موسسه غیر تجاری چیست؟

موسسه غیر تجاری چیست؟

تعريف مؤسسه

علاوه بر شرکت­ها که به امور تجاری اشتغال دارند، قانون گذار، نهاد حقوقی خاصی را که دارای شخصیت حقوقی می ­باشد. جهت انجام اموری که جنبه غیر تجاری دارد از قبیل کارهای علمی و ادبی یا امور خیریه یا خدماتی پیش بینی نموده است. 

مقصود از تشکیلات و مؤسسات غیر تجارتی

طبق ماده ۱ آیین نامه اصلاحی ثبت تشکیلات و مؤسسات غیر تجاری مصوب ۱۳۳۷: «مقصود از تشکیلات و مؤسسات غیر تجارتی مذکور در ماده ۵۸ قانون تجارت کلیه تشکیلات و مؤسساتی است که برای مقاصد غیر تجارتی از قبیل امور علمی یا ادبی یا موسسه امور خیریه و امثال آن تشکیل می شود اعم از آنکه مؤسسین و تشکیل دهندگان قصد انتفاع داشته یا نداشته باشند».

در این مقاله اساسنامه موسسه غیر تجاری موجود است.

عناوینی برای موسسه ها

تشکیلات و مؤسسات مزبور می­توانند عناوینی از قبیل انجمن، کانون یا بنگاه و امثال آن اختیار نمایند. ولی اتخاذ عناوینی که اختصاص به تشکیلات دولتی و کشوری دارد از طرف مؤسسات مزبور ممکن نخواهد بود.

انواع مؤسسه در قانون تجارت ایران

طبق ماده ۲ آیین نامه فوق الذکر تشکیلات و مؤسسات مزبور از لحاظ انطباق با مقررات به دو قسمت می­شوند:

 الف) مؤسساتی که مقصود از تشکیل آن جلب منافع و تقسیم آن بین اعضای خود نباشد. مانند مؤسسات خیریه. 

ب) مؤسساتی که مقصود از تشکیل آن ممکن است جلب منافع مادی و تقسیم منافع مزبور بين اعضای خود یا غیر باشد. مانند کانون­های فنی و حقوقی وغیره. این گونه مؤسسات، مؤسسات غیر تجاری نامیده می ­شوند. 

بنابراین فعالیت-هایی از قبیل مؤسسات مشاوره حقوقی و آموزشگاه­ های زبان و مدارس غیرانتفاعی و موارد دیگر در زمینه­ های فوق در قالب مؤسسات غیر تجاری متصور می­ باشند.

موسسه غیر تجاری چیست؟

پیشنهاد میکنم به مقاله مجامع عمومی موسسات تجاری مراجعه فرمایید.

مؤسسات عمومی دولتی و غیردولتی

نوع دیگر از مؤسسات که جنبه عمومی داشته و متعلق به اشخاص نمی ­باشند، مؤسسات عمومی هستند.  که این قبیل مؤسسات خود به دو دسته تقسیم می­شوند: مؤسسات عمومی دولتی و غیر دولتی

الف) مؤسسه عمومی دولتی طبق ماده ۳ قانون محاسبات عمومی کشور عبارت است از: واحد سازمانی مشخصی است که به موجب قانون ایجاد و زیر نظر یکی از قوای سه گانه اداره می­شود و عنوان وزارتخانه ندارد.

ب) طبق ماده ۵ قانون مذکور، مؤسسات و نهادهای عمومی غیردولتی، واحدهای سازمانی مشخصی هستند که با اجازه قانون، به منظور انجام وظایف و خدماتی که جنبه عمومی دارد تشکیل شده و یا می ­شود.

انواع موسسات دولتی

فهرست این قبیل مؤسسات و نهادهای عمومی غیر دولتی در ماده واحده قانون مصوب ۱۳۷۳ به تصویب رسید که عبارتند از:

 ۱) شهرداری­ها و شرکت­های تابعه آن مادام که بیش از ۵۰% سهام و سرمایه آنها متعلق به شهرداری­ها باشد؛

 ۲) بنیاد مستضعفان انقلاب اسلامی؛

 ۳) هلال احمر؛

 ۴) کمیته امداد امام؛

 ۵) بنیاد شهید

اساسنامه موسسه غیر تجاری چیست؟

در واقع، اساسنامه به عنوان یک سند حقوقی نمایانگر تعهدات و عهده‌دار نمودن موسسه نسبت به اهداف و اصولی است که برای تشکیل آن تدوین شده است. این سند به‌طور کامل قوانین و مقررات مرتبط با موسسه، روابط داخلی و خارجی آن را تعیین می‌کند. اساسنامه می‌تواند برای هر موسسه غیر تجاری منحصر به فرد باشد و با توجه به نیازها و معیارهای این موسسه منعقد گردد.

اهمیت اساسنامه برای موسسه غیر تجاری

واضح است که برای هر موسسه غیر تجاری اساسنامه الزامی است. این سند حقوقی برای اثبات شرعیت موسسه و بهره‌برداری از فواید حقوقی آن الزامی است. از طرفی، اساسنامه به موسسان، مدیران و اعضا یک چارچوب معین برای انجام کارها و تصمیم‌گیری‌ها ارائه می‌دهد. احتیاجات روزمره موسسه را به بهترین شکل ممکن پاسخگو می‌شود. در نهایت، این سند قراردادی است که حقوق و تعهدات موسسه را به خوبی تعیین کرده و روابط داخلی و خارجی را تنظیم می‌کند. در واقع، اساسنامه به عنوان یکی از ابزارهای حقوقی این موسسات محسوب می‌شود. که برای رونق و پیشرفت آن‌ها بسیار ضروری است.

روابط موسسین

قسمتی از اساسنامه به موسسان تعلق دارد. که در آن، نقش و تکلیف هر یک از مؤسسین به طور کامل تعیین شده است. این بخش شامل تشریفات تصمیم‌گیری، تقسیم وظایف، حقوق و تعهدات هر یک از مؤسسان است. این کار می‌تواند کشمکش‌هایی را که ممکن است میان موسسین پیش بیاید مدیریت کند و در نتیجه روابط را به ثبات برساند.

ساختار مدیریتی در موسسه غیر تجاری چیست؟

ساختار مدیریتی در اساسنامه موسسه غیر تجاری تعیین می‌شود. تا نحوه تصمیم‌گیری در موسسه ویژگی‌های مدیران و روابط آن‌ها با هم و حقوق و تعهداتشان را تعریف می‌کند. همچنین، این ساختار کارکرد درست سازمان را فراهم کرده و به تصمیمات مؤثر و موفقیت در عملکرد کمک می‌کند.