دریافت سود اوراق مشارکت
تعریف اوراق مشارکت
همان گونه که گفته شد اوراق مشارکت برای نخستین بار در قانون برنامه پنج ساله دوم توسعه اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی جمهوری اسلامی ایران در سال ۱۳۷۳ به صورت عام شناسایی گردید. در بند «ب» تبصره ۸۵ همین قانون اوراق مشارکت تعریف گردید.
سه سال پس از تصویب قانون بالا در قانون نحوه انتشار اوراق مشارکت سال ۱۳۷۶ تلاش شد تا تعریف کامل تری از سوی مقنن ارائه شود. به موجب ماده ۲ قانون اخیر اوراق مشارکت چنین تعریف شده است
اوراق مشارکت اوراق بهادار با نام یا بی نام است که به موجب این قانون به قیمت اسمی مشخص برای مدت معین منتشر می شود. به سرمایه گذارانی که قصد مشارکت در اجرای طرح های موضوع ماده ۱ را دارند واگذار می گردد. دارندگان اوراق به نسبت قیمت اسمی و مدت زمان مشارکت در سود حاصل از اجرای طرح مربوط شریک خواهند بود.
ویژگی های اوراق مشارکت
الف: اوراق مشارکت از اوراق بهادار محسوب می گردد. تابع قوانین این اوراق است. سرمایه‌گذاران برای خرید آن نیازمند داشتن کد سهامداری هستند.
ب : اوراق مشارکت ممکن است بینام یا بانام باشد. این اوراق بورسی جزو اوراق با نام و اوراق غیر بورسی از جمله اوراق بین ام محسوب می شوند.
ج : قیمت این اوراق مشخص و زمان و مدت سرمایه گذاری در این اوراق معین است.
د : در زمان انتشار باید مورد مصرف این اوراق مشخص باشد. (طرح های عمرانی- انتفاعی یا تهیۀ مواد اولیه مورد نیاز واحدهای تولیدی توسط دولت، شرکت های دولتی، شرکت ها و سازمان ها، شهرداری‌ها و مؤسسات و نهادهای عمومی غیردولتی
ذ : مؤسسات عام المنفعه و شرکتهای وابسته به دستگاههای مذکور، شرکت سهامی عام و خاص و شرکت‌تعاونی تولید).
ر : خریداران در زمان عرضه عمومی این اوراق می‌توانند اقدام به سرمایه گذاری نمایند.
حقوق و مزایای اوراق مشارکت
برای اوراق بهادار مزایایی پیش بینی میشود که اطمینان از دریافت اصل پول و سود مورد انتظار از مهمترین این امتیازات و حقوق به شمار می رود. برخی اوراق مشارکت که خاص شرکتهای سهامی عام هستند. افزون بر مزیت گفته شده تحت شرایطی از امتیاز قابلیت تبدیل به سهام یا تعویض با سهام نیز برخوردارند.
معافیت مالیاتی سود اوراق مشارکت
سود اوراق مشارکت، معاف از پرداخت مالیات هست. این موضوع نیز یکی از جذابیت‌های سرمایه‌گذاری در این اوراق محسوب می گردد.
دریافت سود مشارکت
دریافت سود مشارکت مهمترین امتیاز این اوراق از دید سرمایه گذاران به شمار می رود. این مهم در در ماده ۱۶ آیین نامه اجرایی به شرح زیر پیش بینی شده است: ناشر موظف است طبق اعلام عامل وجوه لازم را جهت پرداخت سود و اصل اوراق مشارکت در سررسیدهای مربوط تأمین و در اختیار عامل قرار دهد.
هر گونه تأخیر در تأمین منابع ،فوق مشمول پرداخت وجه التزام تأخير تأمین منابع به میزان مقرر در قرارداد عاملیت خواهد شد.» با توجه به مقررات بالا و ماده ۷ قانون نحوۀ انتشار اوراق مشارکت دو گونه سود را می توان تفکیک نمود.
سود تضمین شده علی الحساب
سود علی الحساب که تا پرداخت سود قطعی به خریداران این اوراق پرداخت می شود. این سود برگشت ناپذیر بوده و با توجه به مفاد قراردادهای منعقده میان شرکت ناشر و خریدار و با فرض ،زبان ناشر نمیتواند علیه پذیره نویس دعوای استرداد نماید.
آیا سود علی الحساب شرعی می باشد؟
در این خصوص سؤال و ایراد مهمی که مطرح میگردد، راجع به شرعی یا غیر شرعی بودن سود علی الحساب و تضمین شده است. در نگاه نخست چنین مینماید. که با همان استدلالی که بهره اوراق قرضه با تفسیر شورای نگهبان غیر شرعی است. سود تضمین شده علی الحساب نیز باید غیر شرعی به حساب آید.
مضاربه در قانون مدنی و اوراق مشارکت
لکن با ملاحظه مقررات مربوط به مضاربه در قانون مدنی و تنقیح مناط از آن مقررات که به مضارب اجازه داده تا با تملیک بخشی از مال خود زیان مالک را بپوشاند. در مورد اوراق مشارکت نیز می توان با توسل به همین شیوه ایراد شرعی وارد را مرتفع ساخت سود دیگری که به پذیره نویسان پرداخت می گردد.
سود مشارکت یا سود قطعی چیست؟
سود مشارکت یا سود قطعی است که در سررسید و با توجه به سود واقعی حاصل از سرمایه گذاری پرداخت میشود. این سود ممکن است از سود علی الحساب بیشتر یا کمتر ،باشد. که در حالت دوم سود پرداخت شده مسترد نمی شود.
