مسئولیت جزائی اعضای هیات مدیره
مجرمین یقه سفید یعنی چه؟
جرائمی که مدیران شرکتها انجام میدهند. به دلیل شخصیت فردی این اشخاص با جرائم افراد عادی متفاوت است. به همین دلیل مدیران خاطی و متخلف را در زمره مجرمین یقه سفید قرار می.دهند.
از خصوصیات جرائم یقه سفیدها پیچیدگی خاص این جرائم است. که به قولی تکنیکی می.باشند. زیرا مرتکبین آنها حائز خبرویت خاص هستند. به عبارت دیگر در ارتکاب این نوع بزه اطلاعات نظری و شغلی مورد استفاده قرار می گیرد. که در نتیجه آن مقاصد مجرمانه مرتکبین با تبانی با یکدیگر، به راحتی پوشش داده میشود.
لذا مرتکبین این جرائم اشخاص متخصص و کاردان، مانند مدیران شرکت ها هستند. دلیل اطلاق اشخاص یقه سفید به آنان به خاطر نفوذ و موقعیت اجتماعی متمایز آنها در جامعه می،باشد. کما اینکه دانش و خبرویت را نیز پشتوانه خود دارند آن زمان که مدیران شرکت این جرائم را برای منفعت شرکت انجام میدهند. به آن شرکتها عبارتست از اعمال مجرمانهای اعم از فعل یا ترک فعل که ناشی از قصد عنوان جرم شرکتی داده می.شود. در تعریف جرم شرکتی مثلا کارمر میگوید که جرائم عمدی یا غیر عمدی است. که توسط افرادی که جایگاههای ساختاری در داخل تشکیلات به عنوان مدیران شرکت ،دارند ارتکاب مییابد. این تصمیمات از این حیث که مبنای تشکیلاتی دارند. طبق اهداف عملیاتی که مهمترین آنها سود است. نیز وفق اقدامات استاندارد عملیاتی و معیارهای فرهنگی آن تشکیلات ،هستند سازمانی و تشکیلاتی میباشند. به قصد منفعت رسانی به شرکت صورت میگیرد.
همچنین از ویژگیهای جرایم شرکتی که ممکن است توسط مدیران ارتکاب یابد تأثیر خطیر آن بر جامعه میباشد. به این مفهوم که موجب تزلزل اعتماد و اطمینان بین مردم و بازرگانان و تشویش در بازار و سرمایه گذاری میشود. آثار و خیمی در داخل کشور ایجاد میکنند.
لذا ارتکاب این جرائم ممکن است منجر به ورود لطمه به مصالح مالی کشور و منافع عمومی مردم و موجب ایجاد رقابت نامشروع گردد. به همین جهت در هر کشوری مقررات جزایی مالی و تجاری در این باره وضع میگردد.
تا اولاً مصالح حکومت و دولت حفظ شود؛
ثانیاً از فعالیتهای تجاری و ثبات بازار حمایت به عمل آید.
اما بر اساس مقررات کشور ما چنانچه اعضای هیات مدیره عملی انجام دهند. که قانون جزا با مقررات مربوط به شرکتها یا هر قانون دیگر برای آن مجازات تعیین کرده باشند. مسئولیت کیفری پیدا می.کنند. امثله این نوع مسئولیت در بخش یازدهم لایحه قانونی آمده است. که در اینجا متعرض برخی از مهمترین آنها میشویم.
جرم عدم مطالبه بخش تأدیه نشده مبلغ اسمی سهام
رئیس و اعضاء هیئت مدیره هر شرکت سهامی در صورتی که ظرف مهلت مقرر قانونی قسمت پرداخت نشده مبلغ اسمی سهام شرکت را مطالبه نکنند و یا دو ماه قبل از پایان مهلت مذکور مجمع فوق العاده را جهت تقلیل سرمایه شرکت تا میزان مبلغ پرداخت شده دعوت ،ننمایند. به حبس تادیبی از دو ماه تا ششماه یا به جزای نقدی از سی هزار تا سیصد هزار ریال یا بهر دو مجازات محکوم خواهند شد.
به مقاله مسئولیت شرکت در قبال اقدامات اعضای هیات مدیره جهت مطالعه وارد شوید.
عدم دعوت مجمع عمومی تنظیم و تسلیم به موقع
بر اساس ماده ۲۵۴ لایحه قانونی رئیس و اعضاء هیئت مدیره شرکت سهامی که حداکثر تا ۶ ماه پس از پایان هر سال مالی مجمع عمومی عادی صاحبان سهام را دعوت نکنند. به حبس از دو تا ششماه یا به جزای نقدی از بیست هزار تا دویست هزار ریال با بهر دو مجازات محکوم خواهند شد.
عدم تنظیم و تسلیم به موقع صورت ،دارائی ترازنامه
عدم تنظیم و تسلیم به موقع صورت ،دارائی ترازنامه حساب عملکرد و حساب سود و زیان ،شرکت و گزارش مربوط به فعالیت و وضع عمومی شرکت
ماده ۲۳۲ لایحه قانونی اشعار میدارد: که هیئت مدیره شرکت باید پس از انقضای سال مالی صورت دارانی و دیون شرکت را در پایان سال و همچنین ترازنامه و حساب عملکرد و حساب سود و زیان شرکت را به ضمیمه گزارشی درباره فعالیت و وضع عمومی شرکت طی سال مالی مزبور تنظیم .کند. استاد مذکور در این ماده باید اقلا بیست روز قبل از تاریخ مجمع عمومی عادی سالانه در اختیار بازرسان گذاشته شود.
عدم تنظیم صورت اسامی حاضرین در مجمع عمومی
مطابق ماده ۹۹ لایحه قانونی باید از حاضرین در مجمع عمومی سهامداران صورتی ترتیب داده شود. که در آن هویت و اقامتگاه و تعداد سهام و تعداد آراء هر یک از حاضرین قید و به امضاء آنان برسد. در صورتی که رئیس و اعضاء هیئت مدیره شرکت سهامی این صورت را تنظیم نکنند. به جزای نقدی از بیست هزار تا دویست هزار ریال محکوم خواهند شد.
تقسیم منافع موهوم و مخفی کردن وضعیت واقعی شرکت با انتشار ترازنامه
رئیس و اعضاء هیئت مدیره و مدیر عامل شرکت سهامی که بدون صورت دارانی و ترازنامه یا به استناد صورت دارائی و ترازنامه مزور منافع موهومی را بین صاحبان سهام تقسیم کرده باشند. با مبادرت به ارائه با انتشار ترازنامه غیر واقع به منظور پنهان داشتن وضعیت واقعی شرکت به صاحبان سهام کنند. به حبس تادیبی از یکسال تا سه سال محکوم خواهند شد.
سوء استفاده از اموال با اعتبارات شرکت
رئیس و اعضاء هیئت مدیره و مدیر عامل شرکت که اموال با اعتبارات شرکت را برخلاف منافع شرکت برای مقاصد شخصی یا برای شرکت یا موسسه دیگری که خود بطور مستقیم یا غیر مستقیم در آن ذینفع میباشند. مورد استفاده قرار دهند به حبس تادیبی از یکسال تاسه سال محکوم خواهند شد.
سوء استفاده از اختیارات
رئیس و اعضاء هیئت مدیره و مدیر عامل شرکت که با سوءنیت از اختیارات خود بر خلاف منافع شرکت برای مقاصد شخصی یا بخاطر شرکت یا موسسه دیگری که خود بطور مستقیم یا غیر مستقیم در آن ذینفع می باشند. استفاده کنند، به حبس تادیبی از یکسال تا سه سال محکوم خواهند شد.
مقاله مسئولیت مشترک اعضای هیات مدیره جهت مطالعه و کسب اطلاعات بیشتر مراجعه کنید.
عدم دعوت بازرسان و با اخلال در انجام وظیفه آنان
بر اساس ماده ۲۵۹ لایحه قانونی رئیس و اعضای هیئت مدیره شرکت که متعمدا مجمع عمومی صاحبان سهام را در هر موقع که انتخاب بازرسان شرکت باید انجام پذیرد. به این منظور دعوت ننمایند. یا بازرسان شرکت را به مجامع عمومی صاحبان سهام دعوت نکنند. به حبس از دو تا ششماه یا حرای نقدی از بیست هزار تا دویست هزار ریال یا بهر دو مجازات محکوم خواهند شد.
کما اینکه اگر عامدا مانع یا محل انجام وظایف بازرسان شرکت بشوند. یا اسناد و مدارکی را که برای انجام وظایف آنها لازم است در اختیار بازرسان قرار ندهند. به حبس تادیبی از سه ماه تا دو سال یا بحزای نقدی از بیست هزار ریال تا دویست هزار ریال یا به هر دو مجازات محکوم خواهند شد.
صدور سهام جدید به شیوه غیر قانونی
رئیس و اعضاء هیئت مدیره و مدیر عامل هر شرکت سهامی که قبل از به ثبت رسیدن افزایش سرمایه یا در صورتی که ثبت افزایش سرمایه مزورانه یا بدون رعایت تشریفات لازم انجام گرفته باشد. سهام یا قطعات سهام جدید صادر و منتشر کنند. به جزای نقدی از ده هزار ریال تا یکصد هزار ریال محکوم خواهند شد. درصورتی که قبل از پرداخت تمامی مبلغ اسمی سهام سابق مبادرت بصدور و انتشار سهام جدید یا قطعات سهام جدید بنماید. به حبس تادیبی از دو ماه تا ششماه و به جزای نقدی از بیست هزار تا دویست هزار ریال محکوم خواهند شد.
افزایش سرمایه بدون رعایت حق تقدم سهامداران قبلی
رئیس و اعضاء هیئت مدیره و مدیر عامل هر شرکت سهامی که در موقع افرایش سرمایه شرکت به استثنای مواردی که در قانون پیش بینی شده حق تقدم صاحبان سهام را نسبت به پذیره نویسی و خرید سهام جدید رعایت نکنند. یا مهلتی را که جهت پذیره نویسی سهام جدید باید در نظر گرفته شود به صاحبان سهام ندهند، به جزای نقدی از بیست هزار تا دویست هزار ریال محکوم خواهند شد.
همچنین اگر عالما برای سلب حق تقدم از صاحبان سهام نسبت به پذیره نویسی سهام جدید به مجمع عمومی اطلاعات نادرست بدهند. یا اطلاعات نادرست را تصدیق کنند. به حبس از ششماه تا سه سال یا به جزای نقدی از یکصد هزار ریال تا یک میلیون ریال یا بهر دو مجازات محکوم خواهند.
جرائم مربوط به کاهش سرمایه
طبق ماده ۲۶۴ لایحه قانونی رئیس و اعضاء هیئت مدیره هر شرکت سهامی که در مورد کاهش سرمایه عالما مقررات زیر را رعایت نکنند. به جزای نقدی از بیست هزار ریال تا دوست هزار ریال محکوم خواهند شد.
۱- در صورت عدم رعایت تساوی حقوق صاحبان سهام .
۲- در صورتی که پیشنهاد راجع به کاهش سرمایه حداقل چهل و پنج روز قبل از تشکیل مجمع عمومی فوق العاده به بازرس شرکت تسلیم نشده باشد.
در صورتی که تصمیم مجمع عمومی دائر بر تصویب کاهش سرمایه و مهلت و شرائط آن در روزنامه رسمی و روزنامه کثیرالانتشاری که اعلانات مربوط به شرکت در آن نشر می گردد آگهی نشده باشد.
عدم دعوت مجمع عمومی به دلیل از بین رفتن بیش از نصف سرمایه شرکت
رئیس و اعضاء هیئت مدیره هر شرکت سهامی که در صورت از میان رفتن بیش از نصف سرمایه شرکت بر اثر زبانهای وارده حداکثر تا دو ماه مجمع عمومی فوق العاده صاحبان سهام را دعوت ننمایند. تا موضوع انحلال یا بقاء شرکت مورد شور و رای واقع شود. حداکثر تا یکماه نسبت به ثبت و آگهی تصمیم مجمع مذکور اقدام ننمایند. به حبس از دو ماه تا ششماه یا به جزای نقدی از ده هزار ریال تا یکصد هزار ریال یا به هردو مجازات محکوم خواهند شد.
