افزایش سرمایه از طریق بالا بردن مبلغ اسمی سهام

افزایش سرمایه از طریق بالا بردن مبلغ اسمی سهام

در گفتار اول  راجع به افزایش سرمایه با مراجعه به پس انداز عموم که ممکن است. خود شرکا را نیز دربر گیرد. سخن گفتیم در این گفتار به روشهایی می پردازیم .که افزایش سرمایه فقط با مراجعه به آورده های شرکا میسر است.

بدین ترتیب این گونه افزایش سرمایه، درون گروهی است .در حالی که افزایش سرمایه نوع اول برون گروهی است. روشهای افزایش سرمایه درون گروهی به دو دسته تقسیم میشود. افزایش سرمایه از طریق بالا بردن مبلغ اسمی سهام موجود و انتقال بعضی از طلب های شرکا به سرمایه شرکت است.

بالا بردن مبلغ اسمی سهام موجود

الف) بالا بردن مبلغ اسمی سهام موجود :یکی از روشهایی که قانون گذار برای افزایش سرمایه در ماده ۱۵۷ لایحه قانونی ۱۳۴۷ پیش بینی کرده است، بالا بردن مبلغ اسمی سهام موجود است که اعمال آن نیز بسیار ساده است.

فرض کنیم شرکتی دارای پانصد سهم هزار ریالی است. و می خواهد سرمایه اش را دو برابر کند. مجمع عمومی این طریق را مورد تصویب قرار می دهد. و مقرر میکند که از این پس هر سهم ۲ هزار ریال ارزش خواهد داشت. و از صاحبان سرمایه می خواهد که به نسبت سهام خود مبلغ اضافی را پرداخت کنند.

افزایش سرمایه در شرکتهای سهامی خاص به روش مذکور مشکل چندانی ایجاد نمی کند. و اغلب با استفاده از منابع درون گروهی ،مانند، اندوخته ها، سودهای تقسیم نشده و یا استفاده از اضافه ارزشهای سهام فروخته شده در گذشته انجام می شود؛ ولی در شرکتهای سهامی عام در صورتی ممکن است. که مبلغ هر سهم پس از افزایش سرمایه از ۱۰ هزار ریال بیشتر نشود.

در واقع به موجب ماده ۲۹ لایحه قانونی :۱۳۴۷ در شرکتهای سهامی عام مبلغ اسمی هر سهم نباید از ۱۰ هزار ریال بیشتر باشد؛ پس اگر مبلغ اسمی سهام موجود شرکت سهامی عامی ۱۰ هزار ریال باشد. افزایش سرمایه به روش مذکور مجاز نخواهد بود.

نکات روش افزایش سرمایه

به هر حال در مورد این روش افزایش سرمایه چند نکته را باید یادآوری کنیم.

۱. به موجب ماده ۱۵۹ لایحه قانونی1347:افزایش سرمایه از طریق بالا بردن مبلغ اسمی سهام موجود در صورتی که برای صاحبان سهام ایجاد تعهد کند ممکن نخواهد بود. مگر آنکه کلیه صاحبان سهام با آن موافق باشند. این ماده در راستای ماده ۹۴ لایحه قانونی ۱۳۴۷ و این قاعده کلی تدوین شده است. که هیچ اکثریتی حق ندارد بر تعهدات شرکا بیفزاید.

مفهوم این قاعده این است. که نمیتوان شرکا را وادار کر.د علاوه بر آنچه در شرکت دارند مبلغی به شرکت بیاورند. به عکس به نظر ما ایرادی ندارد اگر سود تقسیم نشده شرکا در شرکت بابت اضافه ارزش سهام گذاشته شود؛ چون عدم تقسیم سود به معنای افزودن بر تعهد شرکا نیست.

2.به موجب ماده ۱۸۸ لایحه قانونی1347،تمام مبلغ افزایش سرمایه از طریق بالا بردن مبلغ اسمی سهام موجود باید به صورت نقد پرداخت شود؛ به عبارت دیگر، تعهد پرداخت سرمایه به هر میزان که باشد. مؤثر در مقام نیست و موجب تحقق افزایش سرمایه نمی شود. و نیز سهام جدیدی که در قبال افزایش سرمایه با مبلغ جدید صادر می شود باید هنگام پذیره نویسی برحسب مورد کلاً پرداخته یا تهاتر شود.

3.هرگاه به هیئت مدیره .اجازه افزایش سرمایه از طریق بالا بردن مبلغ اسمی سهام موجود داده شده باشد. هیئت مذکور باید حداکثر تا پنج سال از تاریخ اجازه، اقدام به افزایش سرمایه کند.

۴. این روش افزایش سرمایه از نظر اقتصادی به صرفه نیست؛ چه سهمی که ارزش اسمی کمتری دارد بازار فروش بهتری نیز خواهد داشت.

به هر حال افزایش سرمایه به روش مذکور مستلزم تغییر اساسنامه شرکت است .و اگر عملی شود باید به همان صورتی که در مورد افزایش سرمایه از طریق صدور سهام جدید گفتیم مراتب به مرجع ثبت شرکتها برای ثبت سرمایه و ثبت تغییر اساسنامه و آگهی عموم اعلام شود.

اما چون حق تقدمی برای صاحبان سهام متصور نیست. و برای پذیره نویسی به عموم مراجعه نمی شود، درج آگهی های راجع به افزایش سرمایه از طریق صدور سهام جدید یا دخالت بورس در این مورد خاص ضرورت ندارد.