انواع و اقسام شرکت های تجاری
به لحاظ کلی شرکتهای تجاری را می توان به چهار دسته تقسیم نمود:
۱) شرکت های اشخاص؛ ۲) شرکت های سرمایه؛ ۳) شرکتهای مختلط؛ ۴) شرکت های دولتی که ذیلاً به توضیح هر یک از این موارد خواهیم پرداخت.
در ذیل توضیحات لازم جهت معرفی انواع شرکت های تجاری پرداخته شده است.
تعریف شرکت از نوع اشخاص
شرکت های اشخاص شرکت هایی هستند که شخصیت شریک در این گونه شرکتها اهمیت بسیار داشته است. و اعتبار شرکت بستگی به اعتبار شرکا دارد و سرمایه شرکت نقش عمده را ندارد، مانند شرکت های تضامنی و نسبی که شرکا در نتیجه آشنایی و روابط نزدیک و اعتمادی که با یکدیگر دارند اقدام به تشکیل شرکت می نمایند. در شرکت های اشخاص، نه تنها سرمایه ای که شرکا در شرکت می گذارند. جوابگوی تعهدات شرکت است بلکه از دارایی شخصی خود نیز ضامن تعهدات شرکت می باشند. و از این لحاظ، شرکا نمی توانند آزادانه سهم الشركه خود را به دیگران واگذار نمایند، بدون جلب رضایت سایر شرکا شریک تضامنی نمی تواند سهم الشرکه خود را به دیگری واگذار کند. و چه بسا که خروج یک شریک باعث انحلال شرکت می گردد.
اصولاً در شرکت های اشخاص، سهم الشرکه در حال حیات یا پس از فوت قابل انتقال نیست مگر با رضایت سایر شرکا.
شرکت سرمایه ای چیست؟
در شرکت های سرمایه، مانند شرکت های سهامی و شرکت های با مسئولیت محدود بر خلاف شرکت های اشخاص، شخصیت شرکا اهمیتی ندارد و شرکا فقط تا میزان سرمایه ای که در شرکت گذاشته اند، مسئول تعهدات و فروش شرک می باشند. و چنانچه فروض و بدهی های شرکت از دارایی و سرمایه آن بیشتر باشد، طلبکاران حق رجوع به شرکا را ندارند.
علاوه بر آن شرکا، اختیار دارند سهم الشرکه خود را به دیگران واگذار کنند. و نیازی به رضایت دیگر شرکا در این خصوص نمی باشد. بنابراین عامل مهم در شرکت های سرمایه، سرمایه ایست که شرکا در شرکت گذاشته اند و شخصیت شریک اصولاً تأثیری در اعتبار شرکت ندارد.
در شرکت های سرمایه پس از فوت، ورشکستگی و یا ممنوعیت قانونی و قضایی سهامدار، شرکت همچنان به حیات خود ادامه میدهد.
شرکت مختلط یعنی چه؟
شرکتهای مختلط عبارتند از شرکت هایی که از دو دسته شریک تشکیل میشوند؛ دسته اول شرکایی که مسئولیت نامحدود دارند. و دسته دوم شرکایی که مسئولیت محدود دارند.
مانند شرکت های مختلط غیر سهامی و شرکت های مختلط سهامی. این نوع شرکتها ترکیبی هستند. از شرکتهای سرمایه و شرکتهای اشخاص که در آن شرکای ضامن، کار و صنعت و لیاقت و استعداد خود را در شرکت می گذارند. و به طور نامحدود مسئولیت اعمال خود را قبول میکنند و عده دیگر برای استفاده از خدمات شرکای ضامن سرمایه لازم را در اختیار آنها قرار می دهند. بدون اینکه در اداره شرکت مسئولیتی داشته باشند. و بیش از آن چیزی که در شرکت گذاشته اند تعهدی قبول نمی کنند. این یک از انواع شرکت ها شرکت های کار و سرمایه هستند.
پس از مطالعه “انواع و اقسام شرکت های تجاری” پیشنهاد می کنم که مقاله انواع شرکت های تولیدی را مطالعه فرمایید.
شرکتهای دولتی چه نوع شرکتی می باشند؟
یکی از انواع خاصی از شرکت های تجاری که نه جزء شرکت های سرمایه و نه جزء شرکت های اشخاص محسوب می شوند. شرکت های دولتی هستند، شرکت های دولتی از انواع شرکتهای تجاری محسوب می شوند. ولی تأسیس، اداره، انحلال و نظارت بر فعالیت های آنها تابع قواعد خاصی بوده که در قوانین پیش بینی شده است.
ماده ۳۰۰ لایحه اصلاحی قانون تجارت، شرکت های دولتی را تابع قوانين تأسیس و اساسنامه خود دانسته و در مواردی که در اساسنامه شرکتهای دولتی قید نشده تابع قانون تجارت دانسته است.
طبق ماده ۴ قانون محاسبات عمومی کشور؛ شرکت دولتی، واحد سازمانی مشخصی است که با اجازه قانونی، به صورت شرکت ایجاد می شود. و یا به حكم قانون و یا دادگاه صالح، ملی شده یا مصادره گردیده و به عنوان شرکت دولتی شناخته شده باشد. و بیش از ۵۰% سرمایه آن متعلق به دولت می باشد، هر شرکت تجاری که از طریق سرمایه گذاری شرکت های دولتی ایجاد شود، مادام که بیش از ۵۰% سهام آن متعلق به شرکت دولتی است، شرکت دولتی تلقی می شود.
بعضی از انواع شرکت های بزرگ دولتی
برخی از شرکتهای بزرگ دولتی که در ایران وجود دارند عبارتند از: شرکت ملی نفت ایران، شرکت ملی گاز ایران، شرکت ملی فولاد ایران، شرکت سهامی آلومینیوم ایران، شرکت هواپیمایی ج.ا. ایران و … .
امیدوارم که انواع شرکت های تجاری را تا اینجا دونسته باشید.
اقسام شرکتهای تجاری کدامند؟
طبق ماده ۲۰ قانون تجارت، شرکتهای تجارتی بر هفت قسم است:
۱) شرکت سهامی؛
۲) شرکت با مسئولیت محدود؛
۳) شرکت تضامنی؛
۴) شرکت مختلط غیرسهامی؛
۵) شرکت مختلط سهامی؛
۶) شرکت نسبی؛
۷) شرکت تعاونی تولید و مصرف.
در فصول بعد به مقررات مربوط به هر یک از این شرکتها خواهیم پرداخت.
انواع و اقسام شرکت های تجاری
شخصیت حقوقی شرکتها
شرکت های تجاری از یک ویژگی مهم برخوردارند. و آن داشتن «شخصیت حقوقی» است. در حالی که شرکت های مدنی، شخصیت حقوقی ندارند. قانون تجارت ایران، برای شرکت های تجاری، شخصیت حقوقی قائل شده است (ماده ۵۸۳).
دارا بودن شخصیت حقوقی به این معناست که شرکت صلاحیت داشتن حقوق و تکالیف و نیز صلاحیت اجرای آنها را دارد.
شخصیت حقوقی، ویژگی مشترک کلیه شرکتهای تجاری است؛ حتی شرکت هایی که به ثبت نرسیده اند. و مطابق قانون تجارت تشکیل نشده اند، بلکه در عمل موجودند. (ماده ۲۲۰ ق.ت). اما قانون گذار ایران مشخص ننموده است. شخصیت حقوقی شرکت از چه زمانی ایجاد می شود. برعکس قانون گذار ما در ماده ۵۸۴ برای تشکیلات غیر تجاری، تاریخ دقیق ایجاد شخصیت حقوقی را معین کرده است. که از تاریخ ثبت در دفتر مخصوص وزارت دادگستری است.
آیا موسسات و تشکیلات دولتی شخصیت حقوقی محسوب می شوند؟
مؤسسات و تشکیلات دولتی و شهری نیز به محض ايجاد و بدون احتیاج به ثبت، دارای شخصیت حقوقی می شوند. (ماده ۵۸۷ ق.ت)؛ پس به طور مسلم، شرکتهای تجاری همانند مؤسسات و تشکیلات دولتی برای آنکه شخصیت حقوقی پیدا کنند. نياز به ثبت ندارند؛
شرکت ها از چه تاریخی شخصیت حقوقی محسوب می شوند؟
اما از چه تاریخی دارای شخصیت حقوقی می شوند؟ پاسخ به این سؤال آسان است و آن این است که در حقوق ایران، شرکت از تاریخی دارای شخصیت حقوقی خواهد بود. که ایجاد و به عبارت قانون گذار «تشکیل» شده باشد. اما پاسخ به اینکه شرکت از چه تاریخی تشکیل می شود. در مورد شرکتهای مختلف یکسان نیست و هر شرکتی تابع قواعد خود است.
انواع و اقسام شرکت های تجاری
ملزومات مهم در هنگام ثبت شرکت کدامند؟
قبل از تأسیس و ثبت هر شركت مؤسسين و سهامداران شرکت باید در خصوص تعیین موارد مهمی مثل تعيين موضوع، تابعیت و اقامتگاه قانونی، سرمایه شرکت، مدیران و دارندگان حق امضا و … باید تصمیم گیری نمایند. زیرا تعیین ای. موارد اساس کار شرکت بوده و اصولاً بدون تصمیم گیری و تعیین این موارد امکان تأسیس و ثبت هیچ شرکتی وجود ندارد.
ماده ۵۸۸ قانون تجارت: شخص حقوقی می تواند دارای کلیه حقوق و تکالیفی شود که قانون برای افراد قائل است. مگر حقوق و وظایفی که بالطبیعه فقط انسان ممکن است دارای آن باشد. مانند حقوق و وظایف ابوت و بنوت و امثال مع ذلک.
