ارگان های نظارت کننده بر شرکت سهامی

ارگان های نظارت کننده بر شرکت سهامی

نظارت مؤثر و دقیق بر فعالیت ارگانهای شرکت سهامی

نظارت مؤثر و دقیق بر فعالیت ارگانهای شرکت سهامی از اهم مسائل محسوب میشود. نظارت ممکن است درونی یا خارجی باشد نظارت درونی یا داخلی عبارت از مجموعه ای از شیوه ها و ابزارهایی است. که در درون ارگان مدیریتی بکار گرفته می شود. تا دقت و صحت اطلاعات اداری و مالی گزارشهای مختلف و نیز درستی وضع و اعمال سیاست اداری و مدیریتی تأکید و پاسداری شود.

کنترل درونی، همان خویش نظارتی” شرکت

این کنترل درونی، همان خویش نظارتی” شرکت (self monitoring) محسوب میگردد. زیرا شرکت خود ناظر و مراقب خود است. اقدام به تصحیح اشتباهاتی که رخ داده است می.کند. شاید هدف اصلی از این نظارت محافظت از منافع شرکت و سهامداران باشد.

پنج هدف در نظارت درونی

لکن عموماً پنج هدف در نظارت درونی دنبال میشود:

  – ارتقای فعالیتها و اقدامات

  – بالا بردن کیفیت اطلاعات مربوط به امور مالی و حسابداری

• محافظت از اموال
• رعایت قوانین و مقررات
• حمایت از ذمه مالی شرکت

نقش ناظر اصلی در نظارت درونی شرکتهای سهامی را بازرسان شرکت اعمال می کنند. که بعداً به آن خواهیم پرداخت.

نظارت خارجی بر شرکتها

در مقابل نظارت درونی نظارت خارجی بر شرکتها وجود دارد. که به دلیل نواقصی که در نظارت درونی وجود دارد. بر شرکتهای سهامی بویژه شرکتهای سهامی عام اعمال می شود. این نوع نظارت با تعیین حسابرس رسمی خارج از شرکت صورت میگیرد.

لکن در برخی کشورها ادارات و ارگانهای دولتی وجود دارند. که متولی نظارت بر شرکتها می باشند. که معمولاً وزارت دارایی نقش چشم گیری در این زمینه دارد. اما در کشور ما نیز نظارت درونی و خارجی بر شرکتهای سهامی اعمال می شود.

هیات مدیره شرکت سهامی اقدام به اعمال و فعالیتهایی میکند که در راستای اهداف شرکت می باشند در انجام این اقدامات ملتزم به رعایت مقررات قانونی و احکام اساسنامه و نیز مصوبات مجامع عمومی میباشد.

وظیفه نظارت بر عملکرد هیات مدیره

وظیفه نظارت بر عملکرد هیئت مدیره را بازرسان به عنوان رکن نظارتی شرکت سهامی بر عهده دارند. علاوه بر ،بازرسان قانون نظارت بر امور مالی شرکت سهامی را در موارد خاصی بر عهده حسابدار گذاشته است. البته ناگفته نماند که در کنار دو اهرم نظارتی قانون برای هر یک از سهامداران نیز نوعی حق نظارت قائل شده است.

در مبحث اول بازرسان در مبحث دوم حسابدار شرکت و در مبحث آخر نیز نظارت و مراقبت سهامداران بر فعالیت مدیران شرکت مورد مطالعه و بررسی قرار خواهند گرفت.

بازرسان شرکتهای سهامی

اکثر کشورها در مقررات مربوط به شرکتهای تجارتی پیش بینی بازرسی از شرکت سهامی و تعیین حسابداران حرفه ای را کرده اند هدف از بازرسی و تعیین بازرس این است. که ضمن بررسی وضعیت شرکت با بررسی حسابها دفاتر مستندات شرکت و حسابهای بانکی آن اعداد و ارقامی که در خصوص بود و زبان ذکر شده تبیین کنند. بدین وسیله نوعی نظارت بر فعالیت هیئت مدیره شرکت را امکان پذیر نموده اند.

در کشور ما نیز قانونگذار در خصوص یکی از انواع شرکتهای سهامی تعیین حسابدار رسمی را تکلیف کرده و زمینه این نظارت را در کنار اهرامهای نظارتی دیگر فراهم آورده است.

ارگان های نظارت کننده بر شرکت سهامی

حسابداران شرکتهای سهامی

اعمال نظارت بر امور شرکتهای سهامی صرفاً توسط بازرسان که رکن نظارتی این شرکت ها تلقی میکردند. صورت نمیگیرد. بلکه به حکم قانون در مواردی خاص پای حسابدار رسمی به عنوان یک ناظر نیز در این شرکتها به میان کشیده میشود.

حسابدار رسمی شرکتهای سهامی عام

شرکتهای سهامی عام مکلف به استفاده از حسابدار رسمی در وضعیتهای خاصی هستند. کما اینکه این تکلیف ممکن است. برای شرکتهای سهامی خاص نیز در مواردی که قانونگذار بیان کرده پیش آید.

حسابداری که در لایحه قانونی ذکر شده است با بازرس اینگونه شرکتها تفاوت دارد. زیرا قبلاً اشاره شد. که تحت یک قاعده کلی نمی شود. شخصی را به عنوان بازرس شرکت برای سال مالی ای که پایان پذیرفته، تعیین کرد.

مقررات قانونی بازرس در ارائه گزارش

طبق مقررات قانونی بازرس گزارش خود را در انتهای سال مالی ای که برگزیده شده تسليم مجمع عمومی می.کند. در حالی که حسابدار مورد نظر قانونگذار شخصی است. که در مورد تهیه حسابهای سود و زیان و ترازنامه شرکت که توسط هیئت مدیره ارائه شده است. گزارش تهیه می.کند.

لذا وی از اول سال مالی به عنوان بازرس شرکت تعیین نمی گردد. مضافاً اینکه تبصره های مواد ۱۴۴ و ۲۴۲ لایحه قانونی آشکارا این تمایز را نشان میدهند.

نظارت سهامدار از طریق مجمع عمومی

مجمع عمومی سهامداران یک بدنه و پیکره عمومی است که متشکل از سهامداران بدون در نظر گرفتن میزان سهمی که دارند میباشد. این مجمع بالاترین ارگان در شرکت سهامی است. که ارگانهای دیگر از آن ریشه میگیرند.

سهامدار در داخل مجمع عمومی قادر خواهد شد. که حق نظارت خویش را بر شرکت بطور عملی با کنترل مدیران شرکت و تأیید اقدامات هیئت مدیره که در قالب محدوده تعیین شده توسط وی و دیگر سهامداران ست اعمال کند.

مجمع عمومی سهامداران با توجه به غرضی که تشکیل میشود. به حسب موضوعاتی که در دستور جلسه مجمع آمده است متنوع میباشد. این مجمع ممکن است مجمع عمومی مؤسس باشد. که در طول حیات شرکت یک بار تشکیل می.شود.

وظایف مجمع عمومی مؤسس

بر اساس ماده ۷۴ لایحه قانونی وظایف مجمع عمومی موسس به قرار زیر است:

۱ – رسیدگی به گزارش موسسین و تصویب آن و همچنین احراز پذیره نویسی کلی سهام شرکت و تادیه مبالغ لازم

• – تصویب طرح اساسنامه شرکت و در صورت لزوم اصلاح آن.
• انتخاب اولین مدیران و بازرس یا بازرسان شرکت.
• تعیین روزنامه کثیر الانتشاری که هر گونه دعوت و اطلاعیه بعدی برای سهامداران تا تشکیل اولین مجمع عمومی عادی در آن منتشر خواهد شد.

ارگان های نظارت کننده بر شرکت سهامی