه در فرآیند ثبت رسمی و قانونی آن نیز نقش کلیدی ایفا می‌کند.
رسمیت شرکت ها به معنای تأیید قانونی بودن آنها توسط مراجع ذی صلاح است و وجود کلمه “تعاونی” در اساسنامه، بیانگر تعهد شرکت به رعایت اصول و مقررات مرتبط با شرکت های تعاونی است. این موضوع همچنین به مراجع قانونی و ذی نفعان کمک می‌کند تا به سرعت نوع شرکت را تشخیص دهند و از اهداف و ساختار آن آگاه شوند. بنابراین، این الزام نه تنها جنبه‌ای حقوقی دارد، بلکه ابزاری برای تقویت شفافیت و اعتماد در تعاملات اقتصادی نیز محسوب می شود.
من همیشه به تفاوت شرکتهای تعاونی و غیر تعاونی فکر میکنم. آیا شما نمی‌دانید که چه عواملی باعث می‌شود که یک گروه تصمیم به تأسیس یک شرکت تعاونی بگیرد و نه یک شرکت غیر تعاونی؟
شرکتهای تعاونی و غیر تعاونی تفاوت‌های اساسی در ساختار، اهداف و نحوه عملکرد دارند. عواملی که ممکن است گروهی را به سمت تأسیس یک شرکت تعاونی سوق دهد، می‌تواند شامل موارد زیر باشد:
1. **هدف مشترک:** شرکتهای تعاونی معمولاً برای رفع نیازهای مشترک اعضای خود تأسیس می‌شوند. این نیازها می‌توانند اقتصادی، اجتماعی یا فرهنگی باشند.
2. **مشارکت برابر:** در شرکتهای تعاونی، هر عضو دارای حق رأی مساوی است، صرف‌نظر از میزان سرمایه‌گذاری او. این ویژگی ممکن است برای گروه‌هایی که به برابری و مشارکت اهمیت می‌دهند، جذاب باشد.
3. **توزیع عادلانه سود:** سود در شرکتهای تعاونی معمولاً بر اساس میزان مشارکت اعضا تقسیم می‌شود، نه صرفاً بر اساس سرمایه‌گذاری. این موضوع می‌تواند انگیزه‌ای برای تأسیس یک شرکت تعاونی باشد.
4. **حمایت از جامعه:** بسیاری از شرکتهای تعاونی با هدف تقویت جامعه محلی یا گروه خاصی تشکیل می‌شوند. این نوع شرکت‌ها معمولاً تلاش می‌کنند تا ارزش‌های اجتماعی و اخلاقی را در اولویت قرار دهند.
5. **دسترسی به منابع:** گاهی اوقات گروه‌ها برای دسترسی بهتر به منابع یا کاهش هزینه‌ها تصمیم به تأسیس یک شرکت تعاونی می‌گیرند. این موضوع به‌ویژه در بین کشاورزان، هنرمندان یا کسب‌وکارهای کوچک رایج است.
6. **اعتماد و همبستگی:** در شرکتهای تعاونی، اعضا معمولاً از یکدیگر شناخت بیشتری دارند و به همین دلیل سطح اعتماد و همکاری بالاتری وجود دارد.
در مقابل، شرکتهای غیر تعاونی بیشتر به دنبال سودآوری برای سهامداران هستند و معمولاً ساختاری متمرکزتر دارند که در آن تصمیم‌گیری‌ها به سرمایه‌گذاران اصلی وابسته است. انتخاب بین این دو نوع شرکت بستگی به اهداف و ارزش‌های گروه مؤسس دارد.
با توجه به تعریف شرکت تعاونی در قانون تجارت، آیا می‌توانید توضیح دهید که چه تفاوت‌هایی بین شرکتهای تعاونی و غیر تعاونی وجود دارد؟ این موضوع می‌تواند برای افرادی که به دنبال اطلاعات دقیق‌تری هستند، مهم باشد.
شرکتهای تعاونی و غیر تعاونی از جنبه‌های مختلفی با یکدیگر تفاوت دارند. در زیر به برخی از این تفاوت‌ها اشاره می‌کنیم:
1. هدف تشکیل:
– شرکتهای تعاونی با هدف بهبود وضعیت اقتصادی و اجتماعی اعضای خود تشکیل می‌شوند و معمولاً بر اساس اصول همکاری و همیاری عمل می‌کنند.
– شرکتهای غیر تعاونی معمولاً با هدف کسب سود برای سهامداران تشکیل می‌شوند و تمرکز اصلی آنها بر روی منافع اقتصادی است.
2. مالکیت و مدیریت:
– در شرکتهای تعاونی، مالکیت و مدیریت به صورت مشترک بین اعضا تقسیم می‌شود و هر عضو دارای یک رأی است، صرف نظر از میزان سرمایه‌گذاری.
– در شرکتهای غیر تعاونی، مالکیت بر اساس میزان سهام یا سرمایه‌گذاری تعیین می‌شود و تصمیم‌گیری‌ها نیز بر اساس تعداد سهام انجام می‌گیرد.
3. توزیع سود:
– در شرکتهای تعاونی، سود به صورت عادلانه بین اعضا تقسیم می‌شود و معمولاً بخشی از سود برای توسعه فعالیت‌های تعاونی ذخیره می‌شود.
– در شرکتهای غیر تعاونی، سود بر اساس میزان سهام هر فرد توزیع می‌شود.
4. عضویت:
– عضویت در شرکتهای تعاونی آزاد و داوطلبانه است و معمولاً محدود به گروه خاصی از افراد با منافع مشترک می‌باشد.
– در شرکتهای غیر تعاونی، عضویت به خرید سهام یا سرمایه‌گذاری بستگی دارد.
5. نظارت قانونی:
– شرکتهای تعاونی تحت نظارت وزارت تعاون، کار و رفاه اجتماعی قرار دارند و باید اصول خاصی را رعایت کنند.
– شرکتهای غیر تعاونی تحت نظارت قوانین عمومی تجارت هستند و محدودیت‌های کمتری در برخی جنبه‌ها دارند.
این تفاوت‌ها نشان‌دهنده ماهیت متفاوت این دو نوع شرکت است و انتخاب بین آنها بستگی به اهداف، نیازها و شرایط افراد دارد.