سهام انتفاعی و موسس چیست؟
سهام چیست؟
سهم، ((انگلیسی: Share )) قطعه‌ی از سرمایه شرکت است. هر سهم، نشان‌دهنده یا نمایندهٔ کوچکترین واحد مالکیتی، در یک شرکت یا کارخانه می باشد. دارندهٔ هر سهم یا سهامدار، به همان نسبتی که سهام در اختیار دارد، در مالکیت شرکت یا بنگاه تولیدی شریک است.
انواع سهام در شرکت کدامند؟
سهام از نظر حقوقی به دو دسته سهام ممتاز و عادی تقسیم می‌گردد. سهامی که در بورس اوراق بهادار معامله می‌شود، سهام عادی است. صاحبان این نوع از سهام مزایایی همچون داشتن حق رای، دریافت سود سهام و … بهره‌مند می‌شوند.
سهام انتفاعی و موسس
در مورد شناسایی چنین دسته بندی از سهام و هم چنین مفهوم، اوصاف و پیامدهای این سهام در حقوق شرکتهای ایران میان نویسندگان حقوقی اختلاف نظر عمیق وجود دارد.
در ذیل این مطلب به سهام انتفاعی و موسس چیست؟ پرداخته ایم. که لازمه با دقت مطالعه فرمایید.
سهام انتفاعی چیست؟
درباره سهم انتفاعی تعاریف گوناگونی به چشم می خورد. از مجموع تعاریف و اوصافی که برای این سهام ذکر شده می توان سهام انتفاعی را عبارت از سهمی دانست که به دارنده تنها منافعی را اعطا می نماید. بی آنکه چنین شخصی در سرمایه شریک باشد. سهم انتفاعی به دارنده تنها حق دریافت سود را می دهد.
پیوند سهام انتفاعی با استهلاک سرمایه
و پس از انحلال شرکت از حاصل تصفیه چیزی به دارنده چنین سهمی پرداخت نمی شود. سهام انتفاعی با استهلاک سرمایه پیوند مفهومی دارد. چرا که استهلاک سرمایه بدان معنی است که سهام سهامداران از سوی شرکت دریافت و باطل شده و مبلغ سرمایه به سهامدارانی که سهام آنها باطل شده مسترد می گردد.
مدت اعتبار سهام انتفاعی
این گونه سهامداران از همۀ حقوق به عنوان یک سهامدار بهره می برند. جز آنکه در صورت انحلال شرکت هیچ حقی بر سرمایه شرکت ندارند. زیرا که قبلاً مبلغ سهم خود را دریافت داشته اند. دکتر اسکینی معتقد است که مفاد ماده ۶۵ قانون اصلاح قسمتی از قانون تجارت ۱۳۴۷ ناظر به سهام انتفاعی ناشی از استهلاک سرمایه است.
که مقرر می دارد:
از تاریخ تصمیم مجمع مذکور در ماده ۶۱ تا انقضای موعد یا مواعد اوراق قرضه شرکت نمی تواند اوراق قرضه جدید قابل تعویض یا قابل تبدیل به سهام منتشر کند. یا سرمایه خود را مستهلک سازد. یا آن را از طریق باز خرید سهام کاهش دهد. یا اقدام به تقسیم اندوخته کند. یا در نحوه تقسیم منافع تغییراتی بدهد. …..
سهام موسس چیست؟
بر خلاف دکتر اسکینی، دکتر ستوده تهرانی به درستی به شناسایی سهام انتفاعی در حقوق ایران باور ندارد.
اگرچه از سهام موسس نیز در مقررات قانون اصلاح قسمتی از قانون تجارت تعریف و حتی نامی برده نشده است. با این حال چنین سهام را میتوان پاداش و امتیازی دانست. که به موسسان شرکت سهامی به علت زحمات و تلاشهای ایشان در هنگام تأسیس شرکت داده می شود. سهم ،مؤسس سهم به معنای واقعی نیست. بلکه امتیازی است که به موجب آن دارنده سهم از میزان مشخصی از منافع شرکت در طول حیات آن و یا پس از انحلال شرکت بهره مند می گردد.
شرایط سهامدار سهام موسس
سهامدار سهام موسس چون در سرمایه شرکت حقی ندارد، در نتیجه همانند یک شریک واقعی نمی تواند در امور شرکت مداخله نماید. چنین سهامداری از حق شرکت در جلسات مجامع عمومی بدون حق رأی در مجامع عمومی و یا دخالت در اداره شرکت، بهره مند است.
مفهوم سهام موسس
دکتر ستوده تهرانی بر عدم شناسایی چنین سهمی در حقوق ایران نظر داده اند. ایــن در حالی است که دکتر اسکینی بر این باور است که بند ۷ ماده ۹ و ماده ۹۳ قانون اصلاح قسمتی از قانون تجارت ۱۳۴۷ همان سهام مؤسس است.
به نظر میرسد علیرغم باور برخی نویسندگان حقوق تجارت، مزایای مؤسسین در بند ۷ ماده ۹ مرقوم، با مفهوم سهام موسس انطباق ندارد. بلکه بیشتر ناظر به حق الزحمه و که قبلاً گذشت ماده ۹۳ هیچ نسبتی با سهم یا پاداش به مؤسسین باشد. به علاوه به شرحی موسس نداشته و به گروه بندی سهام طبق اساسنامه مربوط می گردد. در نتیجه در قانون اصلاح قسمتی از قانون تجارت ۱۳۴۷ سهمی به نام سهام مؤسس پیش بینی نشده است.
