عضویت شخص حقوقی در هیات مدیره
چگونگی تعیین نماینده شخص حقوقی عضو هیات مدیره
چگونگی تعیین نماینده شخص حقوقی عضو هیات مدیره قانونگذار ایرانی تعیین شخص حقوقی را به عنوان عضو هیات مدیره تجویز نموده است. در لایحه قانونی پیش بینی شده است که اشخاص حقوقی را می توان به مدیریت شرکت انتخاب نمود. در این صورت شخص حقوقی همان مسئولیتهای مدنی شخص حقیقی عضو هیات مدیره را داشته و باید یک نفر را به نمایندگی دائمی خود جهت انجام وظایف مدیریت معرفی نماید. ضرورت ندارد. که تعیین نماینده به صورت رسمی انجام پذیرد. یا به شکل معینی باشد. بلکه تصمیم مجمع عمومی شرکت مبنی عضویت وی در هیات مدیره بنا به تعیین شخص حقوقی کفایت میکند.
مسئولیتهای مدنی و جزائی عضو هیات مدیره
چنین نماینده ای مشمول همان شرایط و تعهدات و مسئولیتهای مدنی و جزائی عضو هیات مدیره بوده از جهت مدنی با شخص حقوقی که او را به نمایندگی تعیین نموده است. مسئولیت تضامنی خواهد داشت. در تأکید این مطلب تبصره ۱ ماده ۱۱۹ لایحه قانونی مقرر میدارد. که از نظر اجرای مفاد این ماده شخص حقیقی که بعنوان نماینده شخص حقوقی عضو هیات مدیره معرفی شده باشد. در حکم عضو هیات مدیره تلقی خواهد شد.
رابطه حقوقی نماینده و شخص حقوقی عضو هیئت مدیره
رابطه شخص حقیقی نماینده و شخص حقوقی عضو هیات مدیره بر اساس قواعد کلی نمایندگی و وکالت است. نماینده بصورت دائمی تا پایان مدت عضویت شخص حقوقی عضو هیات مدیره تعیین می.گردد لکن شخص حقوقی در هر زمانی میتواند وی را برکنار کند. مشروط بر اینکه به شرکت اطلاع دهد. جایگزین او را معرفی نماید. بدیهی نماینده جدید تا تکمیل دوره مدیریت شخص حقوقی هر مقدار زمانی که باقی مانده در این سمت است.
وظایف شخص نماینده شخصیت حقوقی
شخص نماینده تکلیف دارد که موضوع نمایندگی را همانند یک شخص متعارف با حسن نیت انجام دهد. زیرا وی تعیین شده است که در جلسات هیات مدیره حاضر شود. از منافع موکل خود دفاع نموده و اراده آن را تعبیر .کند. همچنین وی باید کلیه وظائفی که بر عهده اعضای هیات مدیره نهاده شده رعایت ،کند. فرقی نمیکند که این تکالیف قانوناً باشد. یا اینکه بر مبنای اساسنامه مقرر شده .باشد.
رای دهی نماینده شخصیت حقوقی عضو هیات مدیره
در کنار این وظائف نماینده باید حساب کار خود را نیز به شخص حقوقی عضو هیات مدیره ارائه دهد. اما مشکلی که در خصوص نماینده اشخاص حقوقی عضو هیات مدیره رخ نمایی میکند. در مورد رأی دهی وی می.باشد. آیا این نماینده در رأی دادن آزادی دارد. یا باید وفق تعلیمات و دستورات شخص حقوقی عمل کند؟ برخی عقیده دارند که نظر به اینکه هیات مدیره جایگاه و مجرایی برای شور و بررسی می باشد. در واقع : پس از بررسی آزادانه موارد مطروحه در جلسه اتخاذ تصمیمات می گردد.
آزادی عمل نماینده شخصیت حقوقی
باید شخص نماینده همانند مدیران اصیل و واقعی ،شرکت هم آزادی بررسی و مجادله را داشته باشد. هم بتواند آزادانه رأی دهد. کما اینکه عمل به تعلیمات و دستورات شخص حقوقی در تعارض با مسئولیت شخصی نمایندگان است. زیرا همانگونه که بعداً خواهیم دید. این نمایندگان مانند مدیران اصیل مستقلاً در قبال زیانهایی که به شرکت یا اشخاص ثالث از تصمیمات و اختیارات هیات مدیره وارد می شود. مسئول هستند. مسئولیت ضرور تا آزادی بررسی و رأی دهی را می طلبد.
شرایط آزادی رای گیری نماینده شخصیت حقوقی در هیات مدیره
از سوی دیگر عده ای از حقوقدانان بر این باورند که برای حل این مشکل نباید تعارضی بین بررسی آزادانه و حریت رأی دهی شخص نماینده و بین رعایت دستورات عضویت شخص حقوقی عضو هیات مدیره پیش آید. برای جمع و اتفاق بین این دو موضوع متناقض نماینده اشخاص حقوقی در هیات مدیره باید از یک سو حداقل آزادی و حریت بررسی و رأی دهی را داشته باشد.
ولی از سوی دیگر نیز نباید تا آن اندازه از آزادی موصوف بهره ببرد. که در تناقض با موقف اشخاص حقوقی عضو هیات مدیره و خواسته و منافع آن و یا در تعارض با دستورات صریحی که در بعضی موارد صادر میکند باشد. در معتبر خواهد بود. هر حال رأیی که نماینده بر خلاف خواسته و تعلیمات شخص حقوقی میدهد. نسبت به شخص اخیر معتبر نیست. لكن تصمیم هیات مدیره که به استناد چنین رأی اتخاذ شده موضوع دیگری که در اینجا قابل طرح است پاسخ به این پرسش است که آیا حقوق و مزایا و پاداش هیات مدیره هایی که در اساسنامه وفق قانون برای مدیران در نظر گرفته شده حق اشخاص حقوقی عضو هیات مدیره است یا نماینده وی؟ به نظر میرسد چون شخص نمایندگی طور دیگری پیش بینی شده باشد.
آیا شخص حقوقی عضو هی
ات مدیره می تواند سمت رئیس و نائب رئیس شود؟
در خاتمه باید به دو نکته اشاره کرد:
نکته اول با توجه به تبصره ۱ ماده ۱۱۹ لایحه قانونی منعی در تعیین نماینده شخص حقوقی عضو هیات مدیره به سمت <strong>رئیس هیات مدیره</strong> </a>یا نایب رئیس هیات مدیره وجود ندارد.
نکته دوم با عنایت به ماده ۱۱۰ نمایندگی چنین نماینده ای دائمی است. حکمت دائمی بودن نمایندگی این است که در وراء این ،تشریع قانونگذار شائق بوده که <strong>عضو هیات مدیره ای که شخص حقوقی است نماینده دائمی داشته باشد. تا ارتباط آن با فعالیت های هیات مدیره و سیاستهای شرکت منقطع .شود. امری که سودمند بودن آن محل بحث و جدل نمی باشد.
اما از یک سو دائمی بودن نماینده ممکن است به نفع عضو حقوقی هیات مدیره .نباشد. چرا که نوع این نمایندگی نمایندگی منافع و یا نمایندگی مالی است. صرفاً نماینده شخصی از شخص دیگر نیست. به همین دلیل برای چنین عضوی بسیار مناسب تر بود. که برای هر یک از جلسات هیات مدیره با توجه به دستور جلسه و با توجه به اهمیت موضوعات مطروحه نماینده ای می فرستاد. از زوایه دیگر اگر به هیئت موضوع نگاه کنیم این قاعده دائمی بودن ،نماینده موجب محرومیت اشخاص حقوقی عضو هیات مدیره می شود. که نمیتواند نماینده ای را که از حیث کفایت و تسلط در حد بالاتری از نماینده قبلی است. به جلسه ای از جلسات هیئت مدیره که در آن موضوع یا موضوعات پر اهمیت و حیاتی طرح می،شود اعزام کند. از این رو شاید بهتر این بود. که قانونگذار چنین اجازه ای را به عضویت شخص حقوقی عضو هیات مدیره میداد. که در موارد پر اهمیت و حساس حق تعیین نماینده خاص و ویژه را داشته باشد.
