نحوه تقویم آورده غیرنقدی در شرکت ها
تقویم به وسیله خود شرکا
نحوه تقویم آورده غیرنقدی در شرکت های غیر سهامی به وسیله خود شرکا انجام می گیرد. اگرچه قانون تجارت در این خصوص صراحتی ندارد. ولی از مواد متعددی اتفاق آراء انجام گیرد. یا با اکثریت آراء؟ قابل استفاده است.
البته نحوه تقویم به وسیله شرکا مشخص نشده است که آیا باید به با توجه به اینکه تقویم آورده های غیرنقدی در حقوق همه شرکا مؤثر است. لذا اقتضای اصول حقوقی این است که همه شرکا در تقویم نقش داشته و ارزیابی آن با توافق همه شرکا انجام گیرد. در این مطلب به برخی از مواد قانونی راجع به تقویم آورده های غیر نقدی به تفکیک شرکتها اشاره می شود.
شرکت با مسئولیت محدود
۱ ماده ۹۸ ق.ت مقرر می دارد شرکا نسبت به قیمتی که در حین تشکیل شرکت برای سهم الشرکه های غیر نقدی معین شده در مقابل اشخاص ثالث مسئولیت تضامنی
دارند». از ماده فوق چند مطلب قابل استفاده می باشد.
مطلب اول – تقویم به وسیله شرکا انجام می گیرد. الزامی به مراجعه به کارشناس دادگستری وجود ندارد. البته شرکا می توانند توافق کنند. که برای تقویم به کارشناس رسمی مراجعه کنند و هر قیمتی که او تعیین نماید مورد قبول آنها باشد.
مطلب -دوم- مبنای مسئولیت تضامنی شرکا در مقابل اشخاص ثالث علی رغم اینکه شرکت با مسئولیت محدود است چیست؟ ابتدا باید اشاره شود که مسئولیت تضامنی مذکور در ماده فوق بر خلاف اصل اولیه حاکم بر شرکت با مسئولیت محدود است زیرا مطابق ۹۳ قت مسئولیت شرکا در شرکت با مسئولیت محدود محدود به آورده آنها در شرکت و بر همین اساس اشخاص ثالث حق مراجعه به شرکای شرکت را به منظور وصول مطالبات خود ندارند. برخلاف شرکتهای تضامنی که شرکا در مقابل اشخاص ثالث مسئولیت تضامنی دارند. است.
مبنای مسئولیت تضامنی شرکا در قبال تقویم آورده های غیر نقدی را باید در محدود بودن مسئولیت شرکا و اهمیت سرمایه برای اشخاص ثالث در این شرکتها جستجو کرد. زیرا اشخاص ثالث به اتکاء سرمایه شرکت معامله نموده و اگر قسمتی از سرمایه غیر نقدی باشد. به میزان تقویم شده ارزش نداشته باشد اشخاص ثالث متضرر می شوند. قانونگذار به منظور جلوگیری از ورود ضرر به اشخاص ثالث شرکا را دارای مسئولیت تضامنی دانسته است.
آورده های غیر نقدی در شرکت تضامنی
بر خلاف شرکت با مسئولیت محدود در شرکت تضامنی که شرکا مسئولیت نا محدود از نوع تضامنی دارند. به طور طبیعی سرمایه شرکت برای اشخاص ثالث از اهمیت چندانی برخوردار .نیست.
در این شرکتها به موجب ماده ۱۲۲ ق.ت آورده های غیر نقدی با تراضی تمام شر کا تقویم می شود. از آنجا که شرکای شرکت تضامنی در هر برکا حال مسئولیت تضامنی دارند.
لذا ضرورتی برای تصریح به مسئولیت تضامنی شرکا در قبال آورده های غیر نقدی وجود ندارد. و در واقع این امر نوعی تحصیل حاصل است. برخلاف شرکت با مسئولیت محدود در این شرکتها مسئولیت کیفری نیز منتفی است. زیرا همان گونه که اشاره گردید.
اشخاص ثالث نه به اعتبار سرمایه شرکت بلکه به اعتبار خود شرکا و شخصیت و اعتبار و مسئولیت تضامنی آنها با شرکت معامله میکنند. و بر همین اساس تقویم شرکا برای اشخاص ثالث از اهمیت چندانی برخوردار نبوده و تقلب در تقویم و استفاده از عملیات متقلبانه نیز چندان متصور نخواهد بود.
نکته قابل توجه این است که اگر تقویم برای اشخاص ثالث مهم نیست. پس چرا تقویم باید با رضایت تمام شرکا انجام بگیرد؟ به نظر می رسد که لزوم تراضی همه شرکا را باید در اهمیت روابط شرکا با همدیگر جستجو کرد. که چون تقویم در سهم دارنده آورده غیر نقدی از سود و زیان تأثیر مستقیم دارد.
و این امر می تواند موجب فعالیت یافتن مسئولیت تضامنی آنان گردد لذا قانونگذار لزوم تراضی همه شرکا را مقرر نموده است.
شرکت نسبی
نحوه تقویم آورده های غیر نقدی در شرکت نسبی در قانون تجارت به موجب ماده ۱۸۵ ق ت مانند شرکتهای تضامنی است که باید با تراضی همه شرکا انجام گیرد.
شرکت مختلط سهامی
نحوه تقویم آورده غیرنقدی در شرکت ها مختلط سهامی به موجب ماده ۱۷۶ ق.ت مطابق ماده ۴۱ قت می.باشد مطابق ماده ۲۱ مزبور تقویم در مجمع عمومی باید به تصویب تعهد کنندگان سهام حاضر در جلسه مجمع عمومی برسد و اگر در نوبت اول تصویب نشود در نوبت دوم مطرح میشود و اگر در این جلسه حدنصاب قانونی حاصل نشود مجمع به طور موقت تصمیم میگیرد و مطابق ماده ۴۵ باید مجمع جدیدی دعوت شود تا چنانچه تصمیمات موقت را تصویب کند تصمیمات قطعی خواهد بود سؤال مهمی که قابل طرح بوده این است که با توجه به تصویب لایحه قانونی اصلاح قسمتی از قانون تجارت ۱۳۴۷ و تغییر نحوه ی تقویم یا رجوع به کارشناس، آیا در شرکتهای مختلط سهامی امروزه تقویم باید مطابق ماده ۴۱ ق.ت انجام گیرد یا ماده ۷۶ لاق.ت؟ در پاسخ به نظر میرسد با توجه به ماده ۲۹۹ لاقت باید مطابق ماده ۳۱ ق.ت عمل نمود و به تصریح ماده ۲۹۹ ماده مزبور به قوت و اعتبار خود باقی است.
شرکت مختلط غیرسهامی
قانونگذار در مورد نحوه تقویم آورده های غیر نقدی در شرکتهای مختلط غیر سهامی هیچ حکمی مقرر نکرده است. اقتضای اصول حقوقی این است که تقویم در این شرکتها نیز با تراضی و توافق همه شرکا انجام گیرد. زیرا تقویم در حقوق همه شرکا تأثیر گذار است و نمیتوان از رأی اکثریت تبعیت نمود. مگر در مواردی که قانونگذار به صراحت آن را مقرر کرده باشد.
شرکت های تعاونی
در مورد نحوه تقویم آورده غیرنقدی در شرکت ها ی تعاونی، قانون تجارت و قانون شرکتهای تعاونی ۱۳۵۰ و قانون بخش تعاون ۱۳۷۰ ساکت است. بنابراین در سکوت قانون باید به قواعد عمومی و اصول حقوقی مراجعه نمود. که همان گونه که بیان گردید عبارت از تراضی و توافق همه شرکا در تعیین ارزش ریالی است.
۱ در لایحه جدید تجارت نحوه تقویم آورده های غیر نقدی واحد و یکسان بوده و باید از طریق مراجعه به کارشناس یا کارشناسان رسمی دادگستری انجام گیرد. چنان که مطابق بند ۷ ماده ۱۴۶ لایحه مورد نظر در اظهارنامه ثبت شرکت باید مالک آورده های غیر نقد و اوصاف و ارزش هر یک از آنها طبق نظریه کارشناس با کارشناسان رسمی دادگستری تعیین و قید گردد.
