موارد و نحوه انتشار اوراق قرضه
سابقه تاریخی انتشار اوراق قرضه
انتشار اوراق قرضه در ایران تا کنون از طرف دولت و مؤسسات وابسته به آن سابقه طولانی دارد. ولی صدور این اوراق در بخش خصوصی به علت عدم نیاز به سرمایه های عظیم برای واحدهای تولید، متداول نشده است.
در مورد انتشار اوراق قرضه به وسیلۀ دولت میتوان قانون سال ۱۳۴۱ راجع به انتشار اسناد خزانه را نام برد. که به وزارت دارایی اجازه داده شد. تا اسناد خزانه ۶ ماهه و یک ساله با بهره ۶ درصد در سال انتشار دهد ، و در سنوات بعد نیز، قانون انتشار اسناد خزانه به تصویب مجلسین رسید. ولی این اوراق، به طور اجباری به شرکتهای بیمه و مقاطعه کاران و صندوقهای بازنشستگی فروخته می شود.
قانون انتشار اوراق قرضه
قانون دیگری نیز در مهرماه ۱۳۴۸ در مورد انتشار اوراق قرضه و اسناد خزانه با نظر شورای پول و اعتبار به تصویب رسید. و با نظر بانک مرکزی اوراق یک ساله و دو ساله با بهره هشت و یک چهارم درصد و ۹ درصد در سال قابل پرداخت در هر ۶ ماه انتشار یافت.
و همچنین تا اواخر سال ۱۳۴۹ اوراق قرضه – سه ساله جایگزین اوراق یک ساله گردید. و در این قانون فروش قسمتی از اوراق قرضه به شرکتها و مؤسسات مندرج در فوق اجباری شد. ضمناً انتشار اسناد خزانه بر اساس قانون جدید در سال ۱۳۵۲ به علت عدم نیاز به وجوه آنها متوقف گردید.
صدور اوراق قرض شرکتهای سهامی
با اینکه صدور اوراق قرضه در بخش خصوصی متداول نشده، ولی ترتیبات قانونی آن در مواد ۵۱ الی ۷۱ل…ق.ت پیش بینی شده است.
معمولاً شرکتهای سهامی در موارد زیر مبادرت به صدور اوراق قرضه می نمایند:
اولاً – شرکتهای بزرگ که برای توسعه فعالیتهای تولیدی و اقتصادی خود نیاز به سرمایه های هنگفتی دارند، در صورتی که وضع شرکت موفقیت آمیز نباشد و نیز بخواهد از طریق انتشار سهام افزایش سرمایه بدهد احتمال دارد. که سهام مزبور از طرف مردم ، به علت رضایت بخش نبودن وضع مالی شرکت خریداری نشود.
در چنین حالتی شرکت سهامی فقط میتواند با توسل به صدور اوراق قرضه احتیاجات خود را برای توسعه تأسیسات و فعالیتهای مربوطه برطرف نماید.
موارد و نحوه انتشار اوراق قرضه
موارد انتشار اوراق قرضه
معمولاً شرکتهای سهامی در موارد زیر مبادرت به صدور اوراق قرضه می نمایند:
اولاً – شرکتهای بزرگ که برای توسعه فعالیتهای تولیدی و اقتصادی خود نیاز به سرمایه های هنگفتی دارند، در صورتی که وضع شرکت موفقیت آمیز نباشد و نیز بخواهد. از طریق انتشار سهام افزایش سرمایه بدهد احتمال دارد.
که سهام مزبور از طرف مردم ، به علت رضایت بخش نبودن وضع مالی شرکت خریداری نشود، در چنین حالتی شرکت سهامی فقط میتواند با توسل به صدور اوراق قرضه احتیاجات خود را برای توسعه تأسیسات و فعالیتهای مربوطه برطرف نماید.
موارد و نحوه انتشار اوراق قرضه
ثانياً – انتشار اوراق قرضه هزینه کمتری نسبت به انتشار سهامدارد زیرا مخارج انتشار اوراق مزبور جزو هزینههای شرکت محسوب شده ، و از پرداخت مالیات معاف میباشد. از طرف دیگر بهرۀ پرداختی به اوراق قرضه کمتر از سودی است .که شرکت از گردش سرمایه های جمع آوری شده به دست می آورد.
ثالثاً – گاهی شرکت تمایل ندارد. که با صدور سهام جدید در ترکیب مجمع عمومی خود تغییراتی بدهد. نظر به این که صاحبان اوراق قرضه بستانکار شرکت محسوب شده و نمی توانند برخلاف سهامداران از حقوق ناشی از سهم از قبیل حق شرکت در مجامع عمومی شرکت ، و حق رأی و غیره منتفع گردند، لذا در اجرای سیاست مزبور شرکت، به جای انتشار سهام جدید اقدام به صدور اوراق قرضه مینمایند.
روش انتشار اوراق قرضه
-کلیات
انتشار اوراق قرضه وقتی امکان پذیر است. که شرکت سهامی عام کلیه سرمایه ثبت شده خود را تأدیه نموده و دو سال تمام از تاریخ ثبت شرکت گذشته باشد. ضمناً، تر از نامه های سالیانه مربوط به دو سال گذشته نیز به تصویب مجمع عمومی رسیده باشد.
ممکن است. انتشار اوراق قرضه در اساسنامه شرکت در بدو تأسیس پیش بینی شده باشد، در غیر این صورت مجمع عمومی فوق العاده سهامداران بنا به پیشنهاد هیأت مدیره شرکت، انتشار اوراق قرضه را تصویب نموده شرایط آن را نیز تعیین میکند.
اجازه انتشار اوراق قرضه به هیات مدیره
از طرف دیگر اساسنامه و یا مجمع عمومی فوق العاده صاحبان سهام میتواند به هیأت مدیره مذکور اجازه انتشار یک یا چند بار اوراق قرضه را بدهد، مشروط بر اینکه هیأت مدیره طی مدت زمانی که از دو سال تجاوز نکند. مبادرت به انتشار اوراق قرضه بنماید.
همان طوری که در مورد سهام اشاره شد. مبلغ اسمی اوراق قرضه ( در هر بار انتشار) و همچنین قطعات اوراق قرضه در صورت تجزیه باید متساوی باشد. بنابراین شرکت نمیتواند در هر فقره انتشار، اوراق قرضه با ارزش اسمی متفاوت ، ایجاد نماید. ( مواد ۵۵ و ۵۶ ل.ل.ق.ت)
