تفاوت شرکت سرمایه با اشخاص
تعریف شرکت های سرمایه
شرکت های اشخاص : شرکت هایی که اعضا در قبال اشخاص ثالث مسئولیت و تعهدی نامحدود دارند. همانند شرکت های تضامنی و نسبی.
تعریف شرکت های اشخاص
شرکت های سرمايه : يعني شرکت هايی که در آنها مسئوليت و تعهد کلیه شرکاء در قبال دیون و قروض محدود است. به مقدار سرمايه ای که به شرکت آورده اند. مانند شرکت های سهامی و شرکت های با مسئوليت محدود .
شرکتهای تجاری
با لحاظ نقش یکی از دو نهاد سرمایه یا شخصیت و اعتبار شخصی شرکاء در شرکت تجاری و نیز با ملاحظه مبنای مسئولیت ،شرکاء شرکتهای تجاری را میتوان دسته بندی کرد. با این توضیح که معیار تشخیص اعتبار شرکت در برابر اشخاص ثالث سرمایه یا شخصیت شرکاء بوده و برهمین اساس مسئولیت ایشان برمبنای میزان آورده یا به صورت نامحدود یا نسبی می باشد.
شرکتهای سرمایه
اینکه کدام شرکتها در گروه شرکتهای سرمایه قرار می گیرند. میان حقوقدانان درباره جایگاه شرکت با مسئولیت محدود اختلاف نظر به چشم می خورد. با این حال با معیارهایی که پیشتر گفته شد شرکتهای سهامی با مسئولیت محدود و شرکت تعاونی سهامی عام در دسته شرکتهای سرمایه قرار می گیرند.
شرکتهای اشخاص
همانگونه که پیشتر ” گفته شد شرکتهای اشخاص با دو ویژگی وضع مسئولیت نامحدود یا نسبی برای اعضای خود و برتری جایگاه شرکاء و شخصیت آنها بر سرمایه از شرکتهای سرمایه متمایز می باشند.
بر همین مبنا دو شرکت تضامنی و شرکت نسبی در دسته این گروه از شرکتها قرار می گیرند. چرا که در شرکتهای تضامنی در صورت ورشکستگی شرکت مسئولیت شرکاء نامحدود و تضامنی می باشد. به همین دلیل اشخاص ثالث برای انجام دادوستد به اعتبار و دارایی شخصی شرکاء بیشتر از میزان سرمایه شرکت توجه نشان می دهند. شرکت نسبی نیز از هر جهت به جز یک ویژگی یعنی مسئولیت نسبی به جای مسئولیت نامحدود تابع مقررات شرکت تضامنی می باشد.
مهم ترین تفاوتهای شرکتهای سرمایه و شرکتهای اشخاص
مهم ترین تفاوت شرکت سرمایه با شرکت اشخاص را به شرح زیر می توان نام برد:
الف: تفاوت در مسئولیت شرکاء
ب: تمایز در شخصیت شرکای
ج: تفاوت در نقل و انتقال سهام
د: تمایز در آگاهی و دخالت در امورات شرکت
تفاوت در مسئولیت شرکاء
الف) در شرکتهای سرمایه مسئولیت سهامداران محدود به مبلغ اسمی و آورده آنهاست. و در صورت ورشکستگی شرکت به علت ناتوانی از تأدیه بدهی خود، بستانکاران یا مدیر تصفیه نمی توانند به سهامداران و یا شرکاء مراجعه و یا علیه اموال شخصی آنان اقدامی به عمل آورند. معذلک در صورتی که برخی سهامداران هنوز بخشی از سرمایه تعهد شده را به شرکت نپرداخته باشند. بستانکاران تنها تا مبلغ پرداخت نشده در شرکتهای سهامی حق رجوع به چنین سهامدارانی را دارند.
در حالی که در شرکتهای اشخاص وضع به گونه دیگری است بدین معنی که در شرکتهای تضامنی مسئولیت هر یک از شرکاء در صورت ناتوانی شرکت در پرداخت دیون نامحدود بوده و تناسبی میان میزان سرمایه شریک و دیون شرکت وجود ندارد. لذا ، یکصد هزار ریال از ده میلیون ریال سرمایه شرکت (یعنی یک شریکی ممکن است . درصد کل سرمایه را دارا باشد. لکن ناگزیر به پرداخت کل دیون شرکت، مثلاً یکصد میلیون ریال و هزار برابر سهم الشرکه وی در شرکت گردد.
در شرکت نسبی نیز شریک شرکت بدهکار در فرض بالا، مکلف به پرداخت یک میلیون ریال است. چرا که وی یک درصد کل سرمایه شرکت را مالک است. و بایستی به نسبت، یک درصد بدهی یعنی ده برابر سهم الشرکه اش در شرکت را پرداخت نماید.
تفاوت در شخصیت شرکای شرکت های سرمایه با اشخاص
ب – در شرکتهای سرمایه آنچه اصالت دارد. و در رابطه میان اشخاص ثالث با شرکت مورد توجه قرار می گیرد، سرمایه و میزان آن است. و اعتبار شرکاء و شخصیت آنان چندان اهمیتی ندارد. در حالی که در شرکتهای اشخاص، شخصیت شرکاء در درجه اول اهمیت است و اعتبار شخصی آنان بیش از میزان سرمایه شرکت در جلب اشخاص ثالث نقش بازی میکند.
تفاوت شرکت سرمایه با اشخاص
تفاوت شرکت های سرمایه و اشخاص در نقل و انتقال سهام
ج) نقل و انتقال سرمایه در شرکت سرمایه به آسانی صورت می پذیرد. و تابع تشریفات سخت و پیچیده نیست. در صورتی که در شرکتهای اشخاص برای این امر محدودیت های سختگیرانه ای پیش بینی شده است. برای مثال در شرکت سهامی واگذاری سهام با ثبت و درج مراتب انتقال در دفتر ثبت شرکت انجام می گیرد. اگر شرکت از نوع سهامی عام باشد. و در بازار بورس پذیرفته شده باشد، انتقال سهام عموماً در این بازار صورت می گیرد.
البته در نوع دوم از شرکت های سرمایه یعنی شرکت با مسئولیت محدود برای نقل و انتقال سهم الشرکه باید موافقت دارندگان سه چهارم سرمایه که اکثریت عددی را هم دارند به دست آید. به علاوه در این نوع شرکت انتقال سهم الشرکه باید با تنظیم سند رسمی سمی باشد.
با این حال و بر خلاف شرکتهای اشخاص که انتقال سهم الشركة آنها جز با موافقت تمامی شرکاء امکان پذیر نیست. در شرکت با مسئولیت محدود واگذاری سهم الشرکه نیاز به موافقت همۀ شر کا ندارد.
تفاوت در آگاهی و دخالت در امورات شرکت
د – در شرکتهای سرمایه به ویژه سهامی عام سهامداران از چند و چون اداره شرکت بی اطلاع هستند. و دخالت چندانی در این امور .ندارند.
در حالی که در شرکتهای اشخاص این نقش پررنگ و محسوس است. این امر نه تنها به دلیل خطر تحمیل دیون مازاد بر دارایی شرکت بر شرکاء است. بلکه بدان علت است که در این دسته از شرکتها شرکاء عمدتاً اعضای یک خانواده و دارای رابطه نزدیک با یکدیگر بوده و در نتیجه از فعل و انفعالات و عملیات اداری شرکت آگاهی دارند.
شرکت های عملی کدامند؟ و چه مشخصه ای دارند؟
شایان یاد آوریست که علاوه بر شرکتهای مذکور در ماده ۲۰ قانون تجارت توصیف دیگری به نام شرکت عملی در ماده ۲۲۰ قانون تجارت مورد اشاره قرار گرفته است. به موجب این ماده چنانچه شرکتی در یکی از اشکال مذکور در ماده ۲۰ مرقوم تشکیل نگردد. و مطابق مقررات مربوط به آنها فعالیت ننماید.
از جهت مسئولیت تابع مقررات شرکتهای تضامنی خواهد بود. حق آن بود تا قانون گذار شرکتهایی را که تحت عنوان شرکت تجاری و در یکی از قالبهای مذکور در ماده ۲۰ عملاً تشکیل ولی بدون ثبت به فعالیت تجاری اشتغال دارند نیز مشمول ضمانت اجرای ماده ۲۲۰ تلقی می نمود.
تفاوت شرکت سرمایه با اشخاص
