حق کسب اطلاع سهامداران از شرکت
هر سهامدار برای اظهار نظر در امور مالی شرکت و طرز اداره آن و همچنین برای اتخاذ تصمیم درباره عزل و نصب مدیران و بازرسان نیاز به کسب اطلاع از وضع شرکت دارد، در حقوق کشورهای مختلف دنیا این حق برای کنترل شرکت به وسیله سهامداران توسعه پیدا کرده است. ولی دست اندرکاران شرکتها نیز ساکت ننشسته و سعی کرده اند.
با مطرح کردن مسأله افشاء اسرار تجاری حق کسب اطلاع سهامداران را محدود نمایند. قانونگذار نیز برای تعدیل این تعارض، مقررات دقیقی برای کسب اطلاع سهامداران تدوین نموده است .
به طوری که آنان بتوانند قبل از تشکیل مجمع عمومی و در حین جلسه و بعد از آن اطلاعات نسبتاً کاملی از ترازنامه، حساب سود و زیان و سایر حسابهای شرکت حتی مربوط به پنج سال گذشته و گزارشات بازرس یا بازرسان و مدیران، صورت جلسه مذاکرات مجامع عمومی کسب اطلاع نمایند. و در صورت لزوم دفاتر شرکت را نیز ملاحظه کنند.
قانون تجارت ایران در ماده ۱۳۹ فقط حق کسب اطلاع سهامداران قبل از تشکیل مجمع عمومی را پیش بینی نموده مقرر میدارد: (( هر صاحب سهم میتواند از پانزده روز مجمع عمومی در مرکز شرکت به صورت حسابها مراجعه کرده از ترازنامه و حساب سود و زیان و گزارش عملیات مدیران و گزارش بازرسان رونوشت بگیرد.))
حق کسب اطلاع سهامداران از شرکت
ملاحظه میشود. که قانونگذار به صاحب سهم منحصراً حق داده که بتواند از ۱۵ روز قبل از تشکیل مجمع عمومی به صورت حسابهای شرکت مراجعه نموده از گزارش عملیات مدیران و بازرسان و ترازنامه شرکت رونوشت یا فتوکپی بگیرد، ولی گرفتن رونوشت از صورت حسابهای شرکت ممنوع می باشد. علت چنین منعی شاید به منظور جلوگیری از افشای اسرار تجاری شرکت بوده است..
در هر حال به نظر میرسد که ماده مذکور به نحو شایسته ای حقوق سهامداران را از نقطه نظر کسب اطلاعات در مراحل مختلف از وضع شرکت تأمین نماید و جا دارد. مقرراتی برای حق کسب اطلاع سهامداران در جریان جلسات مجامع عمومی و بعد از آن تدوین گردد.
