تغییر اعضای هیئت مدیره شرکت
طبق ماده ٣٦ قانون بخش تعاونی اقتصاد و ماده ۲۵ آیین نامه تشکیل مجامع عمومی، مجمع عمومی شرکت تعاونی، با اکثریت نسبی آراء اعضای اصلی و علی البدل هیأت مدیره را انتخاب خواهد کرد.
اعضای هیئت مدیره شرکت چه کسانی هستند؟
هیئت مدیره به مجموعه ای متشکل از چند نفر مسئول اداره امور شرکت و اجرای تصمیمات انجمن ها گفته می شود. در شرکت سهامی، مجمع عمومی موسس اولین مدیران را انتخاب می کند. پس از آن اعضای هیئت مدیره توسط مجمع عمومی عادی انتخاب می شوند.
وی در پاسخ به این سوال که اعضای هیات مدیره شرکت چه کسانی هستند؟ لازم به ذکر است که هیئت مدیره بالاترین مقام اجرایی در شرکت می باشد و طبق قانون کار شرکت سهامی، اعضای هیئت مدیره فقط از بین سهامداران شرکت انتخاب می شوند. هیئت مدیره در اولین جلسه خود از بین اعضا یک نفر را به عنوان رئیس و یک نفر را به عنوان نایب رئیس انتخاب و در هر زمان حق عزل آنان را از سمتهای فوق الذکر دارد.
اشخاص حقوقی نیز می توانند در هیأت مدیره شرکت عضویت داشته باشند که در این صورت انتخاب شخص حقیقی به عنوان نماینده آن ضروری است. شخص حقوقی و نماینده آن همانند شخص حقیقی عضو هیئت مدیره مسئولیت دارند. شایان ذکر است که نماینده شخص حقوقی در قبال شخص حقوقی مسئولیت مدنی دارد.
شرایط اعضای هیئت مدیره و مدیرعامل
اعضای هیأت مدیره، مدیرعامل و بازرسان یا بازرسان شرکت که مدیران و معتمدین تعاونیها هستند باید شرایطی را داشته باشند که ماده 38 قانون بخش تعاون جمهوری اسلامی ایران به این شرایط اشاره دارد. مقرر می دارد که برای تغییر اعضای هیئت مدیره شرکت ، مدیرعامل و بازرسان واجد شرایط زیر می باشند:
1. تابعیت جمهوری اسلامی ایران
2. ایمان و التزام عملی به اسلام (در تعاونی های متشکل از اقلیت های مذهبی شناخته شده در قانون اساسی، التزام عملی به دین خود)
3. دارا بودن اطلاعات یا تجربه لازم برای انجام وظایف مناسب برای آن تعاونی
4. عدم ممنوعیت قانونی و قرنطینه
5. عدم تعلق به گروه های تندرو و عدم ارتکاب جرایم امنیتی و جعل اوراق
6. نداشتن سابقه محکومیت به رشوه، اختلاس، کلاهبرداری، خیانت در امانت، اختلاس، تصرف غیرقانونی اموال دولتی و ورشکستگی به طور پیش فرض.
هيئت مدیره شرکت
هيئت مديره كه تعداد اعضاي آن كمتر از 3 نفر و بيشتر از 7 نفر نباشد. از ميان اعضاي شركت (شكاء) انتخاب شده و اداره امور تعاوني را بر عهده دارد.
اجرای مفاد اساسنامه، اجرای تصمیمات مجمع عمومی، تهیه صورتهای مالی و گزارش برای ارائه به مجمع عمومی، دعوت مجامع عمومی، نظارت بر امور جاری و فعالیتهای تعاونی و عزل، تأیید و پذیرش استعفا. مدیرعامل، از وظایف هیئت مدیره است.
تغییر تعداد اعضای هیئت مدیره در شرکت سهامی عام و خاص
تغییر اعضای هیئت مدیره شرکت در شرکت سهامی عام و خاص حداقل 5 نفر، در شرکت سهامی خاص حداقل 3 نفر و در شرکت با مسئولیت محدود حداقل دو نفر می باشد. مدت مديريت اعضاي هيئت مديره طبق اساسنامه شركت تعيين مي شود كه نمي تواند از دو سال تجاوز كند.
تعداد اعضای هیئت مدیره شرکت تعاونی
شرکت تعاونی حداقل با ۷ نفر عضو میتواند تأسیس شود که شرایط قانونی را برای عضویت در شرکتهای تعاونی داشته باشند. از جمله تابعیت ایرانی، نداشتن ممنوعیت قانونی و حجر، و در شرکتهای تعاونی مشابه عضو نباشد. اعضا در جلسه مجمع عمومی عادی، اعضای هیئت مدیره و بازرسهای شرکت تعاونی خود را انتخاب میکنند.
شرایط عزل هیات مدیره تعاونی
اما از نظر یکی از حقوقدانان میان عزل همه یا تعدادی از اعضای هیئت مدیره شرکت تعاونی تفاوتی وجود ندارد. و شرکت اختیار دارد همه یا برخی از اعضای هیئت مدیره را عزل نماید.
تنها مرجع تصمیم گیرنده برای عزل هیئت مدیره تعاونی مجمع عمومی فوق العاده می باشد. و ایجاد تغییر در هیئت مدیره بدون گذراندن مراحل آن دارای وجه قانونی نمی باشد.
پس از عزل هیئت مدیره توسط مجمع عمومی فوق العاده باید از مجمع عمومی عادی برای انتخاب هیئت مدیره جدید دعوت به عمل آید.
نکته ۱: در صورت استعفای هریک از اعضای هیئت مدیره شرکت تعاونی هیچ مشکلی در روند فعالیت هیئت مدیره ایجاد نمی شود زیرا عضو علی البدل وی برای حضور در جلسات هیئت مدیره دعوت می شود .
شرایط تغییر تعداد اعضای هیئت مدیره شرکت با مسئولیت محدود چیست؟
اما شرایط تغییر اعضای هیئت مدیره شرکت با مسئولیت محدود چیست؟ در صورتی که شرکت قصد تغییر در تعداد اعضای هیات مدیره داشته باشد، این تغییر باید از طریق مجمع عمومی فوق العاده صورت گیرد. زیرا تغییر تعداد اعضای هیات مدیره از جمله تغییرات اساسنامه است. طبق ماده ۱۱۱ قانون تجارت، هر گونه تغییر بیشتر در اساسنامه باید با اکثریت عددی شرکایی که حداقل سه چهارم سرمایه را نیز در اختیار دارند، انجام شود، مگر اینکه در اساسنامه اکثریت دیگری پیش بینی شده باشد.
افزایش یا کاهش تعداد اعضای هیئت مدیره شرکت سهامی خاص
شرکت سهامی خاص باید با سه سهامدار تأسیس شود. تغییر اعضای هیئت مدیره شرکت نباید از دو نفر کمتر باشد. در کاهش تعداد اعضای هیئت مدیره باید به این نکته توجه شود. محدودیتی برای تعداد اعضای هیئت مدیره وجود ندارد و می توانید تعداد اعضای هیئت مدیره نامحدود داشته باشید.
کاهش و افزایش تعداد اعضای هیئت مدیره در شرکت سهامی خاص در صورتی که با کاهش و افزایش تعداد سهام همراه باشد مالیات نقل و انتقال سهام باید پس از تنظیم صورتجلسه مجمع عمومی فوق العاده با مراجعه به سازمان امور مالیاتی.
جایگزینی عضو علی البدل بجای عضو اصلی هیات مدیره
طبق تبصره ۳ ماده ٣٦ همین قانون چنانچه یکی از اعضای اصلی به دلایلی از جمله استعفا ،فوت، ممنوعیت قانونی یا غیبت غیر موجه قادر به ادامه وظیفه نباشد، از بین اعضای علی البدل به ترتیب بیشترین آرا به صورت خودکار جایگزین نفرات قبلی خواهند شد.
به همین دلیل تهیه صورتجلسه دقیق از ترتیب کسب آراء توسط اعضای اصلی و علی البدل در مجمع عمومی و حفظ این صورتجلسه در مکان امن، برای استفاده و استناد حقوقی در این چنین مواقعی ضروری می گردد.
شرایط عضویت در هیأت مدیره
طبق ماده ۳۸ قانون بخش تعاونی اقتصاد برای تصدی مسئولیت عضویت در هیأت مدیره همچنین مدیر عامل و بازرسی شرکتهای تعاونی دارا بودن شرایط زیر ضروری است.
1-تابعیت ج.ا.ایران
2-ایمان و تعهد و التزام عملی به اسلام
ا3-اطلاعات یا تجربه لازم برای انجام وظایف متناسب با آن تعاونی
4-عدم ممنوعیت قانونی و حصر
5-عدم عضویت در گروههای محارب و عدم ارتکاب جرایم بر ضد امنیت و جعل اسناد
6-عدم سابقه محکومیت ،ارتشاء ،اختلاس ،کلاهبرداری ، خیانت در امانت ، تدلیس، تصرف غیر قانونی در اموال دولتی و ورشکستگی به تقصیر در ماده ۱۳ دستور العمل تشکیل شرکتهای تعاونی (( کارکنان دولت نمی توانند تصدی هیات مدیره و مدیر عاملی شرکتهای تعاونی را بپذیرند مگر در تعاونی های کارکنان ادارات و سازمانهای دولتی که در آن شاغل باشند. کارکنان بازنشسته مشمول این بند نمیباشند.))
در قانون بخش تعاونی اقتصاد ( مصوب ۱۳۷۰) فقط مواد ٣٦ لغایت ٣٩ به موضوعات مربوط به هیأت مدیره شرکتهای تعاونی اختصاص یافته است.
لیکن با توجه به اهمیت نهاد هیأت مدیره به عنوان دومین رکن عالی اداره شرکتهای تعاونی لازم است . کلیه موضوعات مرتبط با فعالیت هیأت مدیره با تفصیل بیشتر در قانون پیش بینی می گردید.
محدودیت عضویت اعضای هیأت مدیره یا بازرسان و یا مدیر عامل در شرکت های دیگر
البته در قانون سابق شرکتهای تعاونی ( مصوب 1350) با همین نگرش، مقررات مفصلی از مواد ۳۹ لغایت ۵۳ به موضوعات مربوط به هیأت مدیره شرکتهای تعاونی اختصاص یافته بود. بهتر است با استفاده از مواد مزبور، کمبودهای قانون جاری مربوط به بخش تعاونی مرتفع گردد.
برای نمونه ماده ۵۱ قانون شرکتهای تعاونی ( مصوب 1350 ) مقرر میداشت: «هیچ یک از اعضای هیأت مدیره یا بازرسان و یا مدیر عامل یک شرکت تعاونی نمی تواند عضویت هیأت مدیره یا مدیریت عامل و یا سمت بازرس شرکت تعاونی دیگری از همان نوع را قبل کند.))