وظایف و اختیارات مدیر تصفیه در قانون تجارت
مدیر یا مدیران تصفیه درقانون تجارت
امر تصفیه با مدیران شرکت است مگر آنکه اساسنامه شرکت یا مجمع عمومی فوق‌العاده‌ای که رأی به انحلال می‌دهد. ترتیب دیگری مقرر داشته باشد.
در صورتی که به هر علت مدیر تصفیه تعیین نشده باشد، با تعیین شده؛ ولی به وظایف خود عمل نکند. هر ذی‌نفع حق دارد تعیین مدیر تصفیه را از دادگاه بخواهد. در مواردی نیز که انحلال شرکت به موجب حکم دادگاه صورت می‌گیرد. مدیر تصفیه را دادگاه ضمن صدور حکم انحلال شرکت تعیین خواهد نمود (مواد ۲۰۴ و ۲۰۵ ل.ا. قانون تجارت)
طبق ماده ۲۷۵ ل.ا. قانون تجارت، در هر مورد که بر اثر انحلال یا بطلان شرکت، مدیر تصفیه، باید از طرف دادگاه تعیین شود. و مدیر یا مدیران تصفیه‌ای که توسط دادگاه تعیین شده‌اند. حاضر به قبول سمت مدیریت تصفیه نباشند، دادگاه امر تصفیه را به اداره تصفیه امور ورشکستگی حوزه خود ارجاع می‌نماید.
تعیین حق‌الزحمه مدیر یا مدیران تصفیه‌ای که توسط دادگاه تعیین می‌شود، به عهده دادگاه است.
طبق: ماده ۲۰۷ ل.ا. قانون تجارت، نشانی مدیر یا مدیران تصفیه، همان نشانی مرکز اصلی شرکت خواهد بود. مگر آنکه به موجب تصمیم مجمع عمومی فوق‌العاده با حکم دادگاه نشانی دیگری تعیین شده باشد.
وظایف و اختیارات مدیر تصفیه در قانون تجارت
مقاله انحلال و تصفیه در شرکتهای سهامی همسو و مرتبط با این مطلب می باشد. پیشنهاد می کنم در خصوص افزایش اطلاعات تصفیه و انحلال شرکت آن را مطالعه کنید.
وظایف مدیر یا مدیران تصفیه
از تاریخ تعیین مدیر یا مدیران تصفیه اختیارات مدیران شرکت خاتمه‌یافته و تصفیه شرکت شروع می‌شود. مدیران تصفیه باید کلیه اموال و دفاتر و اوراق و اسناد مربوط به شرکت را تحویل گرفته بلافاصله امر تصفیه شرکت را عهده‌دار شوند.
مدیران تصفیه، نماینده شرکت در حال تصفیه بوده و کلیه اختیارات لازم را جهت امر تصفیه حتی از طریق طرح دعوی و ارجاع به داوری و حق سازش دارا می‌باشند. و می‌توانند برای طرح دعاوی و دفاع از دعاوی وکیل تعیین نمایند. محدودکردن اختیارات مدیران تصفیه باطل و کان لم یکن است (مواد ۲۱۱ و ۲۱۲ ل.ا. قانون تجارت).
طبق ماده ۲۰۸ ل.ا. قانون تجارت، تا خاتمه امر تصفیه، شخصیت حقوقی شرکت جهت انجام امور مربوط به تصفیه باقی خواهد ماند. و مدیران تصفیه موظف به خاتمه دادن کارهای جاری و اجرای تعهدات و وصول مطالبات و تقسیم دارایی شرکت می‌باشند. و هرگاه برای اجرای تعهدات شرکت معاملات جدیدی لازم شود مدیران تصفیه انجام خواهند داد.
مقاله مراحل ثبت انحلال و تصفیه شرکت مرتبط با این مطلب می باشد.
اختیارات و وظایف مدیران تصفيه
با تصمیم مجمع عمومی فوق العاده یا صدور حکم دادگاه و ورود شرکت به روند تصفیه، کار کرد و اختیارات و وظایف همه ارگانهای دست اندر کار از جمله مدیران تصفیه محدود به عملیات تصفیه خواهد بود.
این تحول در ماده ۲۱۲ قانون اصلاح قسمتی از قانون تجارت ۱۳۴۷ با اشاره به قاعده اختیارات مدیران تصفیه در چارچوب امر تصفیه و بی اعتبار تلقی نمودن محدودیت بر اختیارات ایشان به شرح زیر بیان شده است.
انتخاب وکیل در طرح دعاوی توسط مدیران تصفیه
مدیران تصفیه نماینده شرکت در حال تصفیه بوده و کلیه اختیارات لازم را جهت امر تصفیه حتی از طریق طرح دعوی و ارجاع به داوری و حق سازش دارا می باشند. و می توانند برای طرح دعاوی و دفاع از دعاوی وکیل تعیین نمایند. محدود کردن اختیارات مدیران تصفیه باطل و کان لم یکن است.
آیا می توان اختیارات مدیران تصفیه را محدود کرد؟
در مقرره بالا، به روشنی اختیارات مدیران تصفیه تنها در جهت امر تصفیه پیش بینی تصفیه باشد، ممکن است بی اعتبار تلقی گردد. نکته قابل توجه در این ماده در مقایسه با شده و در نتیجه انجام هر عمل حقوقی از سوی آنان که خارج از چارچوب عملیات مادۀ ۱۱۸ که ناظر بر اختیارات مدیران در دورۀ فعالیت شرکت می باشد.
آن است که در ماده ۲۱۲ محدود کردن اختیارات مدیران تصفیه به طور کلی در برابر هر شخص باطل دانسته شده است. در صورتیکه در ماده ۱۱۸ چنین محدودیتی تنها در برابر اشخاص ثالث باطل و كان لم یکن تلقی گردیده است.
وظایف مدیر تصفیه
وظایف مدیر تصفیه نیز در مقررات پراکنده لایحه به چشم می خورد. که به شرح زیر قابل شناسایی است.
تحویل گرفتن اسناد و دفاتر و نیز اموال و دارایی های شرکت
۱- 1- نخستین اقدامات مدیران تصفیه، تحویل گرفتن اسناد و دفاتر و نیز اموال و دارایی های شرکت است. این تکلیف در مادۀ ۲۱۱ قانون اصلاح قسمتی از قانون تجارت ۱۳۴۷به شرح زیر آمده است:
از تاریخ تعیین مدیر یا مدیران تصفيه …… مدیران تصفیه باید کلیه اموال و دفاتر و اوراق و اسناد مربوط به شرکت را تحویل گرفته بلافاصله امر تصفیه شرکت را عهده دار شوند.
اختیار دعوت مجمع عمومی عادی توسط مدیران تصفیه
2- وظیفۀ دیگر مدیران تصفیه در مادۀ ۲۱۷ مقرر شده که مطابق آن تا زمانی که کار تصفیه پایان نیافته است. مدیران تصفیه باید همه ساله مجمع عمومی عادی صاحبان سهام شرکت را با رعایت شرایط و تشریفاتی که در قانون و اساسنامه پیش بینی شده است.
دعوت کرده صورت دارایی منقول و غیر منقول و ترازنامه و حساب سود و زیان عملیات خود را به ضمیمه گزارشی حاکی از اعمالی که تا آن موقع انجام داده اند به مجمع عمومی مذکور تسلیم کنند».
قانون در مورد خودداری مدیران تصفیه از دعوت مجمع چه می گوید؟
در صورت خودداری مدیران تصفیه از دعوت مجمع ،مزبور این تکلیف بر عهده ناظر اختلاف و تشخیص . عمومی است. در صورتی که ناظر نیز به تکلیف خود عمل نکند. یا ناظر پیش بینی یا تعیین نشده باشد. دادگاه به تقاضای هر ذی نفع حکم به تشکیل مجمع عمومی خواهد داد.
تصفيه تسویه دیون و بستانکاری ها
3- شاید مهمترین کار کرد مدیران ،تصفيه تسویه دیون و بستانکاری ها باشد. اقدام به دریافت بستانکاری ها پرداخت بدهی ها و گردآوردن وجوه حاصل از فروش دارایی های شرکت در راستای تصدی کار تصفیه است. مدیران تصفیه به محض انتخاب شدن باید بلافاصله امر تصفیه شرکت را عهده دار شونده و کلیه اختیارات لازم را جهت امر ،تصفیه در همین راستا دارا هستند.
وظیفه اجرای تعهدات و وصول مطالبات و تقسیم دارایی شرکت
بخش دوم ماده ۲۰۸ قانون اصلاح قسمتی از قانون تجارت ۱۳۴۷ به صورت کلی به اجزای اصلی این چهره از کارکرد مدیران تصفیه اشاره کرده است … مدیران تصفیه موظف به خاتمه دادن کارهای جاری و اجرای تعهدات و وصول مطالبات و تقسیم دارایی شرکت می باشند. و هرگاه برای اجرای تعهدات شرکت معاملات جدیدی لازم شود. مدیران تصفیه انجام خواهند داد.
روزنامه کثیر الانتشار شرکت برای اطلاع سهامداران
۴- در صورتی که مدیران تصفیه مکلف به دعوت از مجمع عمومی و تقدیم گزارش خود به آن باشند. و در راستای اجرای این تکلیف مبادرت به دعوت از مجامع نمایند. و پس از دوبار دعوت با رعایت مقررات ،قانونی مجمع عمومی تشکیل نگردد. و یا تشکیل شود لكن نتواند تصمیم بگیرد.
باید گزارش کار خود و صورتحساب ها و ترازنامه شرکت را در روزنامه کثیر الانتشار شرکت جهت اطلاع سهامداران آگهی کنند.
شروع تصفیه و دعوت بستانکاران
۵- مدیران تصفیه پیش از انجام هرگونه اقدامی برای تقسیم دارایی شرکت میان سهامداران خواه در مدت تصفیه باشد. یا پس از آن باید شروع تصفیه و دعوت بستانکاران را قبلاً سه نوبت و هر نوبت به فاصله یک ماه در روزنامه رسمی و روزنامه کثیر الانتشاری که آگهی های مربوط به شرکت در آن درج می گردد، آگهی نمایند. و باید لااقل شش ماه از تاریخ انتشار اولین آگهی نیز گذشته باشد.
تخلف از حکم بالا مدیران تصفیه را مسئول خسارت بستانکارانی قرار خواهد داد که طلب خود را دریافت نکرده اند.
اعلان پایان کار تصفیه به مرجع ثبت شرکتها
6- اعلان پایان کار تصفیه به مرجع ثبت شرکتها وظیفۀ دیگر مدیران تصفیه به شمار می رود. این تکلیف در ماده ۲۲۷ بدین شرح آمده است:
مدیران تصفیه مکلفند ظرف یک ماه پس از ختم تصفیه مراتب را به مرجع ثبت شرکتها اعلام دارند. تا به ثبت رسیده و در روزنامه ر روزنامه کثیر الانتشاری که اطلاعیه ها و آگهی های مربوط به شرکت در رسمی و آن درج می گردد، آگهی شود. و نام شرکت از دفتر ثبت شرکت ها و دفتر ثبت تجارتی حذف گردد.
انتقال وجوه باقی مانده در حساب مخصوصی نزد یکی از بانک های ایران
7- مدیران تصفیه به موجب ماده ۲۲۸ قانون اصلاح قسمتی از قانون تجارت ۱۳۴۷ مکلف اند پس از اعلام پایان کار ،تصفیه وجوهی را که باقی مانده است. در حساب مخصوصی نزد یکی از بانک های ایران تودیع و صورت اسامی بستانکاران و صاحبان سهامی را که حقوق خود را استیفا نکرده اند. نیز به آن بانک تسلیم و مراتب را طی آگهی مذکور در همان ماده به اطلاع اشخاص ذی نفع برسانند. تا برای گرفتن طلب خود به بانک مراجعه کنند.
تحویل دفاتر، اسناد و مدارک شرکت تصفیه شده به مرجع ثبت شرکت ها
8- افزون بر تکالیف بالا، مدیران تصفیه باید همزمان با اعلام ختم تصفیه به مرجع ثبت شرکتها، دفاتر و سایر اسناد و مدارک شرکت تصفیه شده را به آن مرجع تحویل دهند. تا نگهداری شده و برای مراجعۀ اشخاص ذی نفع آماده باشد.
مدت اعتبار مدیر تصفیه
مدت اعتبار تصدی به سمت مدیریت تصفیه حداکثر دو سال می باشد. اگر تا پایان این دو سال تصفیه انجام نشده باشد، مدیر تصفیه باید با ذکر دلایل و جهات عدم تصفیه و زمان پیشنهادی خود را به مجمع عمومی فوق العاده اعلام نماید. در صورتی که این افراد از سوی دادگاه انتخاب شده باشند، می بایست موارد مذکور را به اطلاع این مرجع رسانند.
استعفای مدیر تصفیه
استعفا بر اساس ماده ۳۳۰ لایحه، مدیر تصفیه که تصمیم بر استعفا دارد. باید مجمع عمومی عادی را دعوت نماید. استعفای مدیر تصفیه زمانی معتبر خواهد بود. که جانشین ایشان انتخاب شود. جانشین او ثبت و آگهی شود. اگر جانشین تعیین نگردد. یا جانشین آگهی نشده باشد. استعفای مدیر تصفیه اثر قانونی ندارد.
مجازات مدیر تصفیه
بر اساس ماده 268 می توان گفت که: مدیر یا مدیران تصفیه هر شرکت سهامی که عالماً مرتکب جرائم ذیل شوند. به حبس تأدیبی از دو ماه تا شش ماه یا به جزای نقدی از 2 هزار تا 20 هزار تومان یا به هر دو مجازات محکوم خواهند شد.
